DUYUMLAR - DEYİMLƏR

Yaşadığım acılı-şirinli günlərimi xəyalımın relssiz qatarına doldurub yola salmışam. Görəsən, harada dayanacaq?..

İdrakın artdıqca tənhalaşırsan.

***

Elə suallar var ki, anında ağlına gəlmir. Elə də suallar olur, müsahibinə vermirsən, onu incitməkdən çəkinirsən.

***

İstəməsə də, insan azadlığının keçilməz sərhədləri var.

***

Əsl baiskarı kənarda qoyub, üstünə qısqırdılanın yaxasından yapışmaq da bir cür ağılsızlıqdır.

***

Kin-küdurət də üfürülmüş şar kimidir, hamı hikkəsini o şara üfürdüyündən artıq Yer kürəsinə sığışmır.

***

Pis əməlləri sahibi ilə eyni vaxtda qəbirə qoymaq mümkün deyil.

***

Hələ kimsəni tanımayan körpənin uyuduğu beşikdən boylananda ilk görüb-tanıdığı insan - qadın öz anası olar.

***

Ən qəribəsi budur ki, qəbahəti olan birisini danlayıb, tənbeh edib sonra ondan üzr istəyəsən.

***

O zaman ki, Qabil qardaşı Habili öldürdü, yer üzünə günahsız insan qanı töküldü, cənnət cəhənnəmə çevrildi.

***

Mən muğamata düşünmək üçün, içimdəki - ancaq özümə bəlli ağrını, kədəri unutmaq üçün qulaq asıram.

***

Bizə nemət verən, yedirdən təkcə əkinçi, biçinçi deyil, qədirini qədərincə bilmədiyimiz torpaqdır.

***

Nəfsimizin boğazına kəndir salıb qatilsayağı dar ağacından asmayınca bizə əbədi dinclik yoxdur.

***

Sən demə, dərddən yazmaq hələ dərdlinin yanında olmaq deyilmiş.

***

Kədərim fərəhimdən böyükdür.

***

Palıd ağacının altında oturub kitab oxuyurdum. Birdən ağacın budağından bir yarpaq qopub fırlana-fırlana gəlib kitabın açıq səhifəsinə düşdü. Dərhal kitabı qatladım. Bu tənha yarpaq da təbiətin mənə hədiyyəsi idi.

***

İmkanlı məmurun ərköyün balası - millətin bəlası.

***

Çayların dənizə çatıb bir göz qırpımında itməsi kiçik xalqların taleyinə bənzəyir.

***

Hər zaman ruhunu pis niyyətlərdən qoru.

***

Atın başı sahibinin boynundan asdığı torbadan arpa yeməyə qarışmışdı. Bir azdan minilib dördnala çapılacağını unutmuşdu.

***

Özünü - sənə məxsus olanı axtarma.

***

Qələm həmişə olub, amma onun zamanında yazdıqlarından nəticə çıxardan, maneəni, təcavüzü vaxtında dəf edən qılınc - hakimiyyət olmayıb.

***

Mən onu həmişə, əvvəllər də, elə indi də zərbələrdən qorunmaq üçün qalxanı başına çəkib özünü qoruyan gördüm. Bəs onda belinə bağladığı qılınc nəyə gərəkdir?

***

Bildiyimizin qədəri var, bilmədiyimizin yox.

***

Elə budaqlar var, quş üzünə həsrətdir.

***

Yeraltı çaylar dənizlərə necə axırsa, yaddaşımdakı xatirələr də eləcə, gözə görünmədən qəlbimə axır.

***

Mənim nisgil yerim birinci sinfə gedərkən yaşıdım olan qonşu qızın əlindən tutub təzəcə çiçəkləmiş alça ağacının altında dayandığımız andı. Təəssüf ki, o çağdan illər keçib. İndi nə yaşıdım olan o qız var, nə də çətiri altında dayandığımız o alça ağacı.

***

Xəyalında o qədər qətlə fərman vermişdi ki, içindəki meyitlərin ağırlığından tərpənə bilmirdi.

***

İnsan özgə birisindən çox, özündən utanmalıdı.

***

Qəribə mənzərəydi: insanlara kobudluq edən bir kişi quşlara çörək ovurdu.

***

Əsl alimə yox, cibi dolu, ürəyi boş nadana qulaq asmaq, onun "oturun-durun" fəlsəfəsiylə yaşamaq da nadanlıqdır.

***

Çar Rusiyasına xidmət etmək üçün ali məktəblərdə oxudulanlarımızın çoxu, nə yaxşı ki, xalqına arxa çevirmədi, onun maariflənməsinə xidmət etdi.

***

Qürbətdə yaşayıb, qürbətdə də Allahın dərgahına qovuşmaq, bilirsənmi, necə ağırdı?! Göz yaşların içinə axır. Alnının təri qaladığın tonqala düşən sayaq. Ah, illər öncə Vətəni tərk etdiyin o məsum günlərə qayıda bilsəydin... Əgər qayıda bilsən.

***

Nifrət, kin, intiqam hissi düşmən üzərində qələbə çalmağın mühüm amilidir.

***

O şeyi ki, gözümüz görür, o şeylər ki bizə xoş gəlir, bizdə dəruni hisslər yaradır. Lakin bütün bunların əzəli, əbədi olanı, heç şübhəsiz, ilk məhəbbətdir. O məhəbbət ki, çox vaxt insanın şəxsi taleyi onun uğurlu və uğursuz alınmasından asılı olur.

***

Ən böyük dahilər ən bəşəri əsərlərini məhəbbətə, onun böyüklüyünə həsr ediblər.

***

Öz dövrünün aynası olan sənətkarlar çox vaxt hakim qüvvələrin əks-zərbələrinə tuş gəlirlər.

***

Yaradıcı adamı zamanında duymaq, onun gözlənilməz qəribəliklərinin, davranışlarının hansısa ruhi ovqatdan doğduğunu dərk edib güzəştə getmək vacibdir. Əks təqdirdə məhv olar.

***

Müdriklərdən biri dedi: - Ağız yemək üçün deyil ha. O ləl-gövhər saçmaq üçündür. Göz isə görmək, bu dünyanın gözəlliklərinə tamaşa etmək üçündür. Qulaq yaxşı şeyləri eşitmək, mədəniyyət qəbul etmək üçündür.

***

Şəhərlər də muzey kimidir, binaları onun eksponatları, insanları isə tamaşaçılarıdır.

Mustafa ÇƏMƏNLİ

525-ci qəzet.- 2022.- 1 fevral.- S.16.