Eşitmə çətinliyi olan uşaqlar üçün teledərslər təşkil edilib

Mütəxxəssislər bu təşəbbüsü təhsilin əlçatanlığı naminə mühüm addım kimi dəyərləndirirlər

Fevralın 9-dan etibarən Təhsil Nazirliyinin dəstəyilə "Mədəniyyət" telekanalında efirə gedən "Dərs vaxtı" proqramı çərçivəsində, eşitmə çətinliyi olan uşaqlar üçün teledərslərin yayımına başlanılıb.

Prosesə pedaqoji metod, üsul və vasitələrdən istifadə edərək eşitmə qavrayışını və nitqi inkişaf etdirən, tələffüzü formalaşdıran surdopedaqoqlar da cəlb olunub. Məqsəd çətinliklərə baxmayaraq, bütün uşaqların öyrənməsini təmin etməkdir.

Təhsil Nazirliyi De-institutlaşma və Uşaqların Müdafiəsi İdarəsinin rəis müavini Həbib Kərimovun sözlərinə görə, sağlamlıq imkanları məhdud uşaqlar üçün 2 nömrəli xüsusi internat məktəbində 202 zəif eşidən və sonradan eşitmə əngəlli olmuş uşaqlar, Sağlamlıq imkanları məhdud uşaqlar üçün 3 nömrəli Respublika xüsusi internat məktəbində isə 633 anadangəlmə danışma və eşitmə əngəlli şagird təhsil alır. Hər iki təhsil müəssisəsi Bakı şəhərində fəaliyyət göstərir. Mövcud pandemiya şəraitini nəzərə alaraq bu təhsil müəssisələrinin də dərsləri distant formada keçirilir: "Ancaq bilirik ki, İKT-nin imkanlarından hamı eyni dərəcədə istifadə etməyi bacarmır. Eyni zamanda, bu dərslərin dinləyicilərinin sağlamlıq durumlarının da prosesdə iştirakında müəyyən çətinlik yaratdığını nəzərə alsaq, tədrisin daha geniş auditoriyaya çatdırılması məqsədi ilə hazırlanan teledərsləri Təhsil Nazirliyi tərəfindən həyata keçirilən ən uğurlu layihələrdən hesab edilə bilər. Bu teledərslər həssas qrupa aid daha çox şagirdin təhsil almasına yardımçı olacaq".

Teledərsləri aparan müəllimlərin könüllülük prinsipi əsasında seçildiyini deyən H.Kərimov onların öz işinin peşəkarı, fəal, yeniliklərə açıq, ixtisasını və jest dilini yüksək səviyyədə bilən pedaqoqlar olduğunu bildirib: "Teledərslər ilk növbədə ibtidai sinif şagirdləri üçün nəzərdə tutulub. Və davamı olaraq V-XI siniflər üçün də teledərslərin təşkili planlaşdırılıb".

Təhsil İnstitutunun mütəxəssisi Nərgiz Kərimova layihənin pandemiya dövründə şagirdlər üçün təhsili əlçatan etmək məqsədilə yarandığını deyir: "Təhsil Nazirliyinin dəstəyi ilə hazırlanan teledərslər təhsilalanlar üçün alternativ imkan yaradır. Nəzərə almaq lazımdır ki, pandemiya dövründə tədris prosesi yalnız ümumtəhsil məktəblərində deyil, həmçinin, xüsusi təhsil müəssisələrində də dayandırıldı. Bu səbəblə "Dərs vaxtı" proqramı çərçivəsində eşitməsində çətinliyi olan uşaqlar üçün teledərslərin yayımı ilə bağlı müzakirələr və hazırlıqlar başladı. Eşitməsində çətinliyi olan uşaqlar üçün dərslər 9 fevraldan etibarən hər həftənin çərşənbə axşamı "Mədəniyyət" kanalında yayımlanır. Televiziya qarşısında dərsləri izləyə bilməyən şagirdlər üçün dərslər alternativ olaraq Təhsil Nazirliyinin rəsmi "Youtube" kanalında və "video.edu.az" saytında da yerləşdirilir".

N.Kərimovanın sözlərinə görə, hazırkı dərslər ibtidai siniflər üzrə təqdim olunur: "Hazırda həm ibtidai, həm də yuxarı siniflər üçün dərslərin çəkilişi davam edir. Növbəti həftələrdən başlayaraq, eşitməsində çətinliyi olan yuxarı sinif uşaqları üçün də dərslər təqdim olunacaq".

Sağlamlıq imkanları məhdud uşaqlar üçün 3 saylı Respublika xüsusi internat məktəbinin tədris işləri üzrə direktor müavini Rübabə Cabbarova bildirib ki, teledərslerin yayımlanmasına nəinki şagirdlər, valideynlər də çox sevindilər. Çoxlu telefon zəngləri oldu. Valideynlərimiz minnətdarlıqlarını bildirdilər: "Eşitmə qüsurlu uşaqlar üçün onlayn dərslərdə çətinliklər mövcud idi. Bəzi şagirdlərimizdə internet avadanlığı çatışmazlığı, internetin olmaması çətinliklər yaradırdı. Bizim şagirdlərin əksəriyyəti rayonlarda, ucqar kəndlərdə, cəbhə bölgəsi ərazilərində yaşayırlar. Ona görə də, bizdə onlayn dərslərin keçirilməsində problemlər yaranır. Teledərslər nəinki şagirdlər üçün, valideynlər üçün də önəmlidir. Teledərslərdə valideynlər övladları ilə birgə dərslərə qoşularaq dərs keçirlər. Yeni sözləri, sözlərin dakdil və mimikasını da öyrənmiş olurlar. Teledərsdən sonra şagirdlərdə aktivlik yaranıb. Ucqar kəndlərdə yaşayan, internet əlaqəsi olmayan şagirdlərimiz müəllimləri ilə telefon bağlantısı yaradaraq teledərslərdən razılığını, sevindiklərini və bu imkanı yaradanlara minnətdarlıqlarını bildirirlər". İnternat məktəbinin ibtidai sinif müəllimi Esmira Şirinova isə bildirir ki, virtual dərslərdən əvvəl, ənənəvi olaraq sinif otaqlarında dərslər keçirilirdi: "Eşitmə əngəli olan uşaqlarla tədris zamanı ilk olaraq daktildən (əlifbadan) başlayırıq. Hər sinifdə iki müəllim olur. İbtidai sinif müəlliməsi ilə yanaşı, həm də səs müəlliməsi - loqoped. Sinif müəlliməsi hərfləri keçdikcə, səs müəlliməsi səslərin düzgün artikulyasiya üzrə tələffüzünə köməklik edir. Dərslərimiz daktil, jest və dodaqdan oxumaqla şagirdlərimizə mənimsədilir". E.Şirinovanın sözlərinə görə, bu uşaqlar digər sağlam həmyaşıdlarından daha həssas olduqları üçün onlarla işlədikdə daha çox səbr, sevgi və qayğı göstərmək önəmlidir: "Məhz bu sevgi, qayğı onların gələcəkdə cəmiyyətə normal inteqrasiyası üçün zəmin yaradır. "Dərs vaxtı" proqramının müəllimi olmaq mənim pedaqoji fəaliyyətimdə bir ilkdir. Yəni kameralar qarşısında dərs demək, sinif otağında dərs deməkdən iki və ya üçqat məsuliyyətlidir. Hazırda teledərslərimə öz şagirdlərimlə yanaşı, respublika miqyasında eşitmə əngəlli uşaqlar da baxır və faydalanır. Bu, mənə ayrıca zövq verir".

No description available.

13 ildir eşitmə qüsurlu uşaqlara riyaziyyat fənnini tədris edən A.Abdullayeva hesab edir ki, teledərs layihəsi bu qəbil uşaqlar üçün maraqlı olacaq və onların dərslərə həvəsini artıracaq: "Uşaqlar özlərini artıq cəmiyyətin bir hissəsi sayacaqlar. İndiyə qədər az da olsa onları cəlb edən verilişlər olub. Amma bu layihə sırf onlara məxsusdur. Pandemiya səbəbindən uşaqlarda dərsə həvəs tamamilə azalmışdı. Bu layihə onlarda həm maraq, həm də həvəs oyadacaq. Bizim uşaqların hər zaman öz dünyası, öz cəmiyyəti olub. Başqa insanlar onlara qəribə baxıblar. İndisə bizim uşaqlarla birgə teledərslərə Azərbaycan xalqı baxacaq və hardasa onlara da maraqlı olacaq. Bu dərslər həmçinin, onlara eşitmə qüsurlu olanlara adi yanaşmağı təlqin edəcək".

Təhsil üzrə ekspert Kamran Əsədov deyir ki, səs, daktil, mimika və jestlər əsasında hazırlanmış dərslər uşaqların dərslərdən daha faydalı istifadəsinə yardımçı olacaq. Təhsil Nazirliyinin yeni layihəsi eşitmədə çətinliyi olan uşaqlar üçün əlavə imkanlar yaradır: "COVİD-19 pandemiyası nəticəsində onlayn-distant təhsil əyani təhsili əvəzlədi. Əksər ölkələrin təhsil məkanında nisbətən arxa planda qalan bu tədris üsulu ön plana keçdi. Təhsil Nazirliyi ümumi təhsil müəssisələrində tədris prosesinin dayandırılması səbəbindən dərslərin onlayn öyrənilməsi üçün bir neçə tədris resursunu təqdim edərək, dərslərin davamlılığını təmin etməyə çalışdı. Distant tədris imkanlarını, alternativ tədris resurslarını nəzərdən keçirən nazirlik "Dərs vaxtı", "Virtual məktəb" (virtual.edu.az) layihələrini alternativ tədris metodu kimi təqdim etdi. Belə ki, "Mədəniyyət" və "ARB Günəş" kanallarında yayımlanan dərslərə ölkə üzrə minlərlə şagird qoşulur. Eyni zamanda, təhsilalanlar bütün dərsliklərin onlayn platformaya köçürüldüyü e-derslik layihələrindən faydalanırlar. Təhsil Nazirliyi eyni zamanda, eşitmədə çətinliyi olan uşaqlar üçün də tədrisdə yaranan çətinliyi teledərslərlə aradan qaldırmaq təşəbbüsünü gerçəkləşdirib. Belə ki, fevralın 9-dan etibarən Təhsil Nazirliyinin dəstəyi ilə "Mədəniyyət" telekanalında efirə gedən "Dərs vaxtı" proqramı çərçivəsində eşitməsində çətinliyi olan uşaqlar üçün teledərslərin yayımına başlanıb. Hesab edirəm ki, bu layihə internetə çıxışı olmayan uşaqlar üçün pəncərə açmaqla yanaşı, onların tədrisə yaxşı yiyələnməsinə dəstək olacaq".

Sevinc QARAYEVA

525-ci qəzet.- 2021.- 16 fevral. S. 11.