Tarixin fərqli bazar səhəri...

Həmin gün adi istirahət günlərindən biri olacaqdı. Ağır iş həftəsinin yorğunluğunu bazar günü istirahət edərək çıxaracaqdıq. Həyat axarı ilə davam edirdi. Ta ki, Müdafiə Nazirliyinin xəbərini eşidənə qədər... Sentyabrın 27-si 2020-ci il - bir bazar səhərində yayılan "Ermənistan silahlı qüvvələri bütün cəbhə boyu genişmiqyaslı təxribat törədib" xəbəri adi zənn etdiyimiz günün axarını pozdu və elə həmin andan da hər şey dəyişdi. Müdafiə Nazirliyi xəbər verirdi ki, sentyabrın 27-də saat 06:00 radələrində Ermənistan silahlı qüvvələri genişmiqyaslı təxribat törədərək cəbhəboyu zonada yerləşən Azərbaycan Ordusunun mövqelərini və yaşayış məntəqələrini iriçaplı silahlar, minaatanlar və müxtəlif çaplı artilleriya qurğularından intensiv atəşə tutub. Düşmənin Tərtərin Qapanlı, Ağdamın Çıraqlı və Orta Qərvənd, Füzulinin Alxanlı və Şükürbəyli və Cəbrayılın Cocuq Mərcanlı kəndlərini intensiv atəşə tutması nəticəsində mülki əhali arasında həlak olan və yaralananlar var. Mülki infrastruktur obyektlərinə ciddi ziyan dəyib, yerli əhali və hərbi qulluqçular arasında itkilər və yaralılar barədə məlumat dəqiqləşdirilir. Qeyd olunurdu ki, Azərbaycan Ordusunun ön xətt bölmələri düşmənin bu təxribatının qarşısını almaq və qoşunların qarşıdurma xəttinə yaxın zonalarda yaşayan mülki əhalinin təhlükəsizliyini təmin etmək məqsədilə cavab tədbirləri görür...

...Hər kəs həyəcanlı idi. İstirahət gününə rəğmən, hamı bir nəfər kimi işinin başında idi, həm də çağırılmadan... Artıq zamanı gəlmişdi. Bir olub haqq savaşında iştirak etmək lazım idi. Düşmənin belini qırmaq vaxtı çatmışdı. Haqq savaşında qalib olmaq zamanı idi. Tarixi ədalət yerini tapmalı idi. Bütün beynəlxalq təşkilatlar Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıyır, Qarabağın Azərbaycan ərazisi olduğunu qəbul edir. İcrasını öz maraqları naminə mümkün etməsələr də, beynəlxalq təşkilatların qəbul etdiyi müvafiq sənədlər, beynəlxalq hüquq da Azərbaycanın tərəfində idi. Belə bir zamanda beyinlərdə dolaşan suallar narahat edirdi hamını. Nə baş verəcək? Müharibə olacaq? Necə olacaq? Nə etməliyik? Necə davranmalıyıq? Axı indi hər şey dəyişib. Biz 90-cı illərin əvvəllərində doğulan gənclərik. O vaxt biz müharibənin nə olduğunu, necə olduğunu dərk edəcək yaşda olmasaq da, nəticələrini ağır şəkildə yaşayan gəncliyik. Və indi həmin gəncliyin üzərində Azərbaycanın taleyüklü məsələsi - Qarabağ münaqişəsinin həlli var. Elə bütün bu sualların içərisində həyəcan keçirərkən növbəti xəbər gəlir: Prezident, Ali Baş Komandan İlham Əliyevin Azərbaycan xalqına müraciəti olacaq. 10 milyonluq xalq bir nəfər kimi gözünü Dövlət Televiziyasının ekranına dikir:

"Bu gün Azərbaycan Ordusu öz torpağında Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü qoruyur, müdafiə edir. Erməni əsgərinin bizim torpağımızda nə işi var?! Ermənistan ordusunun bizim torpağımızda nə işi var?! Ermənistan işğalçı dövlətdir, bu işğala son qoyulmalıdır və son qoyulacaqdır. Biz haqq yolundayıq. Bizim işimiz haqq işidir. Biz zəfər çalacağıq! Qarabağ bizimdir, Qarabağ Azərbaycandır!"

Bununla da qaranlıq qalan, bizi narahat edən suallara aydınlıq gəlir. Biz haqq yolundayıq, bu bizim haqq işimizdir və biz Vətən müharibəsində qalib olacağıq, zəfər çalacağıq. Vətən müharibəsinin ilk günündə bəzi ərazilərimizin - Füzulinin Qaraxanbəyli, Qərvənd, Kənd Horadiz, Yuxarı Əbdürrəhmanlı kəndlərinin, Cəbrayılın Böyük Mərcanlı, Nüzgar kəndlərinin, Ağdərə və Murovdağ istiqamətlərində yüksəkliklərin düşmən tapdağından azad edilməsi xəbərinin açıqlanması bu savaşın sonunda Azərbaycanın qalib olacağının müjdəçisi olur.

Bir gün sonra, sentyabrın 28-də Prezident İlham Əliyev ölkədə hərbi vəziyyət elan edilməsi haqqında fərman imzalayır. Sənəddə qeyd olunur ki, Ermənistan silahlı qüvvələrinin Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ bölgəsini və ətraf rayonlarını işğal etməsi, Azərbaycana qarşı silahlı hücumlar etməsi və mütəmadi hərbi təxribatlar törətməsi ilə əlaqədar, 2020-ci il 28 sentyabr saat 00:00-dan bütün ölkə ərazisində hərbi vəziyyət elan edilir. Bakı, Gəncə, Sumqayıt, Yevlax, Mingəçevir, Naftalan şəhərlərində, Abşeron, Cəbrayıl, Füzuli, Ağcabədi, Beyləqan, Ağdam, Bərdə, Tərtər, Goranboy, Göygöl, Daşkəsən, Gədəbəy, Tovuz, Şəmkir, Qazax və Ağstafa rayonlarında hərbi vəziyyət dövründə saat 21:00-dan saat 06:00-dək komendant saatı tətbiq edilir. Elə həmin gün dövlət başçısının sərəncamı ilə ölkədə qismən səfərbərlik elan edilir. Bu çağırış vətənini, torpağını sevən və bu günün gəlməsini səbirsizliklə gözləyən Azərbaycan oğulları üçün siqnal olur. Artıq ölkənin müxtəlif yerlərində, küçələrdə, sosial şəbəkələrdə birliyimizi əks etdirən, bizi qalib olacağımıza ruhlandıran görüntülər görürük. Təsdiq edilmiş plana uyğun olaraq Səfərbərlik və Hərbi Xidmətə Çağırış üzrə Dövlət Xidmətinin yerli struktur bölmələrində hərbi vəzifəlilərin səfərbərlik üzrə yola salınması mərasimləri keçirilir. Qismən səfərbərliyə cəlb edilmiş Azərbaycan vətəndaşları ölkəmizin ərazi bütövlüyü uğrunda döyüşlərdə iştirak etmək üçün böyük ruh yüksəkliyi və coşqu ilə qeydiyyatda olduqları idarələrə, şöbələrə gedirlər.

Ölkə üzrə internetin verilişində məhdudiyyətlər tətbiq olunur. Məqsəd sosial şəbəkələrdə əsassız, yalan informasiyaların yayılmasının və Ermənistanın törədə biləcəyi təxribatların qarşısını almaqdır. Vətən savaşı ölkədə tamamilə yeni vəziyyət yaradır. Gündən-günə artan zəfər xəbərləri Azərbaycan xalqını böyük qələbəyə daha da yaxınlaşdırır. Qarabağ uğrunda mübarizədə ümumxalq mübarizəsi gedir və bu savaşda ordumuz ön cəbhədə, biz isə xalq olaraq siyasi, etnik mənsubiyyətimizdən, dünyagörüşümüzdən, yaşımızdan asılı olmayaraq, uşaqdan böyüyə kimi yumruq kimi birləşmişik. Xalqın birliyi, orduya maddi-mənəvi dəstəyi, haqq tələbi, dövlətə inamı düşmənin belini qıran qəhrəman oğullarımızın ruh yüksəkliyini daha da artırırdı.

Hərbi əməliyyatlar davam etdiyi müddətdə diplomatik cəbhədə də işlər plana uyğun aparılırdı. Dünyanın diqqətinin Azərbaycanda olduğu həmin dövrdə informasiya müharibəsinin önündə də Prezident İlham Əliyev şəxsən dayanmışdı. Dövlət başçısının dünyanın 30-dan çox nüfuzlu media orqanlarına verdiyi müsahibələr Ermənistanın işğalçılıq siyasətinin əsl təcavüzkar mahiyyətini açıb göstərən və ifşa edən ən kəsərli silah idi. Ali Baş Komandan hər iki cəbhədə apardığı döyüşə hazırlıq səviyyəsini dünyaya göstərirdi. İllərdir, azad media, demokratiya, söz azadlığı ölkəmizdə nümunə gətirilən xarici medianın dırnaqarası peşəkarlığı, birtərəfli, qərəzli yanaşmaları Azərbaycan Prezidentinin cavabları qarşısında mat vəziyyətinə düşürdü. Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin Ali Baş Komandanı xarici jurnalistlərlə sözün hər iki mənasında öz dilində danışmaqla dünya televiziya məkanında master-klass nümayiş etdirirdi.

Müsahibələrinin birində dövlət başçısının "Şuşasız bizim işimiz yarımçıq qalar" deməsi əhali arasında yeni müzakirə mövzusu yaratmışdı. Artıq Şuşanın azad olunması xəbərini eşitmək üçün əsasımız vardı. Amma təbii ki, müharibənin ilk günlərindən müjdələri dövlət başçısı verdiyindən indi yenə onun ənənəsinə sadiq qalacağını gözlədiyimiz üçün qeyri-rəsmi məlumatlara inanmırdıq. Şuşanın üzərindən qara buludların təmizləndiyi xəbərini Prezident İlham Əliyev verəcəkdi. Özü də hər bir azərbaycanlı üçün müqəddəs olan yerdən - Şəhidlər xiyabanından...

"İyirmi səkkiz il yarım işğal altında olan Şuşa azad edildi! Şuşa indi azaddır! Biz Şuşaya qayıtmışıq! Biz bu tarixi Qələbəni döyüş meydanında qazandıq. 2020-ci il noyabrın 8-i Azərbaycan tarixində əbədi qalacaqdır. Bu tarix əbədi yaşayacaq. Bu, bizim şanlı Qələbəmizin, zəfərimizin günüdür!"

Şuşa işğaldan azad olunandan sonra artıq düşmən dərk etdi ki, bundan sonra Azərbaycana qarşı müqavimət göstərmək heç bir əhəmiyyət kəsb etməyəcək. Çünki Şuşanın işğaldan azad olunması əməliyyatı dünyanın hərb tarixində baş verən nadir əməliyyatlardan idi.

Şuşa işğaldan azad olunandan bir gün sonra Müzəffər Azərbaycan Ordusu daha 70-dən çox yaşayış məntəqəsini işğalçılardan təmizlədi. Əslində, bu, düşmənə vurulan son zərbə idi. Noyabrın 10-da Azərbaycan Prezidenti, Ermənistanın Baş naziri və Rusiya Prezidentinin imzaladığı bəyanata əsasən, Qarabağ münaqişəsi zonasında atəş və bütün hərbi əməliyyatların tam dayandırılması elan olundu. Kəlbəcər, Ağdam, Laçın Azərbaycana döyüşsüz qaytarıldı. Bəyanatda Naxçıvan Muxtar Respublikası ilə Azərbaycanın qərb rayonlarını birləşdirən yeni nəqliyyat kommunikasiyalarının inşası ilə bağlı bənd də yer aldı. Prezident İlham Əliyev 10 noyabr bəyanatını Ermənistan üçün məğlubiyyətin etirafı, hərbi kapitulyasiya aktı kimi dəyərləndirdi...

Azərbaycan Ordusunun sentyabrın 27-də Qarabağda başlatdığı uğurlu əks-hücum əməliyyatı nəticəsində noyabrın 9-dək 5 şəhər, 4 qəsəbə və 286 kənd işğaldan azad edildi. Cəbrayıl şəhəri və rayonun 90 kəndi, Füzuli şəhəri və rayonun 53 kəndi, Zəngilan şəhəri, rayonun Mincivan, Ağbənd, Bartaz qəsəbələri və 52 kəndi, Xocavənd rayonunun Hadrut qəsəbəsi və 35 kəndi, Tərtər rayonunun 3 kəndi, Qubadlı şəhəri və rayonun 41 kəndi, Xocalı rayonunun 9 kəndi, Şuşa şəhəri, Laçın rayonunun 3 kəndi, həmçinin, Ağdərə və Murovdağ istiqamətlərində bir neçə strateji yüksəklik, Zəngilanda isə Bartaz, Sığırt, Şükürataz yüksəkləri və daha 5 adsız yüksəklik düşməndən geri alındı.

44 gün ərzində biz nələrə şahid olmadıq ki? Məğlubiyyəti ilə barışa bilməyən, Azərbaycan əsgərinin gücü qarşısında dayana bilməyən, döyüş meydanından qaçan, ağ bayraq qaldıran düşmən Azərbaycanı ruhdan salmaq, ölkədə xaos və panika yaratmaq niyyəti ilə qisasını müki əhalidən aldı. Lakin onlar Azərbaycan xalqının ruhunu düzgün hesablaya bilmədilər. Tərtərə, Gəncəyə, Naftalana, Bərdəyə və digər şəhərlərimizə edilən hücumlar nəticəsində aralarında körpə uşaqlar, qadınlar da daxil olmaqla 100-ə yaxın vətəndaşımız həlak oldu, 400-dən çox insan yaralandı. Bütün bunlar isə xalqımızın ruhunu sındırmadı, əksinə, bizi daha da güclü etdi.

44 günlük Vətən müharibəsində əldə edilən zəfər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin Qələbə əzminin, sarsılmaz iradəsinin, qətiyyətli, uzaqgörən siyasətinin, hərbi-sərkərdəlik məharətinin nəticəsidir. Böyük Qələbə Prezident İlham Əliyevin simasında Azərbaycanda yaranmış dəmir yumruq kimi möhkəm xalq-iqtidar birliyinin həlledici uğurudur. Bu, İlham Əliyevin müdrik siyasəti nəticəsində hər cəhətdən inkişaf etmiş müstəqil Azərbaycan dövlətinin zəfəridir. Müzəffər Ali Baş Komandanın vətənpərvərlik, azərbaycançılıq ruhunda tərbiyə edib yetişdirdiyi, ən müasir hərbi texnika ilə silahlandırdığı qəhrəman Azərbaycan Ordusunun zəfəridir.

Dövlət başçısının dediyi kimi, biz bütün dünyaya göstərdik ki, böyük xalqıq, yenilməz xalqıq. Döyüş meydanında, siyasi müstəvidə qazanılan Qələbə Azərbaycan üçün yeni dövr açır - inkişaf, təhlükəsizlik, tərəqqi dövrü...

Ayşə İSAZADƏ

525-ci qəzet.- 2021.- 28 sentyabr.- S.11.