Vandalizmin daha bir nümunəsi: ermənilər Laçın meşələrini yandırır

İşğal zamanı Laçının Zabux və Sus kəndlərində qanunsuz məskunlaşdırılmış ermənilər avqustun 25-nə qədər Laçın şəhərini və ətraf kəndlərini boşaltmalıdırlar. Köç prosesi artıq başlanıb. Bu əsnada ermənilərin yaşadıqları evləri yandırmaları diqqət çəkir. Bu, vandalizmin növbəti nümunəsi olmaqla yanaşı, həm də həmin evlərin ermənilərə məxsus olmadığını göstərir. Qarşı tərəf hər nə qədər tarixi saxtalaşdırmağa çalışsa da, fakt faktlığında qalır. İnsan öz evini, yurd-yuvasını necə yandıra bilər ki? Azərbaycanlılar 30 il əvvəl bu torpaqlardan çıxarkən bir dənə də olsun evə ziyan vurmamışdılar. Çünki ora bizimdir. Ermənilər isə bu əməlləri ilə özlərini ifşa edirlər.

Ermənilərin Laçın meşələrinə od vurmaqla heç bir beynəlxalq hüquqa əhəmiyyət vermədiklərini göstərmiş olurlar. Çünki meşələrin yandırılması birbaşa insanlığa qarşı qəsd, ekoloji terrordur. Görünür, şovinist düşüncəli erməniləri özlərindən başqa kimsə düşündürmür. Tarixən özgə torpaqlarında məskunlaşmış ermənilər üçün, bəlkə də, bundan - terrorizmdən, vandallıqdan daha asan nə isə yoxdur.

Əslində Azərbaycan ərazisində məskunlaşmış ermənilərin analoji hərəkətləri artıq adi hal alıb. Onlar 44 günlük Vətən müharibəsi ərzində də işğaldan azad olunan ərazilərdə çoxlu sayda əmlaka ziyan vurublar.

Ekologiya və təbii sərvətlər nazirinin müavini Firdovsi Əliyev deyir ki, son günlər Laçın və Xocalı meşələrinə ermənilər tərəfindən od vurulmasını nümayiş etdirən görüntülərdə əks olunanları qətiyyətlə pisləyir və bu hərəkətləri təbiətə qarşı cinayət və ekoloji terror kimi qiymətləndiririk: "Ermənistanın Azərbaycana qarşı ekoloji terrorunun, təəssüf ki, bu gün də davam etməsinin şahidiyik. Azərbaycan ərazilərində qeyri-qanuni məskunlaşmış ermənilər təkcə xalqımıza qarşı deyil, eyni zamanda təbiətimizə və təbii sərvətlərimizə, bütövlükdə isə bəşəriyyətə qarşı ekoloji terror aktını həyata keçirməkdə davam edirlər. İşğal dövründə Cəbrayıl, Zəngilan, Qubadlı, Kəlbəcər, Şuşa meşələrini yandırmaqla kifayətlənməyən ermənilərin, indi də Xocalı və Laçın ərazisindəki meşə ərazilərimizi yandıraraq ətraf mühitə qəsdən zərər vurması, bu ərazilərin onlara məxsus olmadığını göstərməklə bərabər, təbiətə düşmən münasibətin birbaşa təsdiqidir. Bu hadisə tərəfimizdən daha detallı araşdırılacaq və mövcud faktlar beynəlxalq hüquqa müvafiq olaraq qiymətləndiriləcək".

Avrasiya Mətbuat Fondunun prezidenti Umud Mirzəyev bildirib ki, 2020-ci il 10 noyabr tarixində üçtərəfli Bəyanatın müvafiq bəndlərinə uyğun olaraq Laçın rayonu və onun ətrafında olan ərazilər Azərbaycan Respublikasına təhvil verilməli idi. Bu proses hazırda yekunlaşmaq üzrədir və 2022-ci ilin avqust ayının sonuna kimi həmin ərazidə qanunsuz məskunlaşmış insanlar kimliyindən asılı olmayaraq bölgədən çıxarılmalıdır.

Laçın rayonu və ətraf kəndlərdə 30 ilə yaxın müddətdə qanunsuz yaşamış bu şəxslər ərazini tərk edərkən ətrafdakı uzun əsrlik meşələri yandırır və ekoloji terror törədirlər. İşğal dövründə Topxana meşələrindən başlayaraq Cəbrayıl, Zəngilan, Qubadlı, Kəlbəcər, Şuşa meşələrini yandıran, üçtərəfli Bəyanatdan sonra Kəlbəcər və digər ərazilərimizdən çıxarkən meşələri, evləri, tarixi-mədəni abidələri məhv etməklə kifayətlənməyən ermənilər indi də Laçın ərazisindəki meşə ərazilərimizi yandıraraq ətraf mühitə qəsdən zərər vururlar: "Azərbaycan ərazilərində qeyri-qanuni məskunlaşmış ermənilərin Laçın və ətraf ərazilərdə ekoloji-terror törətməsi hər birimizi narahat edir. Bu konfliktin başlanğıcı ötən əsrin 80-ci illərinin sonlarında Topxana meşələrində qoyulub. Topxana meşələrinə tutulan divan hər kəsin yadındadır. Otuz il ərzində isə vaxtilə işğalda olan torpaqlarda təbii ehtiyatlar vəhşicəsinə talan edilib, flora və faunaya zərər vurulub, çaylar çirkləndirilib. Onlar bu torpaqları tərk edəcəklərini bildikləri üçün hər növ vandallığa əl atıblar. Son günlərdə baş verən hadisələr isə ermənilərin Azərbaycan xalqına olan nifrətinin müxtəlif üsullarla ifadəsidir".

Onun sözlərinə görə, 44 günlük Vətən müharibəsindən sonra Azərbaycan Ağdam, Kəlbəcər, Laçın ərazilərində qeyri-qanuni məskunlaşan ermənilərin həmin rayonları təhlükəsiz şəkildə tərk etmələri üçün vaxt verdi. Lakin onlar humanist davranışın cavabı olaraq meşələri, evləri yandırdı, minalar basdırdılar. Bu da onların xislətinin bariz göstəricisidir: "Son zamanlar Laçın və ətraf ərazilərdə yandırılan meşələr onu göstərir ki, ermənilər öz patoloji nifrətini müxtəlif yollarla ifadə edirlər. Hətta yeni istehsal edilən minalar da basdırılıb. Kiçik bir ərazidə 1000-ə yaxın mina aşkarlanıb. Ən maraqlısı odur ki, bütün bunlar 44 günlük Vətən müharibəsindən sonra baş verib. Laçını tərk edənlər evlərini də yandırıblar. Çox təəssüf ki, beynəlxalq təşkilatlar yenə də susurlar".

Millət vəkili Vüqar Bayramovun dediyinə görə, 1992-ci il Ermənistan işğalı nəticəsində Laçın rayonunda 13,8 min, o cümlədən, Laçın şəhərində 1340, Zabux kəndində isə 100 ev dağıdılaraq məhv edilmişdi. İndi ermənilər Zabux kəndində 30 il işğal altında saxladıqları evləri yandırırlar. Bu evlərin bir qismi işğaldan əvvəl Laçın sakinlərinin, digər qismi isə azərbaycanlıların dağıdılmış evlərinin yerində erməni lobbisinin 2013-cü ildə inşa etdikləridir: "30 ilə yaxın azərbaycanlı evində qalan erməni ailələri avqustun 25-dək tərk etməli olduqları ərazilərdə evləri yandırıb gedirlər. Rayonun işğalı nəticəsində 1 şəhər, 1 qəsəbə, 125 kənd, 13745 fərdi yaşayış evi, 48 sənaye, 63 kənd təsərrüfatı obyekti, 109 təhsil, 142 səhiyyə, 217 mədəni-maarif müəssisəsi, 460 ticarət obyekti, 30 rabitə qovşağı ermənilər tərəfindən dağıdılaraq yandırılıb".

Vüqar Bayramov Laçın rayonu, o cümlədən, Laçın şəhəri və Zabux kəndinin yenidən qurulacağını qeyd edib: "Çox tezliklə həmin torpaqların əsl sahibləri öz ata-baba yurdlarına qayıdacaqlar".

Millət vəkili Aydın Hüseynovun sözlərinə əsasən, Laçını tərk edən ermənilər yenə də evləri yandırır, ekologiyaya, ətrafa ciddi ziyan vururlar. Bütün bunlar ermənilərin ümumən xislətidir: "Biz dəfələrlə Qarabağda onların hansı vandanlıqları törətdiklərinin şahidi olduq. Ermənilərin bu əməllərini dünya ictimaiyyəti də gördü. Nəticə etibarilə ermənilər bir daha sübut etdilər ki, həqiqətən də nə 30 il ərzində yaşadıqları evlər, nə də üzərində yaşadıqları torpaq onlara aiddir. Bu gün Azərbaycanın gücü və qüdrəti var. Bu gün dövlətimiz Qarabağda bərpa-quruculuq işlərini həyata keçirir və bundan sonra da keçirəcək. Ancaq ermənilər unutmasınlar ki, onlar oradan mütləq çıxacaqlar. Əgər öz üzərlərinə götürdükləri tələbləri yerinə yetirməsələr, "dəmir yumruğu" yenidən görəcəklər. Azərbaycanın öz suveren hüquqlarının qorumalıdır və beynəlxalq hüquq da buna imkan verir".

Baş Prokurorluq ermənilərin Laçın və Xocalıda meşələri yandırması ilə bağlı cinayət işi açıb.

Prikurorluqdan verilən məlumatda vurğulanıb ki, bir sıra media və sosial şəbəkə səhifələrində Azərbaycanın Laçın, Xocalı və digər rayonlarında ekoloji mühiti çirkləndirməklə ekosistemə zərər vurmaq məqsədilə müxtəlif yandırıcı material və maddələrdən istifadə edilərək meşələrin, yaşayış evlərinin yandırılmasını əks etdirən videogörüntülər və fotolar yayılıb. Yayımlanan məlumatlarla bağlı Baş Prokurorluğun İstintaq idarəsi tərəfindən dərhal araşdırmalara başlanaraq həmin cinayətlərin kimlər tərəfindən törədilməsinin müəyyən edilməsi istiqamətində müvafiq prosessual hərəkətlər yerinə yetirilib: "İlkin araşdırmalarla həmin yanğın hadisələrinin Azərbaycanın Laçın, Xocalı rayonlarının ərazisində törədilməsi və qısa müddətdə yanğınların lokallaşdırılaraq ətraf ərazilərə yayılmasının qarşısının alınması müəyyən edilib. Qeyd olunan faktlarla bağlı İstintaq idarəsində Cinayət Məcəlləsinin 282.1 (təxribat) və 186.2.2-ci (yandırmaqla və ya başqa ümumi təhlükəli üsulla özgənin əmlakını qəsdən məhv etmə və ya zədələmə) maddələri ilə cinayət işi başlanmaqla hazırda təxirəsalınmaz istintaq hərəkətlərinin icrası davam etdirilir. Azərbaycan Respublikasının ərazilərində "Canlı təbiətin və təbii mühitin qorunması haqqında" 1979-cu il tarixli Avropa konvensiyanın tələblərini kobud şəkildə pozaraq ətraf mühitə qəsd edən geniş, uzun sürən və ciddi ziyan vurmaq məqsədilə təbii sərvət hesab edilən qiymətli və çoxillik ağacları olan meşələri qəsdən məhv etməklə ekoloji terrorçuluq törədənlərin müəyyən edilərək cinayət məsulliyətinə cəlb edilməsi istiqamətində qanunamüvafiq bütün tədbirlər görüləcəkdir".

Sevinc QARAYEVA

525-ci qəzet.- 2022.- 19 avqust.- S.6.