Qır o uzaq yolları

Bu gün uşaqlardan yazmaq istədim, amma adi uşaqlardan deyil, adları ilə qoşa çəkilən, çətinlikə dilə gətirdiyimiz atılmışlardan. Hər eşitdiyimdə çox sarsılıram bu kəlmədən. Ara-sıra onların yaşadığı ünvana gedirəm. Bu ünvanla tanışlığım isə uzun illərə söykənir. Zavallı bir körpənin acı taleyi tanıtdı bu ünvanı mənə. Müəyyən müddətə qədər onunla maraqlana bildim, lakin sonra itirdim, hansı ünvana göndərildiyini bilmədim. Və elə o zamandan bu günə qədər onun həyatını yaşayanlara qarşı biganə qala bilmirəm.

Bir neçə gün əvvəl yenə də onları görməyə getdim. Yaraşıqlı dəhlizlər, səliqəli otaqlar, dadlı yeməklər, gözəl libaslar, maraqlı oyun otaqları, oyuncaqlar - bir sözlə, uşağın böyüməsi üçün lazım olan hər cür şərait. Amma onlar görmür bütün bunları, çünki o gözlərin axtardığı bir varlıq var ki, adı Anadı... Və bir-birindən gözəl, səmimi mehriban olan bu uşaqların yalnız baxışları eynidi. Müdirə ilə bir qədər söhbət edib, binanı gəzmək istədiyimi bildirdim. Dəhlizlə gedərkən qarşıdan bir qızcığazın yavaş addımlarla gəldiyini gördüm. Bir əlində vərəq, o birində qələm vardı. Dayanıb gözlədim. Yaxınlaşanda bir gözü qüsurlu, qısa qara saçları olan bu balaca ilə söhbətləşmək istədim:

- Tanış olaq?

- Hə...

- Adın nədi?

- Nəzrin.

- Neçə yaşın var?

- Beş.

- Nəzrin iyunun 1-i nə günüdü?

- Uşaqların bayramı.

- Uşaqlara nə arzu edirsən?

- İstəyirəm uşaqların hər şeyi olsun.

Mənə nəsə deməyə imkan vermədən soruşdu:

- Yazı yaza bilirsən?

- Bilirəm.

- Onda məktub yaza bilərsən?

- Kimə yazım məktubu?

- Anama... Yazandan sonra anama verə bilərsən məktubu? Qələmim də var, kağızım da...

Ona baxa-baxa sözün bitdiyi anları yaşadım. Qısa saçlarını oxşayıb, balaca əlindən öpüb bunu deyə bildim: "Yazaram, balaca, sonra da məktubu anana verərəm".

İndi qarşımda vərəq, əlimdə qələm kimə verəcəyimi bilmədən ünvansız bir məktub yazıram. Yazıram ona görə ki, Nəzrinə söz vermişəm.

"Salam, ana! Necəsən? Bu, mənəm, qızın Nəzrin. Ana, mən böyük bir evdə yaşayıram. Tək yox, çoxlu uşaqlarla. Burda böyüklər də var - birinə xala, birinə müəllimə deyirik. Amma heç birimizin anası yoxdu burda. Böyüklərdən soruşanda ki, anam nə vaxt gələcək, deyirlər, hələ balacasan. Axı, balaca uşaqların anası yanında olur. Özü də mən balaca deyiləm, beş yaşım var, amma hələ məktəbə getmirəm. Uşaqlarsa, deyir ki, analarımız bizi atıb. Belə deyəndə mən onlarla dalaşıram, küsürəm. Deyirəm ki, mənim anam elə etməz. O, uzaqda işləyir, gələn kimi məni aparacaq. Ana, darıxıram, tez gəl, məni evimizə apar. Qızın Nəzrin"...

Bu yaraşıqlı binanı gəzərkən, mənə elə gəldi ki, bir uşaq bağçasındayam. Bir azdan vaxt bitəcək kiminin anası, kiminin atası, kiminin nənəsi, ya da babası gəlib hərə öz uşağının əlindən tutub evə aparacaq. Yol gedə-gedə biri dəcəllik edəcək, biri şıltaqlıq. Biri dayanmadan suallar verəcək, cavab almayanda: nənəmdən soruşaram, deyərək mızıldanacaq. Biri kimdənsə, şikayət edəcək, biri: şokolad istəyirəm deyib qışqıracaq. Və beləcə, yavaş-yavaş evlərin işıqları yanacaq. Hamı bir süfrə arxasına cəm olub, deyə-gülə yemək yeyib, çay içəcək. Bu ev isə işıqlarını söndürüb, səhər yenidən uşaqlarla bərabər oyanacaq. Bu, mənim arzuladığım xoş xəyallar idi, çünki bu evin sakinlərinin gözlədiyi Ananı var qüvvəmlə müdafiə etmək istəyirdim. Ana, sən elə bir varlıqsan ki, daşıdığın bu ad ləkə götürməz, övladına xəyanət etməz, ondan imtina edib rahat yaşamağa tab gətirməz. Heç bilirsən səni nə qədər məsum baxışlar axtarır? Kənar adam görən kimi: kaş bu, mənim anam olaydı deyib köks ötürənlər, xəlvətə çəkilib için-için ağlayaraq, anam tez gəlsin deyənlər gözləyir? Ola bilməz ki, sən bunları duymayasan, axı köksündə döyünən ana ürəyidi... Həyatda atdığın səhv addıma, etdiyin yanlış hərəkətə görə bu zavallılardımı günahkar? Səni axtaran, yollara dikilən gözlərə baxmaqdan çəkinsən də, cavab verə bilməyəcəyin suallardan qorxsan da, onları intizarda qoymağa haqqın varmı? Uşaqlığını əlindən almağa haqqın varmı? Körpə qəlbləri sındırmağa, ümidləri sönməyə, arzuları, istəkləri puç etməyə haqqın varmı? Hər gün səni yuxularında görən, ünvansız məktublar yazan bu məsumları intizardan qurtarmağa tələs, ana. Nə qədər ki, anam bizi atıb hissini duysalar da, bununla barışmaq istəmirlər, özündə cəsarət tapıb, qır o uzaq yolları, Ana!

Bu gün Uşaqların Beynəlxalq Müdafiəsi günüdür. Balaca Nəzrin dedi ki, istəyirəm uşaqların hər şeyi olsun. Sənin səsinə mən də qoşuluram, Hər şeyin gözəli sizin - uşaqların olsun. Unutmayaq ki, irqindən, millətindən, mənsubiyyətindən asılı olmayaraq, onların hər zaman sevgiyə, qayğıya, müdafiəyə ehtiyacı var. Niyə və nə üçün bu dünyaya gəldiklərindən bixəbər olan bu məsumlar üçün nə qədər ki, həyat alabəzək və rəngarəngdir, biz böyüklərə möhtacdılar, çünki onların bir ümumi adı var - UŞAQ!

Tamilla M-zadə

525-ci qəzet.- 2022.- 1 iyun.- S.9.