Qələmsiz yazılanlar

status-esseləri

Şuşaya getmək...

Şuşaya getmək həm də tarixə və keçmişə səyahətdir.

Dahi şəxsiyyətlərin ayağı dəyən, ruhu dolaşan müqəddəs məkanları ziyarətdir

Mədəniyyət paytaxtında, musiqi-muğam beşiyində ən gözəl hisslərlə ibadətdir.

Tərtəmiz havasından, səpsərin bulağından qopub ürəyə yayılan hərarətdir.

Qəhrəman ordumuzla, müqəddəs şəhidlərimizlə, igid qazilərimizlə, Müzəffər Ali Baş Komandanımızla qürur və fəxarətdir.

lll

Şuşanı ilk dəfə görən insanları müşahidə etmək, keçirdiyi hissləri anlamağa çalışmaq tamam başqa bir duyğudur. İnsanın qəfil rastlaşdığı ilahi gözəlliyə reaksiyası onun daxili zənginliyinin güzgüsüdür. Amma Şuşa təkcə gördüyümüz məkan deyil ki...

İllər boyu tarixiylə, yazılarla, şeirlərlə yaddaşımıza və ruhumuza işləmiş, qanımıza hopmuş müqəddəs məkandır. Gördüyümüzdən daha dərin, daha sehrli.

On beş yaşımda Şuşanın, Cıdır düzünün sehrindən ilhamlanıb "Cıdır düzü" adlı şeir yazmışdım, bu müqəddəs məkanı mədh etmiş, "tarixin möcüzə sərgisi" adlandırmışdım...

1992-ci ilin 8 mayı həyatımın ən ağır günü idi. Üç gün sol qolumu hiss etməmişdim onda, həyatın bitdiyini düşünmüşdüm.

Şuşaya vurulmağımdan üzü bəri, sonra da işğal illərində Şuşa haqqında xoş söz deyən hər kəs gözümün işığına, əzizimə çevrilmişdi.

Anarın, Toğrul Nərimanbəyovun, Polad Bülbüloğlunun, Fərhad Bədəlbəylinin Şuşa haqqında sözlərini hər fürsətdə yada salmış, hər uyğun tədbirdə xatırlatmışdım.

İşğal illərində Cıdır düzü, İsa bulağı haqqında yazılara ironiya edən üsyankar gənc yazarlardan birinin, jurnalist heyəti tərkibində Şuşaya gedib, Cıdır düzünü görüb geri qayıdandan sonrakı etirafı yadımdadır. O, bu mövzuda ironiya etdiyi adamların hamısından üzr istəmiş, Şuşanın, Cıdır düzünün ilahi gözəlliyindən, ovsunundan heyrətə gəldiyini bildirmişdi.

Son iki ildə isə Şuşanın ünvanına deyilən ən gözəl, dillər əzbərinə çevrilən sözlərin müəllifi heç şübhəsiz, Azərbaycan Prezidenti, Müzəffər Ali Baş Komandan cənab İlham Əliyevdir. Cənab Prezident Vətən savaşımızın başlanmasından bir həftə sonra, 2020-ci il oktyabrın 4-də Cəbrayılın işğaldan azad olunmasıyla bağlı xalqa müraciətində ilk dəfə Şuşanı Müqəddəs Şəhərimiz adlandırdı. Sonrakı günlərdə - həm müharibə vaxtı, həm Zəfər günü, həm də Şuşaya etdiyi hər səfərində bu mövzuda ən gözəl sözləri söylədi:

"Şuşasız bizim işimiz yarımçıq olar!"

"Əziz Şuşa, sən azadsan!

Əziz Şuşa, biz qayıtmışıq!

Əziz Şuşa biz səni dirçəldəcəyik!"

"Sözün düzü, adam heç Şuşadan getmək istəmir..."

2021-ci il mayın 12-də Xarıbülbül festivalının açılışında cənab Prezident bu festivalın şəhidlərimizin xatirəsinə həsr olunduğunu vurğuladı, "Şuşanın azadlığını qəhrəman əsgərlərimizə borcluyuq" dedi və yenə Şuşa haqda ən təsirli sözlərindən birini söylədi: "Dünyanın çox gözəl şəhərlərində olmuşam, amma Şuşaya bənzər şəhər görməmişəm..."

40 ildir Şuşanı ilahi məkan bilən, 30 ildən sonra Şuşada olmağın səadətini yaşayan bir insan üçün bu sözləri eşitməyin nəticəsi sevinc göz yaşlarına qərq olmaqdır.

Həmin günün səhəri, 30 ildən sonra yenidən Şuşada olmağın səadəti içində, cənab Prezidentin sözlərinin təsirilə, 42 ilin ardından bu dəfə "Şuşa" şeirini yazdım. Əməkdar artist Xumar Qədimova bu şeirə əzəmətli musiqi bəstələdi...

Min şəhər adı var dillərdə əzbər,

Adların ən üstün adıdır Şuşa.

Musiqi notudur cüt hecasıyla

Dilimin şəhdidir, dadıdır Şuşa.

Ciyərdə nəfəsdir, damarda qandır,

Ruha qanad verən sirli məkandır,

Biri beş edəndir, güc artırandır,

Qoşundur, əsgərdir, ordudur Şuşa.

Qoynuna hər gələn yüz xəyal eylər,

Uzaqda qalanlar qeylü-qal eylər.

Birini coşdurar, birin lal eylər,

Tilsimdir, ovsundur, cadudur Şuşa.

İndi növbəti Vaqif Poeziya Günlərinə yola düşərkən ötən əsrin 80-ci illərində, Şuşada Vaqifin məqbərəsi önündə keçirilən, tamaşaçısı olduğum tədbirləri, orada deyilən şeirləri, İsa bulağındakı məclisləri, indi dünyada olmayan tanınmış şairlərimizi bir daha xatırladım.

Bu gün də Şuşaya səfər edən şairlərin içərisində uzun həsrətdən sonra Şuşaya gedənlər və Şuşanı ilk dəfə görənlər var. Ən maraqlısı onların hissləridir...

Əvvəldəki fikrimə qayıdıram: mənim aləmimdə, insanın kimliyini, necəliyini onun həm də bu müqəddəs, ilahi məkanımıza münasibəti müəyyən edir.

Hamıya Şuşanı görmək, Şuşa sehrinə düşmək arzusuyla...

13.07.2022

lll

Gəldik Şuşaya, gördük Anar müəllim oturub Qarabağ otelinin qarşısında Vaqif Poeziya Günlərinə gələn yazıçı-şairləri gözləyir.

Bunu 2 il əvvəl yazsam, nağıla bənzəyərdi...

lll

Şuşadan gələn kimi Hikmət Sabiroğluya zəng elədim, təəssüratlarımı bölüşdüm; Şuşadan, təmir olunmuş "Qarabağ" otelindən, Güllü bağdan, Balıqlı hovuzdan, İsa bulağından, xanəndə Mürsəl kişidən danışdıq. Şuşa barədə Hikmətin söhbətlərini dinləmək bir başqa aləmdir, sevimli məkana sığal çəkmək kimidir onun danışığı.

Güllü bağdan danışanda Xan Şuşinskini xatırladı. Deyir, Xan əmi Güllü bağda Mədəniyyət evi tərəfdən birinci oturacaqda oturardı həmişə. Şuşalılar bunu yaxşı bilirdi, ona görə də Xan əmi dünyasını dəyişəndən sonra da o yerdə heç kim oturmazdı!.. Əgər orada kimsə otururdusa, o dəqiqə bilinirdi ki, şuşalı deyil, nabələd adamdır, bu ənənədən xəbəri yoxdur.

Sonra şair, xanəndə dostum Şamil Əhmədova zəng elədim, İsa bulağından, xanəndə Mürsəl kişidən danışdıq; Mürsəl kişinin xasiyyətindən, qazanılan pulu necə ədalətli bölməsindən, oxuduğu köhnə mahnılardan söhbət açdı, Mürsəl kişinin şəkillərini yolladı mənə.

Təəssüratlarım hədsiz zəngindir; nəyəsə çevriləcək - yazıyamı, şeirlərəmi, bilmirəm. Tək bildiyim odur ki, Şuşanın tərtəmiz havasından, İsa bulağının dupduru, səpsərin suyundan doymadım...

lll

2014-cü ildə Vaqif Bəhmənliylə Təbrizə, ustad Şəhriyarın xatirəsinə həsr olunmuş tədbirə getmişdik. Həm də Bakı-Təbriz təyyarəsiylə. 4 gün Təbrizi gəzdik, insanlarla söhbət etdik.

Qayıdandan sonra tez-tez yuxudan oyananda özümü Təbrizdə hiss edirdim. Uzun müddət bu hisslər məni tərk etmədi.

İndi 2 gecə Şuşada qalmaq, 2 səhər gözünü Şuşada açmaq, 2 gün ard-arda İsa bulağına getmək, suyundan içmək, doğma insanlarla birgə Vaqif Poeziya Günlərinin tədbirlərinə qatılmaq yuxu kimi gəlir və əminəm ki, bu hisslər uzun illər yaşayacaq...

lll

Mənə də bu gün Ramazan bayramı münasibətilə bir neçə təbrik gəlib...

lll

Media acdır - bəd xəbər acı...

lll

Akademik İsa Həbibbəylinin dəvəti ilə Xalq yazıçısı Anar, Xalq rəssamı Fərhad Xəlilov və Xalq artisti Fərhad Bədəlbəyli ilə birlikdə 2 gün Naxçıvanda olduq, Naxçıvanın tarixi məkanlarını, gözəl təbiət mənzərələrini seyr elədik, Batabata qalxdıq, Zorbulağın suyundan içdik.

Şərur rayonunun Danyeri kəndində akademik İsa Həbibbəylinin anası Qəndab xanıma baş çəkdik, cansağlığı arzuladıq. Yaşı 90-ı keçən Qəndab xanım aydın düşüncəsi, iti yaddaşı ilə bizi təəccübləndirdi.

İsa müəllimin dədə-baba yurdundakı meyvələrin - növbənöv əriklərin, alçaların, armud və gilənarın tamı damağımızda qaldı. Əbədi yaddaşlarda qalacaq gözəl təəssüratlar yaşadıq.

lll

İlon Mask Roma Papası ilə görüşüb.

Xeyir ola, görəsən, nə planlaşdırırlar yenə?

lll

Sifarişli taksi qiymətlərinin qədrini bilin. Pisləməyin. Sonra bu da olmayacaq.

lll

Kitab naminə kitab buraxmaq dəb düşüb. Məmurlar dərcinə dəstək olduqları kitabları əllərinə alıb şəkil çəkdirirlər. Nə olsun ki, bu kitabları açıb oxuyan yoxdur?

Yaxşı, bəs birdən kimsə bir ağıllı adam oxumaq istədi...

lll

"Qarabağ"ın rəhbərliyini, oyunçularını, bütün azarkeşlərini təbrik edirəm.

Qarabağ sevincimizdir.

Şərhçi də "Qarabağ"a layiqdir.

Rəşad Məcid

Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədr müavini, "525-ci qəzet"in baş redaktoru

525-ci qəzet .-2022.- 20 iyul.- S.11.