Naxçıvan Dövlət
Universiteti ən nüfuzlu universitetlər sırasında
Naxçıvan
Muxtar Respublikasında fəaliyyət göstərən ali məktəblər
içərisində Naxçıvan Dövlət
Universitetinin özünəməxsus xüsusi mövqeyi var.
Naxçıvanda ilk ali təhsil müəssisəsi kimi Naxçıvan
Dövlət Universiteti 54 ildir
ki, yüksək ixtisaslı kadr
hazırlayır. Elm, mədəniyyət və təhsil sahəsində
böyük nailiyyətlər əldə etməklə, təhsil
islahatlarında yaxından
iştirak edərək,
milli ideologiyanın formalaşmasında, Azərbaycan dövlətçiliyinin
qorunmasında və daha da möhkəmlənməsində ideoloji və siyasi dayaq
kimi məşhurlaşmışdır. Eyni zamanda, zəngin
maarifçilik ənənələrinə malik olması,
Naxçıvan Muxtar Respublikasında yüksək
ixtisaslı kadrların yetişdirilməsində, elmin
bütövlüklə formalaşmasına və regionun tərəqqisinə öz
müsbət təsirini göstərir. Azərbaycanın
Milli Dövlətçilik quruculuğun ən müxtəlif
sahələrində universitetin məzunları iştirak edir.
Respublikamızda və onun hüdudlarından kənarda
elmi-mədəni potensialın güclənməsində
layiqli töhfələr verir.
Bu gün dünyanın ən yaxşı universitetləri
sırasında Naxçıvan Dövlət Universiteti də
yer alıb.
Azərbaycanın 5 ali təhsil müəssisəsinin
daxil olduğu siyahıda Bakı Dövlət Universiteti 2112
universitet içərisində 1247-ci yeri tutub. Siyahıda
həmçinin, Azərbaycan Dövlət İqtisad
Universiteti, Xəzər Universiteti və Qərbi Kaspi
Universiteti də var.
Qeyd edək
ki, "Times Higher Education" (THE World University Rankings 2022)
versiyası üzrə aparılan reytinq üzrə Oksford
Universiteti növbəti dəfə dünyanın 200 ən
yaxşı universiteti siyahısının lideri olub. Məlumat
üçün onu da bildirək ki, universitetlərin ilk
“beşliy”inə həmçinin, Kaliforniya Texnologiya
İnstitutu (ABŞ), Harvard Universiteti (ABŞ), Stenford
Universiteti (ABŞ) və Kembric Universiteti (Böyük
Britaniya) da daxil olub. Növbəti pillələri
Massaçusets Texnologiya İnstitutu (ABŞ), Priston Universiteti
(ABŞ), Berkli Kaliforniya Universiteti (ABŞ) Yel Universiteti
(ABŞ) tutub. İlk “onluğ”u isə
Çikaqo Universiteti tamamlayıb. Belə
görkəmli universitetlər sırasında Naxcıvan
Dövlət universitetinin yer alması universitet kollektivinin
böyük sevincinə səbəb olmuşdur. Bu münasibətlə universitetin rektoru, dosent Elbrus
İsayevi və kollektivimizi təbrik edirəm.
Naxçıvan Dövlət Universiteti daim yenilik
axtarışındadır. İstər elm və
təhsil, istərsə də beynəlxalq sahədə işlərini
bərabər səviyyədə aparır.
Dünyanın 60 ölkəsinin 100-dən çox dövləti
ilə Amerika, Avropa, Müstəqil Dövlətlər Birliyi
ölkələrinin Türkiyə, İran və digər
ölkələrin universitetləri ilə informasiya təşkilatları,
cəmiyyətləri, assosiasiyaları nəşriyyatları
ayrı-ayrı elm və mədəniyyət xadimləri ilə
əlaqələr saxlayaraq ədəbiyyat
və informasiya mübadiləsi aparır. Həmçinin,
Bakıda fəaliyyət göstərən xarici ölkə səfirlikləri
Amerika, İtaliya, Almaniya, Norveç, Türkiyə, İran,
Misir və başqaları ilə əlaqələr qurmuşdur.
Dünyünın bir sıra ölkələri və
qabaqcıl ali təhsil ocaqları ilə əməkdaşlıq
əlaqələri quran Naxçıvan Dövlət
Universitetində bu gün dünyanın 8 ölkəsindən
442 tələbə təhsil alır. Sevindirici
haldır ki, son iki ildə universitetə təhsil almaq
üçün müraciət edən əcnəbi tələbələrin
sayında artım müşahidə olunur. Bu il 330 əcnəbi tələbənin müxtəlif
ixtisaslar üzrə hazırlıq kursuna qəbul olunması
Naxçıvan Dövlət Universitetinin nüfuzunun
dünyada artmaqda olduğunu bir daha təsdiq edir.
Bu gün təhsil sisteminin dünya təhsil sistemi xəttinə
düşərək, təhsilin dünya standartlarına
uyğun yenidən qurulmasının çox böyük əhəmiyyət
var. Gedən qatara minməsək, daha o qatara çata bilmərik. Elm və
texnikanın belə sütətlə inkişaf etdiyi bir
zamanda geri qalmaq olmaz. Məhz belə işğüzar fəaliyyəti
ilə yeniliklər axtarışında olması
Naxçıvan Dövlət Universitetini dünya universitetləri
sırasında yer almasına səbəb olmuşdur.
Universitetimizin
uğurlarına nəzər salsaq görərik ki, 1996-cı
ildə Naxçıvan Dövlət Universiteti ölkəmizdə
37 universitet arasında 36-cı yerdə idisə, 2016-2017-ci tədris
ilində yeni texnologiyaların tətbiqi, tədrisin səviyyəsi,
mənimsəmə və davamiyyətə görə ölkəmizdəki
ali təhsil müəssisələri arasında birinci yerə
layiq görülüb.
2014-cü
ildə Azərbaycandan Kənarda Təhsil Almış Mütəxəssislər
təşkilatının (AKTAM) Azərbaycan Respublikası Təhsil Nazirliyinin
sifarişi ilə həyata keçirdiyi "Azərbaycanda ali
məktəblərin reytinqinin müəyyən edilməsi"
layihəsində Naxçivan Dövlət Universiteti 799 balla
Azərbaycan ali təhsil müəssisələri içərisində
birinci yerə layiq görülmüşdür.
Naxçıvan
Dövlət Universiteti Amerika Birləşmiş
Ştatları, İngiltərə, Çin, Rusiya, Fransa,
Almaniya, İspaniya, Cənubi Koreya, Rusiya, Türkiyə, Misir
Ərəb Respublikası, Pakistan, İran, Özbəkistan və
digər ölkələrin ali məktəbləri ilə
geniş əlaqələrə malikdir. Beynəlxalq əlaqələrin
daha da inkişaf etdirilməsində, elm və təhsil sahəsində
qazandığı nailiyyətlərə görə
Naxçıvan Dövlət Universiteti 2009-cu ildə Avropa
Rektorlar Klubu tərəfindən "Minilliyin Universiteti" adına layiq görülmüşdür.
2015-ci il
Naxçıvan Dövlət Universitetinin tarixində çox
mühüm bir əlamətdar hadisə baş vermişdir. Belə ki, ən iri həcmli layihənin
açılışı olmuşdur. Qloballaşma və
texnologiya, sürətli tərəqqi əsri ilə
ayaqlaşmağa çalışan Naxçıvan Dövlət
Universitetində son 20 ildə dünya inteqrasiya edərək,
tədrisdə ən müasir texnologiyanın tədbiqi distant
təhsilə keçid elektron universitetin qurulması istiqamətində
mühüm işlər görülmüşdür. Koreya Beynəlxalq Əməkdaşlıq Agentliyi
(KOİCA) ilə birlikdə həyata keçirilən
"Naxçıvan Dövlət
Universitetində elektron təhsil şəbəkəsi və
rəqəmsal multimedia infrastrukturunun yaradılması"
layihəsi bu prioritet vəzifələrin həllinə xidmət
edir. Layihənin birinci hissəsi məhz rəqəmsal
multimedia infrastrukturu ilə bağlı idi. Layihə
çərçivəsində "Universitet"
televiziyasında yaradılan yeni infrastruktur video dərslərin
hazırlanmasına və distant tədrisin tətbiqinə
geniş imkanlar açılmışdı. Bu məqsədlə
televiziya müasir texnologiyalarla təchiz olunub,
burada virtual studiya qurulub. Yeni qurulmuş sistem
idarəetmə, server otağından və studiya
otaqlarından ibarətdir. Sistemin
qurulmasında əsas məqsəd, universitetdə distant təhsilə
keçid və elektron universitetin yaradılması ilə
bağlıdır. Beynəlxalq arenada
tanınmasına distant yolla tələbələrin
universitetdə təhsil almasına şərait yaradır.
İdarəetmə otağında kontenlər -
video dərslər xüsusi proqram vasitəsilə "HD"
formatında çəkilib yaddaşa yazılır.
Universitetin internet portlarındakı müəllimlər üçün
ayrılmış "Elektron mühazirə"
bölməsinə yerləşdirilir. Hazırda
"Universitet televiziyasının və"
"Nuhçıxan radiosunun Naxçıvan şəhərində
HD mpeg-4 rəqəmsal formatında yayınlanır". Bu əlamətdar
hadisə universitet tarixində mühüm əhəmiyyət
kəsb edir.
Naxçıvan Dövlət Universitetində Erasmus
Munduz (HUMERİYA) proqramının təşkili tələbə
mobilliyi ilə bağlı olmuşdur. Naxçıvan Dövlət Universiteti ali məktəblər
içərisində ən iri həcmli layihə olan, Koreya
Beynəlxalq Əməkdaşlıq Agentliyi (KOİCA) ilə
birgə həyata keçirilən layihə ilə
yanaşı, Tempus proqramı çərçivəsində
5 layihə də MUME ENA-Avropa
şurasının şərqi Avropada tibb təhsilinin
müasirləşdirilməsi layihəsini də uğurla təmsil
edir. Beynəlxalq
layihənin dünya təhsil sisteminə inteqrasiya, beynəlxalq
təcrübə mübadiləsi, tədrisin səviyyəsinin
yüksəldilməsi, beynəlxalq əlaqələrin
inkişafı baxımı tərəfindən çox əhəmiyyətlidir.
Həmçinin, universitet Asiya Univesitetləri
Assosiasiyalarının üzvlüyünə qəbul
olunmuşdur. Bütün bunlar göstərir ki,
regionumuzun ən iri ali təhsil
ocağı olan Naxçıvan Dövlət Universiteti
dünya səviyyəsində qəbul edilir və dəyərləndirilir.
2018-ci ildə
ölkəmizin ali təhsil müəssisələri
arasında ilk dəfə olaraq Naxçıvan Dövlət
Universitetində, həmin ali təhsil ocağının
dünya təhsil sisteminə inteqrasiyasını daha da
sürətləndirmək məqsədilə distant təhsilin
həyata keçirilməsinə başlanıldı. Yanvarın 17-də Distant Təhsil Mərkəzinin
açılışında iştirak edən
Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclisinin Sədri
Vasif Talıbov həmin mərkəzin istifadəyə verilməsini
muxtar respublikanın həyatında əlamətdar hadisə
kimi qiymətləndirmiş, Distant Təhsil Mərkəzinin fəaliyyəti
ilə bağlı tövsiyələrini vermişdir.
Naxçıvan Dövlət
Universitetində "Regionun
inkişaf problemləri"
laboratoriyasında qədim diyarın tarixi, mədəniyyəti
və iqtisadiyyatı öyrənilir. Bu ali təhsil
ocağında fəaliyyət göstərən beynəlxalq
standarta uyğun tikilmiş binada yerləşən "Elmi kitabxana,
Naxçıvan Dövlət Universitetinin kitabxanası ölkədə
ayrıca korpusda yerləşən yeganə ali məktəb kitabxanasıdır. "Heydər
Əliyev Universiteti" kitabxanası müasir gəncliyin,
milli dövlətçilik və vətənpərvərlik
ruhunda formalaşmasında mühüm əhəmiyyətə
malikdir. Naxçıvan Dövlət Universitetinin
geniş sahəli ərazisində 12 tədris korpusu, Elektron kitabxana, Konservatoriya, Sosial
Xidmət Mərkəzi, Universitet klinikası, Olimpiya idman mərkəzi,
2 stadion, Botanika bağı və müasir tipli Tələbə
evi yerləşir.
Azərbaycan
ali təhsil sistemində ilk dəfə
olaraq tələbələr üçün üç mərtəbəli
sosial xidmət mərkəzi, müasir tipli universitet qonaq evi
tikilərək xidmət üçün
açılmışdır. Universitetdə 3
internet mərkəzi, nəşriyyat, media mərkəzi,
televiziya studiyası, "Fikir" informasiya bülleteni,
"Yeni fikir" qəzeti və bir neçə muzey fəaliyyət
göstərir. Naxçıvan Dövlət
Universitetində ən yüksək Wi-Fi kampus simsiz internet
şəbəkəsindən istifadə olunur. Universitetin "Elmi əsərlər" jurnalı
Ali Attestasiya Komissiyasının reyestrinə daxil edilmiş və
beynəlxalq kod almışdır.
Son illər
beynəlxalq əlaqələrin genişləndirilməsi sahəsində
görülən tədbirlərin nəticəsidir ki,
hazırda universitetin dünyanın 50-dən çox ölkəsinin
80-dən artıq ali təhsil ocağı
ilə faydalı əməkdaşlıq əlaqələri
vardır. "Mövlana", "Tempus",
"Erasmus+", "Erasmus Mundus", "Key Action"
proqramlarının uğurlu icrası universitetin beynəlxalq
arenada tanıdılması və təbliği
baxımından mühüm əhəmiyyət kəsb edir.
Bu sahədə
olan yeniliklərdən biri də "Naxçıvan Dövlət
Universitetinin nəzdində
Texnologiyalar Parkının yaradılması
haqqında" Naxçıvan Muxtar Respublikası Ali Məclis
Sədri Vasif Talıbovun 2020-ci il 14 dekabr tarixli Sərəncamı
olmuşdur. Texnologiyalar Parkının acılışında
Universitetin rektoru dosent Elburus İsayev demişdir: "Bu
innovativ xarakretli layihə universitetimizin imkanlarını daha da
genişləndirməklə yanaşı, son dərəcə
böyük imkan
yaradacaq". Belə
texnoparkın yaradılması gələcəyə hesablanan
faydalı kapitaldır. Sürətlə
yenilənən və inkişaf edən dünya ilə
ayaqlaşmaq üçün bu sahənin inkişafı
olduqca mühim məsələdir. Bunun sayəsində
büdcəyə gəlir gələcək, dövlətə
vergi ödənəcək və ən əsası texnoloji
biliklərə yiyələnən və bunu inkişaf etdirmək
üçün lazımi şəraitlə təmin olunan
yeni nəsil formalaşacaq. Eyni zamanda, təkcə
universitet sisteminə deyil, inkişaf edərək ölkəmizdə
hərb sahəsindən tutmuş, digər vacib sahələrədək
səmərəli fəaliyyət mexanizminin tədbiqinə
böyük töhfə olacaq.
Naxçıvan muxtar respublikasında yaradılacaq texnopark Naxçıvan Dövlət Universitetinin nəzdində fəaliyyət göstərəcək. Universitetin ərazisində bunun üçün lazımi şərait və potensial var. Qurulacaq texnoparkda energetika, gülkarlıq, tingçilik, kənd təsərrüfatı və aqronomluq, coğrafiya, üzümçülük, meliorasiya, arıçılıq sahələri, tədris otaqları və sərgi biopark, texnopark binaları, eləcə də Nəbatət bağı fəaliyyət göstərəcəkdir. Texnoparkın layihəsinə əsasən deyə bilərik ki, burada həmçinin, texnoservis, nano araşdırmalar, biotexnologiyalar, prototip mərkəzləri, proqramlaşdırma və avtomatlaşdırma otaqları, Naxçıvan Məhsullarının, Microsoft şirkətinin, Naxtel 4G operatorunun, CİSCO, KOİCA, Bakunity və digər gələcək rezident şirkətlərin ofisləri, innovasiya, layihələrin əlaqələndirilməsi, informasiya texnologiyaları xidmətləri, süni intellekt elmi-tədqiqat mərkəzləri, incəsənət, dizayn və memarlıq layihələri xidməti, elektronika və digər iş otaqları da nəzərdə tutulub. Layihədə Biznes inkubatoru, ideya bankı, Co-working mərkəzi, startap mərkəzləri də əks olunur.
Texnoparkların mövcud olduğu regionun və ölkənin texnoloji və iqtisadi inkişafına əhəmiyyətli töhfələr verəcəyini söyləyə bilərik. Texnoparklar beynəlxalq təcrübədə hələ ötən əsrin 50-ci illərində ABŞ-ın Stenford Universitetində ilk elmi-texnoloji park adı ilə yaranmışdır. Yarımkeçirici tranzistorun ixtira olunması ilə əlaqədar yarımkeçiricilər elektronikasının sürətlə inkişaf etdiyi bir dövrdə sözügedən universitet özünün istifadə etmədiyi binalarını və boş ərazilərini bu məsələ ilə məşğul olan yaradıcı kollektivlərə nisbətən ucuz qiymətə icarəyə verdi. Texnoparkların müasir modelinin yaradılmasında ABŞ, Çin, Cənubi Koreya, Hindistan, Avstraliya, Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin təcrübəsindən istifadə edilə bilər.
Naxçıvan Dövlət Universiteti möhkəm milli əsaslara malik olan, dövlətçilik təmayüllü və dünyaya inteqrasiya etmiş müasir tipli ali məktəbdir. Dünya birliyində və ölkənin ali təhsil sistemində özünəməxsus yeri olan Naxçıvan Dövlət Universiteti daim yeniləşmək və inkişaf etmək istiqamətində tarixi yolunu davam etdirməkdədir.
Nəzakət İSMAYILOVA
Filologiya üzrə fəlsəfə doktoru,
Naxçıvan Dövlət Universitetinin
dosenti
525-ci qəzet.- 2021.- 11 sentyabr.- S.18.