ABŞ-dan Rusiyaya soyqırımı ittihamı

UKRAYNADA MÜHARİBƏ ŞİDDƏTLƏNƏCƏK

Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsi davam etdikcə Moskvaya qarşı ittihamlar da artır. ABŞ prezidenti Co Bayden Rusiyanın Ukraynada soyqırımı törətdiyini ifadə edib və hərbi cinayətlərin araşdırılmasına çağırıb. Co Baydenin barışmaz rəqibi sabiq prezident Donald Tramp da ilk dəfə xələfi ilə həmrəylik göstərərək Ukraynada vaş verənlərin soyqırımı olduğunu bəyan edib. Trampın Baydenlə həmrəylik göstərməsi Vaşinqtonda Rusiyaya münasibətdə vahid və sərt mövqenin formalaşdığının bariz göstəricisidir. Bu isə o deməkdir ki, Rusiyaya qarşı sərt qərarlar qəbul etmək Co Bayden adminstrasiyası üçün çətin olmayacaq. Çox böyük ehtimalla ABŞ Konqresi də Rusiyanı soyqırımında günahlandıran qanunvericilik aktı qəbul edəcək.

ABŞ Dövlət Katibinin müavini Viktoriay Nuland Rusiyanın Ukraynada törətdiyi hərəkətləri tezliklə rəsmən soyqırımı kimi tanıya biləcəklərini bildirib.

Kanadanın baş naziri Castin Trüdo ABŞ prezidenti Co Baydenin Rusiyanın Ukraynada soyqırımı törətməsi haqqındakı fikirləri ilə razı olduğunu ifadə edib. Baş nazir həmçinin bildirib ki, indi daha çox insanın "soyqırımı" sözündən istifadə etməsi doğru olar.

Ukrayna Ali Radası "Rusiya Federasiyasının Ukraynada soyqırımı törətməsi haqqında" adlı qərar qəbul edib. Ali Rada Birləşmiş Millətlər Təşkilatına, Avropa Parlamentinə, Avropa Şurası Parlament Assambleyasına, ATƏT Parlament Assambleyasına, NATO Parlament Assambleyasına, xarici dövlətlərin hökumətlərinə və parlamentlərinə Rusiya Federasiyasının Ukraynaya qarşı törətdiklərini soyqırmı kimi tanımağa çağırıb.

Fransa prezidenti Emmanuel Makron isə amerikalı həmkarı Co Baydendən fərqli olaraq Rusiyanın Ukraynadakı hərəkətlərini soyqırımı adlandırmaqdan imtina edib və sülhə nail olmağa çalışacağını bildirib.

Moskvaya qarşı münasibətin sərtləşməsini qaçılmaz edən digər məsələ isə Ukraynada araşdırma aparan ATƏT-in ekspertlər qrupunun hesabatında Rusiya ordusunun əməllərinin hərbi cinayət kimi qiymətləndirilməsidir. Ekspertlərin 108 səhifəlik hesabatında qeyd edilir ki, Mariupolda doğum evinin və Dram Teatrı binasının atəşə tutulmasına görə məsuliyyəti Rusiya hərbçiləri daşıyır. Ekspertlər hər iki halı hərbi cinayət kimi dəyərləndiriblər. Ekspertlər hesab edirlər ki, 300 nəfərə yaxın insanın ölümü ilə nəticələnən teatr binasının atəşə tutulması beynəlxalq humanitar hüququn kobud şəkildə pozulmasıdır. ATƏT-in ekspertləri Rusiya hərbçiləri tərəfindən törədilən məqsədli qətllər və mülki əhalinin, o cümlədən, jurnalistlərin və məmurların zorla qaçırılması və ya oğurlanmasının da insanlığa qarşı cinayət kimi qiymətləndirilə biləcəyini qeyd ediblər.

Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsi Moskvanın ABŞ-la yanaşı Avropa ölkələri ilə də münasibətini ciddi zədələyib. İsveçrə Federal Prokurorluğunun xüsusi işçi qrupu Rusiyanın Ukraynada törətdiyi hərbi cinayətlərə dair sübutlar toplamağa başlayıb. Eyni zamanda İsveçrə Rusiya ilə qarşılıqlı hüquqi yardım sahəsində əməkdaşlığı dayandırıb.

Rusiya ilə Qərb ölkələri arasında münasibətlər yüksələn xətt üzrə gərginləşdiyi kimi, ABŞ və müttəfiqlərinin Ukraynaya hərbi yardımı da artır. ABŞ prezidenti Co Bayden Böyük Britaniyanın Baş naziri Boris Consonla telefon danışığı zamanı Rusiyanın Ukraynaya qarşı müharibəsinə cavab olaraq Qərbin Rusiya neft və qazından asılılığına qətiyyətlə son qoymaq istədiklərini bəyan ediblər. Eyni zamanda iki lider Ukraynaya hərbi yardımı davam etdirməkdə qərarlı olduqlarını da vurğulayıblar. Co Bayden Boris Consonla Ukraynaya gəmi əleyhinə raketlər də daxil olmaqla yeni hərbi dəstək paketi haqqında razılığa gəliblər.

Belə məlumatlar var ki, ABŞ Ukraynanın Rusiya hava limanlarına zərbə endirməyə qadir olan orta mənzilli raketlərlə təmin edilməsi imkanını nəzərdən keçirir. ABŞ müdafiə nazirinin müavini Ketlin Hiks bir qrup hərbi ekspertlə görüşdə bildirib ki, ukraynalıların istədikləri silah növlərinin verilməsi məsələsinin müzakirəsini davam edəcəklər. Nazir müavini eyni zamanda Ukraynaya kəşfiyyat məlumatlarını verməyə davam edəcəklərini də bildirib.

ABŞ-ın avropalı müttəfiqləri də Ukraynanı silahlandırmaqda qərarlıdırlar. Norveç NASAMS və NSM zərbə raketlərinin Ukraynaya verilməsini müzakirə edir. Avropa Birliyinin Şurası Ukraynaya silah tədarükü üçün Avropa Sülh Fondundan 500 milyon avro məbləğində üçüncü tranşın ayrılmasını təsdiqləyib. Bununla da Avropa Birliyinin Ukraynaya dəstəyi 1,5 milyard avroya çatdırılıb.

Qərbin Ukraynaya dəstəyini artırması onun Rusiyaya qarşı müqavimətini və mübarizəsini gücləndirəcək. Ukrayna ordusunun bir sıra əməliyyatları, Rusiya ərazisində yanacaq anbarının partlaması, Qara dənizdəki rus donanmasının flaqman gəmisi "Moskva"da baş verən partlayış müharibənin miqyasının böyüyəcəyindən xəbər verir. Xüsusilə də Ukraynanın hücum silahları ilə təmin edilməsi müharibənin daha şiddətlənəcəyi ehtimalını artırır. Rusiyanın uzun müddət müharibəni davam etdirmək üçün resursların çatışmadığı da məlumdur. Ukraynaya qarşı müharibəni bir neçə günlük uğurlu hərbi əməliyyat kimi düşünən Rusiyanın siyasi və hərbi rəhbərliyi indi nə edəcəyini bilmir. Yeganə çıxış yolu kimi hərb meydanında üstünlük əldə etmək üçün daha güclü silahlardan istifadə etməyə başlayacağı ehtimal edilir. Hətta Rusiyanın kütləvi qırğın silahından istifadə edəcəyi ilə bağlı narahatlıqlar da yaranıb. Rusiyanın artıq kimyəvi silahdan istifadə etməsilə bağlı məlumatlar səslənir. Qərbin Ukraynaya kütləvi qırğın silahlarının təsirlərindən qorunmaq üçün xüsusi geyimlər göndərməsi də Rusiyanın kimyəvi və ya nüvə silahından istifadə edə biləcəyi düşüncəsini yaradır. Rusiyanın hakim dairələrində gərginliyin artması, həbslər və istefalar haqqında məlumatlar da qarşıdakı bir ayın çox gərgin keçəcəyindən xəbər verir.

Xaqani CƏFƏRLİ

525-ci qəzet.- 2022.- 16 aprel.- S.8.