Poeziyaya yeni həyat verən Səs

Ağalar Bayramın ad gününə

20 ilə yaxındır ki, parlaq istedada malik bədii qiraət ustası, Əməkdar artist Ağalar Bayramı dövrümüzün ən çox sevilən, maraqlı şəxsiyyətlərindən biri kimi tanıyıram.

Bu tanışlıq bir yubiley gecəsinə - 8 yanvar 1997-ci ilə təsadüf edir. Həmin gün Xalq şairi Qabilin 70 illik yubileyi keçirilirdi. Yubileydə Ulu öndərimiz Heydər Əliyev də iştirak edirdi. Şamaxıdan 5 nəfər nümayəndə heyəti ilə biz də dəvətli idik. Yubileydə bir-birindən maraqlı məruzə və çıxışlar vaxtın necə gəlib keçdiyini hiss etdirmədi. Birdən şairin şeirlərindən nümunələr söyləməsi üçün söz bədii qiraət ustası Ağalar Bayrama verildi. Mən ilk dəfə idi ki, onu görür və barəsində heç nə bilmirdim. O, ecazkar səsi, ürək yanğısı ilə Qabilin "20 Yanvar"a həsr edilmiş "Mərsiyə" şeirini söylədi:

Gecəni atəş ilə qırmızı dan eylədilər,

Xalqımı-millətimi gülləbaran eylədilər!

Tutulub vahimədən nitq bu gün, dil bu səhər,

Bəzəyib Abşeronu qanlı qərənfil bu səhər.

Bakı fəryad eləyir, gözdən axır sel bu səhər,

Gəmilər nalə çəkir, ərşə çıxır zil bu səhər.

Şair Qabilin mərsiyyə janrında xalqın kədər, hüzn və faciəsini daha geniş çalarlarla mənalaşdırmış, hüznlü bir əlamətlə "20 Yanvar" hadisəsini böyük vətəndaşlıq mövqeyini ortaya qoymuşdu. Lakin Ağalar Bayram elə bir formada, elə bir yanğı ilə çıxış etdi ki, onun ifası yubiley iştirakçılarında çox təsirli, mənalı və yaddaqalan ovqat yaratdı.

Öz tembrinə görə tayı-bərabəri olmayan bir səsin sahibidir Ağalar Bayram. İlk dəfə salonda eşitdiyim bu səs həm titrəyişinə, zənguləvari ahənginə, həzinliyinə görə məni mözcüzələr aləminə çəkib aparırdı. Tanrıya bir sənətkara bəxş etdiyi bu möcüzəvi səsin gücünə, təsirinə görə şükranlıqla dualar etdim.

Mən hardasa onunla görüşmək istəyirdim. Lakin ölkəmiz problemlər içində idi. Bir müddət keçdikdən sonra Şamaxıda toy mərasimində aparıcı qismində iştirak edən Ağalar Bayramla təsadüfi görüşümüz baş tutdu. "Şirvanşahlar" şadlıq sarayında onunla foyedə xeyli söhbət etdik. Şair Qabilin 70 illik yubileyi və onun təəssüratları barədə fikir mübadiləsi yürütdük. Ona qəlbən bağlandığımı, Qabillə olan yaxınlığımı da bildirdim. Mənə əlaqə nömrəsini verib: "Görüşərik" - dedi.

Daha sonralar biz Ağalar Bayramla vaxtaşırı görüşürdük, onun səmimiyyətinə, diqqətinə və maraqlı söhbətlərinə heyran qalırdım.Vəziyyət elə gətirdi ki, Ağalar müəllim müntəzəm olaraq Şamaxıda keçirilən Sabir Poeziya Günlərində fəal iştirak edir, münsiflər heyətinin üzvü kimi qiymətləndirmədə rol oynayırdı. Bu vəsiləylə də onunla görüşə bilirdik.

Bir dəfə o, Naxçıvandan mənə zəng etdi. Bildirdi ki, bir nəfər Qabilin "Qarışdırma" şeirini məndən istəyir. Mən dərhal əzbərdən şeiri ona söylədim. Çox razılıq etdi.

Mən sonralar Ağalar Bayramı müntəzəm olaraq izləyir, onun barəsindəki çıxış və məqalələrə münasibət bildirirdim. Ağalar müəllim barəsində ən dolğun və yüksək qiymət verən mərhum akademik Vasif Məmmədəliyevin çıxışından:

- Tarixən, anadilli şeirimizin həm şifahi, həm də yazılı qollarının hikmətli, sevgisaçan nümunələri nəğmələşib, musiqinin müşayiəti ilə oxunub. Belə poetik parçalar melodik, ritmik əsərlərin söz skeleti olsa da, üstünlük musiqinin tərəfindədir. Şeirin özünün əsl forma və məzmun gözəlliyi isə onun bədii qiraətçilər, bəzən də yaxşı natiqliyi olan şairin özü tərəfindən uyğun avazla söylənilməsi ilə aşkarlanır.

Bizim günlərdə bədii qiraətlə məşğul olan aktyorlar istər klassik, istərsə də müasir poeziyamızın ən gözəl nümunələrini məharətlə şeir həvəskarlarına yüksək zövq bəxş edirlər. Onların sırasında Ağalar Bayram bir sıra özəl və gözəl keyfiyyətləri ilə seçilir. Ağalar geniş səs imkanlarından hər bir şeirin forma və məzmununa uyğun olaraq istifadə edir. O, bu mənada nadir səsləndirmə rejissoru kimi öz ifalarına münasib quruluş verir. Nadir səsə malik olan Ağalar Bayram çoxlarından ona görə fərqlənir ki, xalqımızın çox yüksək sənət zövqü, dərin poetik duyumu onu yüksək intellekti və savadı ilə daim axtarış aparmağa, öz üzərində işləməyə, daha məzmunlu sənət nümunələri yaratmağa sövq edir.

Yüksək vətəndaş mövqeli bədii qiraət ustası kimi tanınan Ağalar müəllim xalqı üçün daxilən narahat bir insan kimi həmişə axtarışdadır. O, öz sənəti ilə insanlara yalnız vətən haqqında onun əsrarəngiz gözəllikləri barəsində şeir oxumur, həm də keçmişimizə qayıdır, onları öyrədir, yada salır. Ağalar müəllimin səsinin ahəngində qəribə bir təsir var.

Həmişə dərin məna yükü, xüsusi emosionallıq olan şeirlərə maraq göstərir. Bu baxımdan onun Bəxtiyar Vahabzadədən, Qabildən, Xəlil Rzadan, Məmməd Arazdan, Şahmar Ələkbərzadədən, Zəlimxan Yaqubdan, Ramiz Rövşəndən, Musa Yaqubdan və digərlərindən dediyi şeirlər xüsusi emosionallıqla dinləyicilərə çatdırılır.

Teleşirkətlərdə geniş yayımlanan el şənliklərində, dövlət bayramlarında meydanları titrədən, çeşidli məclis və mərasimlərdə salonları qanadlandıran bu sənət illərdən bəridir ki, soydaşlarımızın böyük sevgisini və layiqli qiymətini qazanıb. Ənənəyə dərin hörmətlə yanaşan Ağalar Bayram öz novator üslubu ilə bədii qiraəti yeni bir səviyyəyə qaldırıb.

Ağaların ifasını dinləyəndə qəribə bir rahatlıq, gözəl ovqat və xoşhallıq keçirirəm. Çünki bu səsdə könül məlhəmi var.

Onun yaradıcılığı ilə şəxsiyyəti həmahəngdir. Mehribanlığı və duzlu zarafatları ilə fərqlənir. Yaxından tanıyanlar onu, təbiətən xeyirxah və nəcib bir insan olması ilə bərabər, doğma xalqına, millətinə və dövlətçiliyinə bağlı böyük bir ziyalılıq keyfiyyəti ilə səciyyələndirə bilərlər.

Fikrimcə, bu gün sözün həqiqi mənasında xalqın çox sevdiyi sənətkar olan Ağalar Bayram Xalq artisti adına layiqdir.

Yaradıcılığına və şəxsiyyətinə dərin rəğbət bəslədiyim Ağalar Bayram haqqında düşünərkən istər-istəməz Xalq şairi Qabilin bu misralarını xatırlayıram:

Qibləgahım - həqiqət,

Səcdəgahım - səadət.

Daş-tərəzim - ədalət,

Qətiyyətim - cəsarət.

Riyadan - xəyanətdən

Uzağam yeddi iqlim.

Əyilləm haqq önündə,

Bilsəm ki, nahaqqam mən.

Əziz dostum Ağalar müəllim! Ad günün mübarək olsun! Məclis və mərasimlərdə, geniş salonlarımızda o gur səsin yenə də çağlasın!

Ədalət MƏMMƏDOV

Azərbaycanın qabaqcıl təhsil işçisi, filoloq

525-ci qəzet.- 2021.- 16 yanvar. S. 16.