"Bir namə yazmışam..."

ANAR

Xalq yazıçısı, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədri

Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədri, Xalq yazıçısı Anarın "Vaqif Poeziya Günləri"nin açılış mərasimindəki nitqi

Əziz tədbir iştirakçıları, əziz dostlar!

40 il bundan əvvəlki kimi, 1 il bundan əvvəlki kimi azad Şuşaya - bu füsunkar təbiətin qoynuna bizi Vaqifin işığı çağırıb.

Təbiət də canlı varlıqdır. Ağaclar çiçək açır, payızda yarpaqlar solur, tökülüb xəzəl olur. Amma ağac ölmür, yenidən dirilir və yeni baharda torpağın gücü ilə günəşə boylanaraq çiçəkləyir. Əgər təbiət canlı varlıqdısa, sevinc də duyur, həsrət də duyur və 30 il Şuşanın dağları, dumanları, meşələri, bulaqları muğam həsrəti ilə, doğma dildə şeir nisgili ilə yaşayıb. Xoşbəxtlikdən, bu nisgil sona yetdi. Bu gün Cıdır düzü Azərbaycanın ən möhtəşəm konsert salonudur. Bu gün Vaqif məqbərəsinin önü Azərbaycanın ən yüksək şeir kürsüsüdür. Təsadüfi deyil ki, hörmətli Prezidentimizin ilk fərmanlarından biri Şuşanı - Vaqifin, Natəvanın, Nəvvabın, Cabbarın, Üzeyirin, Bülbülün Şuşasını Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı elan eləmək oldu. İlk günlərdən Şuşada şeir, musiqi tədbirləri keçirilir və biz Şuşaya, vandallar tərəfindən dağıdılmış, viran qoyulmuş küçələrə, evlərə sənət, mədəniyyət gətiririk.

Bu festival Vaqifin adı ilə bağlıdır. Vaqifin çox xoşbəxt həyatı olub, amma bu həyat böyük faciə ilə bitib. Şəhəri fəth edən fateh Vaqifə qətl hökmü verib və Vaqif məhbəsdə edam gününə açılacaq o səhəri gözləyərkən ümidini itirməyib, nə isə bir xəbər gözləyib. Həmin səhər xəbər gəlib ki, ona qətl fərmanı verənin özü qətl olunub. Vaqif azad olunub və "Ey Vidadi, gərdişi-dövrani-kəcrəftarə bax!" misrası ilə başlayan şeiri yazıb. Ağa Məhəmməd şahın acı aqibətindən ibrət götürməyə çağırıb və deyib ki, nə qədər ömrün var, nə xana, nə də xotkara inan. Amma başqa bir xanlıq həvəsinə düşən cəlladın fitvası ilə Vaqif və oğlu faciəvi şəkildə qətlə yetirilib.

Bəlkə də, Vaqif ömrünün məşəqqətli günlərində ədəbiyyatımızın ən kədərli şeirlərindən birini yazıb. Fikrimcə, Füzulinin "Gördüm" rədifli qəzəli və Vaqifin "Görmədim" rədifli müxəmməsi ədəbiyyatımızın ən bədbin şeirləridir:

Mən cahan mülkündə, mütləq,

doğru halət görmədim,

Hər nə gördüm, əyri gördüm,

özgə babət görmədim.

Müxtəsər kim, belə dünyadən gərək

etmək həzər,

Ondan ötrü kim,

deyildir öz yerində xeyrü-şər,

Alilər xaki-məzəllətdə, dənilər mötəbər,

Sahibi-zərdə kərəm yoxdur,

kərəm əhlində zər,

İşlənən işlərdə ehkamu

ləyaqət görmədim.

Baş ağardı, ruzigarım oldu

gün-gündən siyah,

Etmədim, səd heyf kim,

bir mahi ruxsarə nigah,

Qədr bilməz həmdəm ilə eylədim

ömrü təbah,

Vaqifə, ya rəbbəna,

öz lütfünü eylə pənah,

Səndən özgə kimsədə

lütfü inayət görmədim.

Amma mən ədəbiyyatımızın ən şux klassikinin haqqında etdiyim çıxışı bu bədbin şeirlə bitirmək istəməzdim. Mən Vaqifin həyat eşqi ilə, sevgi şövqü ilə, gənclik şuxluğu ilə dolu başqa bir şeirini demək istəyirəm:

Sevdiyim, ləblərin yaquta bənzər,

Sərasər dişlərin dürdanədəndir.

Sədəf dəhanından çıxan sözlərin

Hər biri bir qeyri xəzanədəndir.

Bir namə yazmışam can üzə-üzə,

Badi-səba, apar sən o gül üzə,

Soruşsa yar ki, bu kimdəndir bizə?

Söyləgilən: Sizin divanədəndir.

Xumar-xumar baxmaq göz qaydasıdır,

Lalə tək qızarmaq üz qaydasıdır,

Pərişanlıq zülfün öz qaydasıdır,

Nə badi-səbadan, nə şanədəndir.

Müştaqdır üzünə gözü Vaqifin,

Yolunda payəndaz üzü Vaqifin,

Sənsən fikri, zikri, sözü Vaqifin,

Qeyri söz yanında əfsanədəndir.

Ölməz Vaqif poeziyasına eşq olsun!

Şuşanı, Qarabağı, Şərqi Zəngəzuru doğma xalqına qaytaran müzəffər ordumuza eşq olsun!

Ata vəsiyyətini əzmlə, iradə ilə yerinə yetirən, Ulu öndərin oğlu, 44 günlük qələbənin atası hörmətli Prezidentimizə - Ali Baş Komandana eşq olsun!

Günü-gündən gözəlləşən, abadlaşan, dirçələn şeir, musiqi məskəni Azərbaycanın qoynunda yaşayacaq Şuşamıza eşq olsun!

Nəhayət, bizim hamımıza eşq olsun ki, bu günü gördük.

14.07.2022

525-ci qəzet .- 2022.- 27 iyul.- S.12.