Rusiya-Ukrayna müharibəsi nə vəd edir?
Fevralın 24-də Kiyev vaxtı ilə səhər saat 4-də Rusiya prezidenti Vladimir Putin Ukraynaya
qarşı xüsusi
hərbi əməliyyata
başlanması haqqında
qərar verdiyini bütün dünyaya elan etdi. Ancaq müstəqil
mənbələrin məlumatına
görə, Rusiya prezidentinin müraciətindən
43 dəqiqə qabaq artıq Rusiya silahlı qüvvələri
Ukraynanın şəhərlərini
raket atəşinə
tutmağa başlamışdılar.
Rusiyanın qəfil gecə
hücumu Hitler Almaniyasının
Sovet İttifaqına qarşı müharibəyə
başlamasından sonra
ötən zaman ərzində baş vermiş ilk qəfil gecə hücumudur. Rusiya silahlı qüvvələri
milyonlarla sakini olan şəhərləri
bombalamaqla heç nədən çəkinməyəcəyini
nümayiş etdirdi.
Ukrayna rəsmilərinin məlumatına
görə, Rusiya ordusu üç istiqamətdən hücuma
keçib.
Hərbi əməliyyatların başladığı
zamandan ötən müddət ərzində
cəbhə xəttindən
ziddiyyətli məlumatlar
yayılır. Buna baxmayaraq,
müəyyən nəticələr
çıxarmaq mümkündür.
Rusiya ordusu Ukraynanın içərilərinə
doğru müəyyən
qədər irəliləməyə
nail ola bilib.
Ancaq burada müəyyən şübhəli məqamlar
var. Rusiya ordusunun geniş bir ərazidə irəliləməsinə
baxmayaraq, Ukrayna ordusunun ağır itkilər verdiyini təsdiqləyən məlumatlar
yoxdur. Ukrayna tərəfi 200 nəfərə
yaxın hərbçisini
itirdiyini təsdiqləsə
də, Rusiyanın da bir o qədər
itki verdiyini söyləmək mümkündür.
Rusiyanın çox geniş bir ərazidə ən ağır silahlardan istifadə etməklə apardığı
müharibə Ukraynanın
daha çox itkilər verməsini şərtləndirməli idi. Ancaq bunun
əksinə olaraq, cəmi 200 nəfərə
yaxın hərbçinin
həlak olduğu qeyd olunur. Belə qənaət hasil olur ki, Ukrayna
ordusu üzbəüz
döyüşlərdən çəkinərək ölkənin
içərilərinə çəkilməklə
düşməni küçə
döyüşlərinə cəlb etmək istəyir. Qeyd edək ki, Rusiya ilə Ukrayna arasında müharibə ehtimalı yarandığı zamandan
hərbi ekspertlər bildirlər ki, Ukrayna Rusiya ilə qarşı-qarşıya
döyüşməməli, "Min kəsik müharibəsi"
aparmalıdır.
"Min kəsik müharibəsi"
ifadəsi Pakistanın
hərbi kəşfiyyatının
rəisi olmuş
general Məhəmməd Yusəfə
məxsusdur. Sovet İttifaqı Əfqanıstana
hərbi müdaxilə
edərkən İslamabadda
Sovet işğalının
qarşını almaqla
bağlı aparılan
müzakirədə general Məhəmməd
Yusəf SSRİ kimi nəhəngi bir zərbə ilə məhv etməyin mümkünsüz olduğunu
bildirir və alternativ mübarizə üsulu təklif edir. Həmin təklifə görə,
Sovet ordusuna qarşı partizan müharibəsi taktikası
seçilməli və
onu sonu görünməz müharibəyə
cəlb etməklə
daima itkilər verməyə vadar etmək lazımdır.
General Məhəmməd Yusəfin təklif etdiyi bu hərbi
taktika tarixdən məlum olduğu kimi, Sovet ordusunun
ağır itkilər
verməsi və siyasi rəhbərliyin geri addım atmasına səbəb oldu.
Əgər indi Ukrayna da
eyni taktikaya əl atsa, bu,
Rusiyanın uzun müddətli müharibəyə
cəlb olunması deməkdir. Partizan müharibəsi aparmaq
ənənəsi olan
Ukrayna bu taktika ilə Rusiya ordusunu ağır itkilər verməyə vadar edə bilər. İlkin məlumatların təhlili
belə qənaət yaradır ki, Ukrayna məhz "Min kəsik müharibəsi"
taktikasını seçəcək.
Yeri gəlmişkən, qeyd etmək lazımdır ki, bu taktika
Mustafa Kamal Atatürkün
İstiqlal müharibəsi
zamanı tətbiq etdiyi "Xəttin müdafiəsi yoxdur, səthin müdafiəsi var" döyüş taktikasına çox yaxındır. Yəni bir
xətti deyil, bir ərazini müdafiə etmək lazımdır. Bu, ağır itkilərdən
yayınmağa imkan verdiyi kimi, düşməni
ağır itkilər
verməyə vadar edən döyüş taktikasıdır.
Əlbəttə, bütün bunlar ehtimallardır. Ancaq Qərbin Ukraynanı
əsasən tank əleyhinə
raketlərlə və
stinger raketlərilə silahlandırması
bu ehtimalın yüksək olduğunu söyləməyə imkan
verir. Əfqanıstanda mücahidlər məhz
bu silahlarla silahlanmışdılar. Müstəqil mənbələrin verdiyi
məlumata görə,
Qərb ölkələrinin
və Türkiyənin
Ukraynaya verdiyi silahlar Rusiya ordusuna ağır itkilər verir. Rusiyanın
15 ədəd tank və
piyadaların zirehli döyüş maşını
məhv edilib. Onların bir neçəsi Türkiyənin məşhur
Bayraktar TB-2 insansız
uçuş aparatı
ilə vurulub. Artıq bunu təsdiqləyən görüntülər də
yayılıb.
Hərbi əməliyyatlarla bağlı
dəqiq proqnoz irəli sürmək mümkün olmasa da, fevralın 24-də gecə saat 4-də başlayan müharibənin
siyasi və iqtisadi nəticələri
haqqında birmənalı
fikir bildirmək mümkündür. Birmənalı söyləmək olar ki, Rusiya
ilə Qərb dünyası arasında münasibətlər bir də fevralın 24-dən
əvvəlki zamandakı
kimi olmayacaq. Ən azından Vladimir Putinin hakimiyyətdə qaldığı
müddətdə Qərblə
Rusiya arasında münasibətlər normallaşmayacaq.
ABŞ dövlət katibi Entoni Blinken
Rusiya xarici işlər naziri Sergey Lavrovla görüşməkdən
imtina etdi. ABŞ prezidenti Co Bayden Rusiya prezidenti
Vladimir Putinin məsuliyyətlə
cəlb olunacağını
bildirdi. Avropalı liderlər
də oxşar mövqe nümayiş etdirirlər. Eyni zamanda,
Rusiyanın BMT Təhlükəsizlik
Şurasındakı təmsilçiliyi
də müzakirə obyektinə çevrilib.
Siyasi liderlər antihitler ittifaqına bənzər antiputin ittifaqının yaradılması
ilə bağlı müzakirəyə start veriblər.
ABŞ və Böyük Britaniya Şərq Avropa ölkələrinə əlavə hərbi qüvvələr göndərməklə NATO-nun Şərq cinahını gücləndirirlər. Rusiya vətəndaşarına Avropa ölkələrinə viza qadağaları tətbiq edilməsi istiqamətində ilk addımlar artıq atılmağa başlayıb.
Qərb mütəmadi sanksiyalar tətbiq etməklə Rusiya iqtisadiyyatını boğmağa çalışır. Artıq Rusiya şirkətlərinə məxsus səhmlərin sürətlə dəyərdən düşməsi nəticəsində ölkə iqtisadiyyatı on il ərzində qazandığını bir neçə saat ərzində itirib. Rusiya bankları bir-birinin ardınca sanksiyaların təsir dairəsinə düşür. Bunun nəticəsində Rusiyanın milli valyutası rubl dünyada ən-qeyri stabil valyutaya çevrilib.
Əlbəttə, bu, Rusiya iqtisadiyyatının dərhal çökməsi anlamına gəlmir. Amma bu sanksiyalar altında Rusiya iqtisadiyyatı ən yaxşı halda bir neçə ay davam gətirə bilər. Çox maraqlıdır ki, ən təhlükəli məqam bundan ibarət deyil. Rusiya iqtisadiyyatının Qərb ölkələri ilə bağlantısının kəsilməsi məsələsi də gündəmə gəlib. Rusiya iqtisadiyyatının əsasını təşkil edən enerji daşıyıcılarının ixracının məhdudlaşdırılması, zamanla tamamilə dayandırılması müzakirə olunur. "Şimal axını-2" qaz kəmərinin istifadəyə verilməsinin dayandırılması, "Şimal axını-1" qaz kəmərinin də dayandırılması ilə bağlı müzakirənin başlanması Qərbin qətiyyətli mövqeyindən xəbər verir. Bunun ardınca ümumiyyətlə, Rusiyanın Avropaya neft və qaz ixracatının tamamilə dayandırılması müzakirəyə çıxarılacaq.
Qərb Rusiyanın yüksək vəzifəli
rəsmilərinə və iri biznes təmsilçilərinə qarşı
sanksiyalar tətbiq etməklə
yanaşı, onların ailə üzvlərinə
qarşı da sanksiyalar
tətbiq edir. Rusiya Təhlükəsizlik
Şurasının katibi Nikolay
Patruşevin, Rusiya prezidentinin ətraf mühit
məsələləri üzrə xüsusi
nümayəndəsi Sergey İvanovun,
"Rosneft", "VTB" və
"Sberbank"ın rəhbərlərinin ailə üzvlərinə,
Dövlət Dumasının üzvləri və
aparıcı mətbuat orqanlarının rəhbərlərinə
qarşı da sanksiyalar
tətbiq olunub. Bütün
bunlar qlobal iqtisadiyyatın
bir hissəsi olan
Rusiyanı dünya iqtisadiyyatının
önəmli hissəsindən təcrid edilməsinə gətirib
çıxaracaq. Bu isə dövlətin
dayanaqlığını pozacaq.
Xaqani
CƏFƏRLİ
525-ci qəzet.- 2022.- 26 fevral.- S.8.