Hacı Həsənin qələt namazı

Hekayə

Yazdığım bu hekayət çoxdanın söhbətidi. Atalar yaxşı deyib ki, əldən qalan əlli il qalar. Amma mən çalışdım ki, ən azından bu gözəl, duzlu-məzəli hekayət əlli il sonraya qalmasın. Çoxlarının bildiyi belə dəyərli bir söz də var ee: heç olmamaqdansa, gec olması yaxşıdır. Həm də deyiblər ki, gec olsun, güc olsun.

Nə isə, çox vaxt itirmədən keçirəm hekayətin nəqlinə. Keçmiş ittifaq süquta uğradıqdan sonra kommunistlərin boyunduruğundan qurtulduğumuza görə sevincimiz aşıb-daşdı. Şükürlər olsun ki, Cənubdakı qardaşlarımızla aramızdakı sərhədlər yandırılıb dağıdıldı. Həmin anlarda və günlərdə ümid etdik ki, bundan sonra İranda yaşayan azərbaycanlılarla arxayınca görüşə biləcəyik. İndən sonra ayaqlarımız Tehrana, Təbrizə, Ərdəbilə və başqa gözəl şəhərlərə də dəyəcək. İllərdən bəri bir-birimizə həsrət qaldığımız qardaş və bacılarımız bizə, biz də onlara qonaq gedib-gələcəyik. Bir sözlə, pis gözlərdən uzaq, gözəl-gözəl günlər yaşayacağıq.

Sərhədlər dağıldıqdan təxminən iki il keçmişdi. Yaxın qohumlarımdan biri zəng vurub sevinə-sevinə dedi ki, axşam Tehrandan qonağım gələcək. Xahiş edirəm ki, bizə təşrif buyurasan. Bilirəm ki, sən söhbətcil adamsan. Əziz qonaqlarımızla yaxşı-yaxşı söhbətləşərsən, onlar da darıxmazlar.

Özümün-özümdən xoşum gələn bir xasiyyətim var ki, heç vaxt dəvət olunan yerdən otkaz eləmərəm. O ki qalmışdı yeyib-içmək ola. Arvad-uşağı da götürüb təyin olunan vaxtda oldum qohumumgildə. Evdə qonaqları qarşılamaq üçün bir hazırlıq gedirdi ki, gəl görəsən. Biş-düşün xoş qoxusu otaqların bütün künc-bucağını bürümüşdü. Bu xoş qoxudan ağzımız sulanır, iştahamız daha da artırdı. Beş-üç dəqiqə oturmuşduq ki, qapının zəngi çalındı. Gələn tehranlı qonaqlar idi. Dəhlizə çıxanda gördük ki, onlar çox deyillər. İki nəfərdirlər. Qonaqlarla mehribancasına görüşdük. Ər-arvad olsalar da, boyları bir-birinə tərs-mütanasib idi. Kişi uzunboylu, arvadı bəstəboy. Qadın içəri girib bizimlə görüşəndən sonra örtüyünü başından açdı. Vaxt itirmədən çay süfrəsi arxasında oturub, söhbət edə-edə tanış olduq.

Kişinin adı Həsən, yoldaşının adı Zəhra idi. Qohumum Həsənlə İranda təsadüfən tanış olmuş, bir qismət çörək kəsmişdilər. Sonra Həsən onu evinə dəvət etmişdi. Beləcə, dostlaşıb, mehribanlaşmışdılar. İndi isə Həsən qohumumun evinə qonaq gəlmişdi. Mən birinci dəfə idi ki, İranda yaşayan azərbaycanlılarla görüşürdüm. Söhbət etdikcə öyrəndim ki, Həsən bir neçə dəfə Həcc ziyarətində olub. Necə deyərlər, üçqat, dördqat hacıdır. Aktyorluğu da var imiş. Dediyinə görə, bir neçə dəfə İbrahim Tatlısəsin çəkildiyi filmlərdə müxtəlif obrazları canlandırıb. Özü də elə-belə yox ha, peşəkarcasına. Bundan tamaşaçıların da xoşu gəlib. Elə ilk addımdan hiss etdim ki, Həsən kişi də söhbətcil adamdır. Şahidi olduğu hadisələri çox yerli-yataqlı danışırdı. Baş verənləri elə qəşəng, xırda detallarla söyləyirdi ki, adam özünü hadisənin içində hiss edirdi. Maraqlı söhbətlər bir-birinə calanıb uzandıqca uzanıb gedirdi. Söylədikləri hadisələr bir tərəfə, Həsənin də, Zəhranın da danışıq tərzi çox şirin idi. Onların söhbətlərinə qulaq asmaqdan doymurduq.

Çay süfrəsindən sonra masaya bir-birindən ləzzətli yeməklər düzüldü. Qohumum o qədər biş-düş elətdirmişdi ki, masada barmaq basmağa da yer qalmamışdı. Süfrədə çatmayan yalnız içki idi. Bunu görəndə əyilib qohumumun qulağına lap astadan pıçıldadım ki, qağa, arağın yoxdumu? O da eyni pıçıltı ilə mənə dedi ki, qağa var, amma Həsən hacı olduğuna görə risk eliyib ortalığa çıxartmıram. Qorxuram ki, süfrəyə içki qoysam, onun xətrinə dəymiş olaram. Gözlənilmədən çox çətin bir duruma düşdük. İndi bir variant tapıb bu durumdan çıxmalıydıq. Bu məqsədlə yavaşca Həsənin qulağına pıçıldaya-pıçıldaya dedim ki, hacı, süfrəyə araq qoysaq, xətrinə dəyməz? Qonaq tez cavab verdi ki, yox, ağa, öz işinizdə olun, incimək nədir? İstəsəniz, mən də sizə qoşulub yüz-yüz vuraram.

Vaxt itirmədən hacının dediklərini qohumun qulağına pıçıldadım. Bundan sonra süfrəmizə araq və üç dənə də qədəh qoyuldu. Qohumum hacının qədəhinə az süzdü ki, birdən içə bilməz. Həsən görəndə ki, onun qədəhinin başı bizimkilərinkindən bir az aşağıdı, hirslənən kimi oldu. Dedi ki, ağa, bəs mənə niyə az süzmüsünüz? Qohum vəziyyətdən çıxmaq üçün dedi ki, dodaq yeri qoydum, dedim rahat içəsən. Hacı hazırcavabcasına söylədi ki, sən qədəhi doldur, narahat olma, dodaq özünə yer tapacaq. Beləcə, hacı Həsən axıra qədər bizimlə bala-bala vurdu. Onun bizə qoşulub bu cür həvəslə içməsi, bizdən də çox arağın "küpünə girməsi" mənə yaman təəccüblü gəlirdi. Özün dəfələrlə Həcc ziyarətinə gedəsən, namaz qılasan, oruc tutasan, sonra da gəlib araq içəsən.

Süfrə yığışılandan sonra həyətə çıxdıq ki, bir az havamızı dəyişək. Hiss etdim ki, hacının kefi yüzbiri vurur. Yəqin, belə bir məqamda ondan içməyinin səbəbini soruşsaydım, heç vecinə də olmazdı. Ona görə də bir az astadan soruşdum: "Ağeyi Həsən kişi, məni başa sal görüm, necə olur ki, sən Həcc ziyarətinə gedən, namaz qılan, oruc tutan bir adam, bizə qoşulub araq içirsən? Həm namaz qılmaq, həm oruc tutmaq, həm də araq içmək bir-biri ilə necə yola gedir?" Hacı çox fikirləşmədən dedi ki, ağa, sən narahat olma, bunlar bir-biri ilə çox rahat yola gedir. Mübahisə edib dalaşmırlar da. İnşallah, Bakıdan Tehrana qayıdandan sonra, burada sizinlə araq içdiyimə görə qələt namazı qılacam. Bununla da hər şey qaydasına düşəcək, heç bir problem olmayacaq.

Bu cavab məni qane eləməsə də, qonağa çox sual vermədim. O sualı özüm verdim. Özümdən soruşdum ki, axı necə ola bilər, günah işlər görəsən, sonra da gedib bir-iki rükət qələt namazı qılasan, bununla da hər şey yuyulub gedə? Olasan anadangəlmə, pak və təmiz bir adam.

Günlərin birində hacı Həsəndən eşitdiklərimi yerli-yataqlı din xadimi olan dostuma danışdım. O da məndən eşitdiklərindən çox-çox təəccüblənib dodağını büzdü. Dedi ki, dində, imanda qələt namazı-filanı yoxdu. Yəqin, həmin İrandan gələn o qonaq geydirmə hacıymış. Din xadiminin bu cür aydın açıqlamasından sonra xeyli rahatlandım. Deməli, bizimlə yüz-yüz vuran hacı yalan danışırmış. Allah bilir ki, hacının qıldığı nə namazı imiş...

Vahid MƏHƏRRƏMOV

Hərbi jurmalist

525-ci qəzet.- 2021.- 17 sentyabr.- S.15.