Naxçıvanın regional iqtisadi inkişafına dair yeni dərs vəsaiti işıq üzü gördü

 

Milli iqtisadiyyat üçün uzunmüddətli perspektivlərin müəyyən olunduğu hazırkı şəraitdə sosial-iqtisadi sahələr üzrə islahatların davam etdirilməsi özünün getdikcə artan aktuallığı ilə seçilməkdədir.

Güclü infrastruktur siyasətinin təkmil mexanizmlərinin təşəkkül tapması fonunda davam edən bu proseslər istehsal sosial sahələrin yüksək məhsuldarlıq göstəricilərini təşkil etməkdədir. Makroiqtisadi səviyyədə dayanıqlılığın möhkəmləndirilməsi regional milli iqtisadiyyat quruculuğu proseslərini sürətləndirmiş qarşıya qoyulmuş hədəflərin reallaşması daha da əlçatan olmuşdur. Əldə olunan uğurlar mövcud yeni yaranan müəssisələrin fəaliyyəti üçün səmərəli mühitin əsaslarını bərqərar etmiş bu, etibarlı məşğulluq üçün perspektivlər açmışdır.

Bu bir həqiqətdir ki, artıq Naxçıvan Muxtar Respublikasında qeyd olunan amillərin hər biri özünün gerçək təşəkkülü ilə davam etməkdədir. Artıq muxtar respublikada iqtisadiyyatın sahə strukturu yüksək təşkilatlanma dövrünü yaşamaqdadır. Yerli istehsal imkanlarının genişləndiyi sağlam mühit əhalinin artan tələbatlarının etibarlı şəkildə qarşılanması üçün güclü bazaya çevrilmişdir. Bu isə bütün tərəfləri ilə birlikdə daxili bazarın qorunması nəticə etibarı ilə bazar iqtisadi tarazlığın təmin olunmasına yol açmaqdadır.

Bütün bu qeyd olunanlar iqtisadçı alimlər Cavadxan Qasımovun, Sədaqət Əhmədovanın, Flora Ələsgərovanın Sevinc Zamanovanın həmmüəllifi olduqları "Naxçıvan Muxtar Respublikasının sosial-iqtisadi perspektivləri: reallıqlar nəticələr" adlı dərs vəsaitinin fəsillərində əhatəli şəkildə olmaqla öz əksini tapmışdır. 5 fəsildən ibarət olan dərs vəsaitində təhlillər statistik məlumatlar əsasında peşəkarlıqla aparılmış muxtar respublikanın istehsal, məşğulluq sosiallaşma sahəsindəki uğurları yüksək elmi əsaslandırma ilə ortaya qoyulmuşdur.

Dərs vəsaiti ilə tanış olarkən muxtar respublikada iqtisadiyyatın sənayeləşməsi, sosiallaşması bunların fonunda çoxşaxəliliyi fonunda diversifikasiya olunması məsələlərinin yüksək qətiyyətlə reallaşması sahəsindəki dövlət tədbirlərini görmək olur. Təbii ki, bu isə hərtərəfli inkişafı hədəfləyən ölkəmizdə onun ayrılmaz tərkib hissəsi olan Naxçıvan Muxtar Respublikasında iqtisadiyyatın dövlət tənzimlənməsi, təşkili idarə olunması məsələlərini ifadə etməkdədir.

Xalqımızın Ümummilli lideri, böyük Heydər Əliyevin müəllifi olduğu ideya təşəbbüslərin yaratdığı əlverişli mühit son 16 ildə regionların sosial-iqtisadi inkişafına etibarlı əsaslar formalaşdırmışdır. Məhz bunun da nəticəsində, Azərbaycan Respublikası artıq regional iqtisadi siyasətin güclü əsaslarını yaratmışdır. Keçən müddət ərzində ölkənin bütün regionları kimi, Naxçıvan Muxtar Respublikasının da davamlı iqtisadi inkişafında sosial sahədəki proseslərinin gedişində öz dinamikliyi ilə seçilmişdir.

Dərs vəsaitində göstərilir ki, regional iqtisadi siyasətin uğrulu təşəkkülü Naxçıvan Muxtar Respublikasında da iqtisadi proseslərin səmərəliliyinin artırılmasında, makroiqtisadi səviyyədəki nəticələrin perspektivliyinin artırılmasında nəticələrin daha da məhsuldar olmasında güclü vasitəyə çevrildi. Ərazisinin böyük hissəsinin aqrar bölgə olması, əhalisinin isə 70 faizdən artığının məhz kənd yerlərində yaşaması ilə yanaşı, iqtisadiyyatın sənaye əhəmiyyətliliyinin artırılmasına nail olan muxtar respublika ölkənin sənayeləşmə siyasətinə hərəkətverici təsirini göstərmiş oldu.

Eyni zamanda, dərs vəsaitində iqtisadi hadisə proseslərin elmi izahı, mənalandırılması məsələlərinə müasir dövrlə səsləşməklə yanaşılmışdır. Muxtar respublika ərazisində yaradılmış Sənaye Məhəllələrinin artan səmərəsindən, şəhərləşmə rayonlaşma perspektivlərindən, həmçinin, bu sahədə uzunmüddətli hədəflərin əlçatanlığından söz açılmışdır. İqtisadiyyatın milli mahiyyətinin yüksək təminatı bunun yeni prioritetlərin müəyyən olunmasına gətirdiyi etibarlılıq dərs vəsaitinin aktuallığını önəmliliyini daha da artırmaqdadır. Xüsusilə , turizm sahəsində iqtisadi hüquqi tənzimləmələrin həyata keçirilməsi, ticarət imkanlarının artırılması, o cümlədən, idxalın məhdudlaşdırılması ixracyönümlü məhsul istehsalının stimullaşdırılması s. məsələləri dərs vəsaitində elmi cəhətdən əsaslandırılmaqla təqdim olunmuşdur.

Beləliklə, uzunmüddətli prioritetlərini müəyyən edən ölkəmizin davamlı sosial-iqtisadi inkişafı regionların tarazlı dayanıqlı potensialı ilə daha da əlçatan olmaqdadır. Dinamik etibarlı perspektivləri ilə həmin proseslərə təkan olan Naxçıvan Muxtar Respublikasının iqtisadiyyatında regional inkişaf üzrə Dövlət proramlarının səmərəli icrası dövründə keyfiyyətcə yeni mərhələnin əsasları yaradılmışdır. Təbii ki, bunlar da yeni nəşr olunan dərs vəsaitində aparılan elmi cəhətdən əsaslandırılmış təhlillərlə ifadə olunmuşdur.

 

Laçın ABIŞLI

BDU-nun dosenti, iqtisad üzrə fəlsəfə doktoru

525-ci qəzet.- 2021.- 8 yanvar. S. 15.