Əlvida, "Bulaq dədə"!

Yazıçı-publisist İntiqam Mehdizadənin xatirəsinə...

Bilirəm, səsimə səs verməyəcəksiz. Amma yenə deyirəm, "Salam, İntiqam müəllim! 40 gündür ki, dünyanızı dəyişmisiniz. Sevinclə kədərin bir-birini əvəzlədiyi, keşməkeşli yollarında başınızı daim dik tutub gəzdiyiniz dünyanı tərk edib, haqqın dərgahına qovuşmusunuz. Bir daha "525-ci qəzet"in səhifələrində bir-birindən maraqlı, duyğusal yazılarınızı oxumayacaq, efirdən verilişlərinizi, müsahibələrinizi, redaksiyada duzlu-məzəli zarafatlarınızı eşitməyəcəyik. Sizdən qalan o qədər xoş xatirə, maraqlı söz-söhbət var ki, yəqin ki, bir ömrə yetməz. Amma lent yazılarınız, kitablarınız, məqalələriniz yetər ki, ömürlüyünüzü vərəqləyək, ən yadda qalan səhifələri sizi lap yaxından tanımayanlar üçün təqdim edək".

lll

...1945-ci ildə İsmayıllı rayonunda dünyaya göz açmışdı İntiqam müəllim. Ailənin yeganə övladı idi. Amma sevənləri o qədər çox idi ki, ona tək övlad demək olmazdı. Özü isə həmişə üç xanım həmkarına bacı dedi. Onlara qarşı qardaş missiyasını həmişə sədaqətlə, şəfqətlə yerinə yetirdi. Yeri düşəndə jurnalist bacılarının qələmindən, fədakarlığından danışdı. Bu gün o bacılar - Gülbəniz Hüseynova, Zərifə Ağahüseyn qızı və bəndəniz qardaş itkisindən qovrula-qovrula danışırıq.

Ailənin tək övladının üzərinə elə erkən yaşlarından atasızlıq yükü düşmüşdü. Orta məktəbi bitirib əksər yaşıdları kimi Bakıya üz tutdu. Həmin il tale üzünə gülmədi. 2-ci imtahandan kəsildi. Elə cavanlığından təbiətində romantika vardı. Sonralar özünün çox məşhur "Karvanın sarvanı" kitabında yazacaqdı:

Vurulmuşam neft çilənən daşların

Üstündəki gur işıqlı yurda mən

Başım üstə qanad çalan quşların

Eşidirəm nəğməsini burda mən...

“Elə ki dərslər başladı, daha gedəsi yerim qalmadı, qara günlərim gəldi, nə gəldi. Bakıda oxuyan dostlarımdan yana burnumun ucu göynəyir, özümə yer tapammırdım. Boş-bekar dayanmayacaqdım ki, işləmək lazımdı. Bəs harda?

Bakıya üz tutdum - havasıyla keçmiş məktəb yoldaşlarımın nəfəs aldığı paytaxtımıza. Birgə nəğmələrin doğulduğu, radio ilə Azərbaycana yayıldığı şəhərə. O nəğmələrin birində adı çəkilən Neft daşlarında işə düzəldim.

Rayonumuzdan gələn qohum-qonşulardan eşidirdim ki, anam dənizdə işləməyimdən nigarandır. Eşidirdim ki, indiyə qədər hava haqqında məlumatlara o qədər də qulaq asmayan anam indi bu haqda bir xəbər eşidən kimi tez radionun səsini artırır. Əgər diktor Abşeronda güclü külək əsəcəyini deyirsə, anamın da qəlbində soyuq küləklər əsir, o gecə səhərə kimi yata bilmir, yarı canı qalır yanımda".

"...Balam çox həssas, əsəbi, çox d

a duyğuludur. Onu bu sayaq dünyaya gətirməyimə peşmanam. Heç bilmirəm, məndən sonra onun günü necə olacaq?" - anası Xanbacı xanım isə belə söyləyirdi.

İşləyə-işləyə sevimli radiosundan, bir də kitablarından ayrılmadı İntiqam Mehdizadə. Bakı Dövlət Universitetinin jurnalistika fakültəsini bitirdi.

"Karvan sarvanı"ndan sətirlər:

"Beləcə, 1971-ci ilə gəlib yetişdik. Bu arada "Azərbaycan gəncləri" qəzetində işə düzəldim. Baş redaktorumuz Qəşəm Aslanov ilə aramızda yaxşı münasibət vardı. Rəhmətlik mənim yazılarımın bir vergülünə belə toxunmadan qəzetə verirdi”.

1973-cü ildən isə İntiqam müəllim özünə müqəddəs məbəd bildiyi Azərbaycan Radiosunda işləməyə başladı. O günləri belə xatırlayırdı: "Elə bil dünən idi. 1973-cü ilin martı və məni Azərbaycan Radiosuna, müdiri olduğum "İncəsənət və Radio teatrı" şöbəsinə redaktor vəzifəsinə götürüblər. Başçılıq etdiyim şöbədə Gülşən Salmanova, Rafiq Səməndər, Çingiz Kərimov, "Ədəbi-dram"ın o biri şöbələrində Məmməd Oruc, Dilsuz, Famil... Hamısı da istedadlı, yeni söz deməkdən yana sinov gedən, savadı, səriştəsiylə çoxlarından seçilən şöbəyə hamı həsəd aparır. Baş redaktor Nailə Muradxanlı əməkdaşlarıyla öyünür. Azərbaycan Radiosunun efirini bəzəyən bir-birindən maraqlı, dinləyici zövqünü oxşayan verilişlər məhz bu redaksiyanın adı ilə bağlıdır".

Çox keçmədi İntiqam Mehdizadə istedadlı yazıçı, sonralar ədəbi dünyamıza "Yaşıl obaların toyu", "Səs", "Ceviz qurdu", "Dəyirman", "Köç" kimi gözəl əsərlər bəxş etmiş Mövlud Süleymanlı ilə birlikdə "Bulaq" verilişinin araya-ərsəyə gəlməsində əməyi keçən Vaqif Əlixanlının karvanına qoşuldu. İntiqam müəllim gənclik dostu, həmkarı Vaqif Əlixanlıya ünvanladığı yazısında bunları söyləyəcəkdi:

"Radioda işlədiyim ilk aylar idi. Artıq bir neçə verilişin redaktorluğunu mənə həvalə eləmişdin. Günlərin bir günü də "Nə durmusan, qatılsana "Bulaq dədə"nin karvanına. Şirvanlısansa, gərək sözçün heç kimin cibinə girməyəsən" - dedin. 1973-cü ilin yayı idi, o verilişin də şan-şöhrətinin zirvədə olan dəmləri. Mövluddan rüsxət alıb qatıldım o "karvana", qoşdum, qoşdum... 1991-ci ilin payızınacan, üst-üstə düz 18 il".

Bəli, o zamanlar "Bulaq" mətnlərində radiomuz üçün əfsanəvi sayıla biləcək xalq danışıq dilinə gen-bol rəvac verirdi İntiqam müəllim. Dilimizin daha dərin qatlarından söz incilərini tapıb üzə çıxarmaq üçün eldən-elə, obadan-obaya yolunu salırdı. Sazın-sözün şöhrətini özünə qaytarmaq üçün həmkarları ilə birgə sözün əsl mənasında mücadilə edirdi.

Nəhayət, keçən əsrin 90-cı illəri... Qələminə, şəxsiyyətinə dəyər verərək İntiqam Mehdizadəni Radionun "Gənclik" redaksiyasına baş redaktor təyin etdilər. O, redaksiyanı dövrün tələblərinə uyğun olaraq yenidən qurdu. Müstəqillik ab-havalı verilişlər açdı. "Dan yeri", "Gənc diplomat", "Mövqe", "Axtarış", "Duyğu", "Nur seli" (saymaqla tükənməz) - onun təxəyyülünün məhsulu olan uzunömürlü verilişlər oldu. Sözümüzün bu yerində tanınmışların İntiqam Mehdizadə haqda dediklərini xatırlatmaq istəyirəm.

"İntiqamın ən əsas keyfiyyətlərindən biri də istedadlı adam olmasıdır. Söhbət onun təkcə yazıçı, jurnalist kimi istedadından getmir. O, bir fərd, bir insan kimi istedadlıdır. Mənim İntiqam haqqında ilk ağlıma gələnlər bunlardır".

Ramiz Rövşən - şair.

Yeri gəlmişkən, Ramiz Rövşən İntiqam müəllimin gənclik dostlarındandır. Elə dostunun şeirlərinin ilk təbliğatçılarından biri də İntiqam Mehdizadə olub.

"İntiqam müəllim qələminə olduqca sadiq idi. Qələmi ilə baş-başa qaldığı vaxtlarda bu dilsiz, ağılsız əşyanın onun nazı ilə oynadığının, yorulmaq bilmədən elə hey sağa-sola yortmağının əvəzini sahibinə nə sayaq qaytardığının tez-tez şahidi olurduq. Məhsulu isə ertəsi gün redaksiyada hamımız dadırdıq: maraqlı, duyğulu yazılar..."

Zərifə Ağahüseyn qızı jurnalist

"İntiqam müəllim kişi kimi adam idi. Mərd, milli, qeyrətli, dostluqda sədaqətli..."

Yazıçı-publisist Qorxmaz Şıxəliyev

İntiqam Mehdizadə Respublika Mətbuat Fondunun "Dan ulduzu" mükafatına, Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin Həsən bəy Zərdabi və "Qızıl qələm" mükafatlarına layiq görülmüşdü. Ən böyük mükafatı isə oxucu məhəbbəti, dinləyici rəğbəti idi.

Bu isə "Həm anamdır, həm qızım" dediyi Leylanın atasına məktubundan sətirlərdir. Göz yaşları içində bizə də oxumuşdu rəhmətlik.

"Əzizim canım, mənim könül naxışım, qəlbimin sultanı ATAM! Sənə olan minnətdarlıq ürəyimdə əbədi bir hissə çevrilib, heç zaman məni tərk etməyəcək. Öncə var olduğun üçün sənə minnətdaram. Sən məni qoruyan mələyim, dayağım, əsl dostumsan. Baxmayaraq ki, artıq böyümüşəm, ancaq sənin gücün, müdrikliyin, ziyan və sevgin mənə hər zaman lazımdır, bundan sonra gərəyim olacaq. Uşaqlıq da keçdi, gənclik də ötüşdü, ancaq sənə və anama olan ehtiyacım keçmədi ki, keçmədi. Ətrafdakılar mənim qərarlarımı, tərbiyəmi, ləyaqətimi, həyata baxışımı tərifləyəndə bunun səndən yana gəldiyini etiraf edirəm. Sənin sayəndə bu həyata ayrı gözdə baxıram ki, bunu da hər kəs anlamaz. Bu dözümü, iradəni, həyatın hər çətinliyinə baxmayaraq, mətin olub qərar verməyi mənə öyrətdiyinə görə sənə minnətdaram. Albert Eynşteynin qızına yazdığı məktubundakı bir fikrə əsaslanıb mənə yazmısan: "Sənin üçün səssiz-səmirsiz döyünən ürəyimin içindəkiləri sənə deyə bilmədiyim üçün peşmanam, qızım". Yəqin bu sözləri mənə də şamil eləyirsən. Amma yanılırsan, atam mənim, mən sənin susub demədiklərini də duya bilən birisiyəm. Axı məni sən yetişdirmisən, necə duymaya bilərəm? Məgər sevgini etiraf eləməyə söz lazımdır? Elə olsaydı, mən hər gün gözəl bildiyimiz saysız-qədərsiz sözlərdən usanmadan söyləyib səni necə sevdiyimi izhar edərdim. Lakin gördüm sənə olan sevgilərimi sözlə bildirməkdənsə, sussam yaxşıdır. Ancaq 75 yaşının tamamında daha susa bilmədim, dilimin kilidi açıldı. Səndən bütün varlığımla tələb etdiyim tək bir istəyim var ki, o da öz sağlamlığının qayğısına qalmağındır. Çünki mən bu dünyada sən yaşayacağın qədər yaşayacam. Bu dünyada məni yaşadan, tək güvəndiyim sənin varlığındır. Bağışla məni, başım tacı, canım atam, böyüdükcə qocaltdım səni. Öpüb bağrıma basıram səni. Və sonda insanlığın, saflığın, ziyan, dağ vüqarın qarşısında baş əyirəm. Başın hər zaman zirvələrdə olsun. Əmin ol ki, sənin başını əyilməyə qoymayacaq övladların var! 75 illiyini candildən alqışlayır və əmr edirəm - ən azı 100 il yaşayacağına mənə söz ver!"

"Karvanın sarvanı" kitabını İntiqam müəllim belə bitirib: "Sonluq əvəzinə 6 cümlə: "Bu karvanın səfəri boyu elə hey düşünürdüm. "Görən mənzil başına gecikmirik ki?"

İndi sənə üz tuturam, oxucum, könül mülkünə gəlib yetişdikmi? Bilmirəm cavabın nə olacaq? Mənsə hələ yollardayam...

O mülkə aparan yollarda

Amma yorulmuşam daha..."

Bu sətirləri yazandan sonra, "yorulmuşam" deyəndən sonra "Duyğular" silsiləsini yazdı, yenə efirlərdən səsi gəldi, son vaxtlar isə sevimli "Bulağ"ına qayıtdı... Amma fələk yeni-yeni "Bulaq"ların yaranmasına, yeni kitabını ərsəyə gətirməsinə imkan vermədi. "Ölüm sevinməsin qoy..." - Nə etmək olar, onunla təsəlli tapırıq ki, ocağınızı Müşfiq kimi layiqli oğlunuz sönməyə qoymayacaq, İntiqam müəllim! Kim bilir, sevimli həyat yoldaşınız Züleyxanın adını daşıyan nəvəniz, Mehdiyevlər nəslinin davamçısı oğul nəvəniz Orxan günlərin bir günü sizin yarımçıq qalmış kitabınızı tamamlayacaq.

Biz, İntiqamsevərlər - sizin həmkarlarınız, yetirmələrinizsə ürəkdən deyirik: "Biz sizi heç vaxt unutmayacağıq, dəyərli İntiqam müəllim!"

Ruhunuz şad olsun!

Aybəniz Məmmədəliyeva Azərbaycan Televiziya və Radio Verilişləri QSC-nin əməkdaşı, Həsən bəy Zərdabi mükafatı laureatı

525-ci qəzet .- 2022.- 16 iyul.- S.14.