Aysel Əzizova: "Moda mənim
üçün hər şeydir"
"Rənglərdən
formalara qədər hamısı modanin bir parçasıdır"
Müsahibimiz tanınmış modelyer, Azərbaycan
Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət
Universitetinin dosenti Aysel Əzizovadır. Onunla moda və dizayn, dəb
anlayışı, şəxsi kolleksiyası, pedaqoji fəaliyyəti
və sair haqqında həmsöhbət olduq:
- Aysel
xanım, istərdim, söhbətə sizin incəsənətə,
dizaynerlik sənətinə marağınızdan başlayaq. Yəqin ki, rənglərə sevginiz atanızdan -
Xalq rəssamı Arif Əzizdən qaynaqlanır?
- Bəli,
elədir ki, var. Mən atam Arif Əzizin sayəsində
gözümü rənglər dünyasına
açmışam deyə bilərəm. Hələ
4-5 yaşımdan onun yaradıcılıqla məşğul
olduğu emalatxanasında vaxt keçirməyi sevərdim.
Biz elə atamın emalatxanasında
böyümüşük. Arif Əziz həqiqətən
də çox böyük rəssamdır. Mənim ilk ustam da məhz atamdır. Bu sənətə marağımın yaranmasında
onun rolu əvəzsizdir. Ancaq ondan fərqli
olaraq mən daha çox geyim, qız şəkilləri
çəkərdim. Atam da bunu sezmişdi
və həmişə bunu vurğulayırdı. Dizaynerliyə həvəsim elə o vaxtdan
başladı.
- Sizdə
bu həvəsi yaradan nə idi?
- Mən
gözəllik aşiqiyəm. Uşaqkən
gözəl geyinən xanımlar diqqətimi cəlb edirdi,
onlara baxmaq xoşuma gəlirdi. Anam
özü də çox gözəl geyinərdi. Ona baxa-baxa gözəl, rəngarəng geyimlər məni
özünə çəkirdi. Hələ
o vaxtlarda Azərbaycanda bu ixtisas üzrə tədris yox idi.
Arif Əziz isə belə bir təcrübəni
Moskvada görmüşdü və 1993-cü ildə Azərbaycan
Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət
Universitetində moda-dizayn ixtisası açılması təşəbbüsüylə
çıxış elədi və bu ixtisas
açıldı. 1994-cü ildə mən
həmin ixtisas üzrə universitetə qəbul oldum. Təhsil müddətimdə çox şey öyrəndim.
Sonra isə ailə həyatı quraraq Türkiyəyə
getdim. Orda böyük moda şikətində
dizayner kimi çalışdım. Bu, mənə
fərqli və maraqlı təcrübə qazandırdı.
İlk geyim kolleksiyalarımı da orada
yaratdım. Orda işləyərkən fərqli
Avropa ölkələrində keçirilən dəfilələrə,
moda sərgilərinə qatılırdım. Sonra İstanbul Beykənt Universitetində tekstil və
moda tasarım bölümündə müəllim kimi
çalışmağa başladım. O da
yaradıcılığımda, həyatımda tamama başqa
təcrübə oldu. Orda mən tələbələrlə
davranış, sənəti onlara sevdirməyin
yollarını öyrəndim.
- Moda
sizinçün nədir?
- Moda mənim
üçün hər şeydir. Rənglərdən
tutmuş, məncə, formalara qədər hər şey
modanın bir parçasıdır. Hər
xanım gözəl geyinməyi, rəngləri
uyğunlaşdırmağı bacarmır. Ancaq inanıram ki, ən yaxın gələcəkdə
yavaş-yavaş bütün bunların hamısı düzələcək.
Mədəniyyət və İncəsənət Universiteti
olaraq hər il bu ixtisasa yiyələnmiş
neçə-neçə məzun buraxırıq. İnanırıq ki, onlar da bu sahədə
inkişafa nail olacaqlar. Mən burada işləməyə
başlayarkən ilk kursumla buraxılış dəfiləsini
başqa bir yerdə etdik. Türkiyənin
praktikasıyla o dövr üçün məşhur otellərimizdən
birində çox gözəl bir moda nümayişi təşkil
elədik. Sanki o dəfilədən sonra moda bizim
universitetdə başqa bir ritm qazandı və biz hər il professional dəfilə kimi məzun günləri
keçiririk. Özüm də bütün
bunlardan çox böyük zövq alıram və tələbələrimi
məmnuniyyətlə hazırlaşdırıram.
2018-ci ildə mənim tələbələrim Londonda
özəl universitetdə keçirilən beynəlxalq
müsabiqədə birincilik qazandılar. Azərbaycandan
biz və Rəssamlıq Akademiyasının tələbələri
qatılmışdılar. Orda bizim tələbələrimiz
iki dəfə dəfilə sərgilədilər. Qələbəmizdən sonra tələbə
qızlarımızı yenidən Londona dəvət etdilər.
Açığı, bu, məni çox həvəsləndirdi
və biz daha çox işləməyə başladıq.
Universitet daxilində də bizim çox gözəl
layihələrimiz baş tutur. Keçirilən
tədbirlərdə mən və tələbələrim sevə-sevə
iştirak edirik. Məsələn, bu
günlərdə "Paralel dünyalar" layihəsi
çərçivəsində İtaliyaya həsr olunmuş
tədbirdə biz İtaliyanın Renessans dövrünə
aid çox gözəl geyim kolleksiyasıyla
çıxış etdik. Universitetimizin tədris
proqramında Renessans incəsənəti tələbələrimizə
ciddi şəkildə öyrədilir. Ona
görə də bunu işləmək bizə rahat idi. Bununla belə inanın ki, bu tədbirdə tələbələrimizin
üç aylıq əməyi vardı. Ondan
əvvəl də çox böyük tədbirlərimiz
olub. Qobustanda, Bakı Ekspo Mərkəzdə
və başqa mühüm məkanlarda keçirilən
dövlət səviyyəli tədbirlərdə biz dəfilələrimizlə
çıxış etmişik. Fikrimcə,
bu, böyük bir komanda işidir. Komanda
yaxşıdırsa, uğur qazanmaq mütləqdir. Bunların heç biri tək insanın deyil. Rektorumuz Ceyran xanım Mahmudova, ustadım Arif Əziz
və çox istedadlı tələbələrimizin sayəsində
bu cür uğurlar əldə edirik və inanıram ki, gələcəkdə
bu uğurlarımızın sayı artacaq. Çox şadam ki, Türkiyədə və Avropa
ölkələrində öyrəndiyim təcrübələrimi
bu gün məzunu olduğum doğma universitetimdə öz
xalqımın gənc övladlarıyla bölüşürəm.
-
Hazırda ölkəmizdə dəbin, modanın vəziyyətini
necə qiymətləndirirsiniz?
- Məncə,
bu istiqamətdə vəziyyət heç də pis deyil. Artıq xanımlarımız maraqlı geyinməyə
başlayıblar, rənglərdən gözəl istifadə
edirlər. 5-10 il öncə bu, daha
acınacaqlı halda idi. İndi isə sanki
xanımlarımız özlərinə daha çox
baxırlar, görünüşlərinə, geyimlərinə
daha çox əhəmiyyət verirlər. Bu, məni bir Azərbaycan xanımı kimi çox
sevindirir. Məsələn, başqa
ölkədə zövqlə geyinmiş, bəzənmiş
bir xanım görəndə və onun azərbaycanlı
olduğunu biləndə insan həqiqətən fəxr edir.
Ancaq bu, yeni-yeni yaranır və inkişaf edir.
- Azərbaycanın
tanınmış xanımlarının - istər
şou-biznes, istərsə də işgüzar
xanımlarımızın geyimlərini necə dəyərləndirirsiniz?
- Şou-biznesdəki xanımların geyimi tamamilə fərqlənməlidir. Ümumiyyətlə,
səhnə geyimi günlük geyimdən fərqli
olmalıdır. Təbii ki, burda bizim
mentalitetimiz də rol oynayır. Bizim
xanımlarımız nə Avropa, nə də Asiya
qadınları kimi geyinə bilərlər. Bizim ölkəmizin yerləşdiyi coğrafi ərazi
elə bir yerdir ki, Avropa, Asiya, Şərq, dinimiz gərəyi
İslam, türksoylu olduğumuz üçün
türkçülük kimi amillərin hamısı təsir
göstərir. Bu, çox
maraqlıdır və inanın ki, başqa ölkədə
özünü dərhal biruzə verir. Baxan
kimi bilirsən ki, bu, bizim coğrafiyanın
xanımıdır. Şou-biznesdə hər
kəsin geyimini bəyənirəm, deyə bilmərəm,
amma aralarında bəziləri var ki, artıq daha tərz,
zövqlü geyinməyə başlayıblar.
İşgüzar xanımlarımızın geyimi isə
tamamilə fərqlənməlidir. Onlar həm rəng, həm
də forma baxımından daha ciddi və tərz geyimlərə
üstünlük verməlidirlər. Məsələn,
rəng olaraq pastel tonlara, pencək, ətək, jilet, köynək
kimi geyim növlərinə üstünlük verməlidirlər.
Bu baxımdan, iş
xanımlarımızın geyimi heç də pis deyil, deyə
bilərik və hətta bəziləri çox tərzlidirlər.
- Bəs
məşhur xanımlardan sizə dəblə, geyimlə
bağlı müraciət edənlər olurmu?
-
Düzü, mənim dəfilələrim daha çox xarici
ölkələrdə olub. Azərbaycanda isə
sırf pedaqoji fəaliyyətlə məşğulam. Buna görə də bu haqda heç
düşünməmişəm. Amma bundan sonrası
üçün niyə də olmasın, şəxsi
yaradıcılığımın bu yönüylə də
məşğul ola bilərəm.
- Şəxsi kolleksiyalarınızda daha çox
hansı tərzə üstünlük verirsiniz?
- Əsasən, pret-a-porte modellərini sevirəm. Məncə,
bu, günümüzün ən çətin yaradılan
kolleksiyalarından biridir. Çünki günlük
geyimləri dəyişmək, rəngləri
düşünmək, uyğunlaşdırmaq çox çətindir.
Hər sezonun özünə görə rəng
çeşidləri var. Günlük geyimləri xanımlara
bəyəndirmək və qəbul etdirmək çətindir.
Avanqard geyimlər yaratmaq daha asandır. Dəfilə kolleksiyalarım isə tamam
başqadır. Orda daha çox asimmetrik
formalar, kreativliyə üstünlük verirəm. Günlük geyimlər isə məni çətinə
saldığı, düşünməyə vadar etdiyi
üçün bunu sevirəm.
- Bu
işin bazarı necədir?
- Moda
böyük bir industriyadır. Mən çox
istərdim ki, ölkəmizdə bu sahə daha da inkişaf
etsin, tekstil fabrikləri yaradılsın və bizim tələbələrimiz
də orda təcrübə qazansınlar. Çünki
orda bir paltarın parçasının seçilməsindən
satışına qədər hər şey öyrədilir.
Təbii ki, bizim ölkəmizdə başqa sahələr
daha çox inkişaf edib, fərqli industriyalar var. Amma istərdim,
tekstilə də müəyyən diqqət ayrılsın.
- Nazirlər Kabinetinin qərarı ilə 2022/2023-cü
tədris ilindən etibarən sizin müəllifi olduğunuz
məktəbli formaları tətbiq ediləcək. İstərdim,
bu haqda danışaq. Məktəbli
formaların eskizlərinin konsepsiyası hardan qaynaqlanır?
- Bu, Təhsil Nazirliyinin universitetimizə müraciəti əsasında baş tutdu. Mən və bir neçə müəllim bu işin üzrində çalışdıq və sevindirici haldır ki, mənim eskizlərim seçildi. Düzü, bu eskizləri hazırlayarkən, təkcə modelyer-dizayner kimi deyil, həm də bir ana olaraq yanaşdım məsələyə. Oğlum məktəblidir, qızım artıq universitetdə oxuyur. Fikirləşdim ki, onlar necə bir məktəbli formaları istərdilər və özlərini hansı geyimlərdə rahat hiss edərlər? Eləcə də, qardaş Türkiyənin, Avropanın təcrübələrindən istifadə etdim. Biz Sovetlər məkanından artıq uzun müddətdir ki, ayrılmışıq. Deməli, onların tətbiq etdiyi ağ-qara klassik formalardan da çıxmalıyıq. Nə qədər olar? Məncə, uşaqlar da yorulub bundan. Hətta artıq orta və yaşlı nəslin nümayəndələri ağ-qara geyinmək istəmir, uşaq təbii ki, istəməz. Fikirləşirəm ki, bundan çıxmaq lazımdır. Həmçinin, bu işdə uşaqların psixologiyasına da önəm verilməlidir. İndi bütün dünya hamımızın cibindəki kiçik telefona sığır. Onlar da baxırlar başqa ölkələrdə həmyaşıdlarının geyindikləri formalara və təbii ki, onlar da o cür geyinmək istəyirlər. Mən geyimlərimizi hazırlarkən, ölkəmizin ailə mentalitetini də nəzərə aldım. Qız uşaqları üçün daha rahat, komfortlu geyimlər hazırladım. Onların kombinlərində həm ətək, həm də şalvar var. Qışın soyuğunda qız uşağı niyə ətəkdə getsin məktəbə? Şalvar daha rahat deyilmi? Oğlanlar üçün də rənglər çox önəmlidir. Eləcə də, valideynlər üçün çalışdım daha rahat materialdan olsun ki, onları hər gün ütüləmək lazım gəlməsin. Ən önəmlisi isə geyimlərdə düymə yoxdur. Axı uşaqlar bəzən səliqəsiz ola bilirlər. Hər dəfə düymənin qırılması problem yaradır. Ona görə də zamokdan istifadə etdik. Bütün bunları nəzərə alaraq, geyimlərin eskizlərini hazırladım. Bu geyimlər yaşa və siniflərə görə ayrılacaq. İnşallah, həm uşaqlar, həm də valideynlər bəyənərlər.
- Yaxın gələcəkdə Azərbaycanda şəxsi kolleksiyanızın dəfiləsini keçirmək planınız varmı?
- Hazırda sırf pedaqoji fəaliyyətlə məşğulam, amma fikrimdə bu da var. İnşallah, yaxın zamanda gerçəkləşər. Və dəfilə edərsəm, orda fərqli dizaynda və çox zövqlü geyimlər nümayiş etdiriləcək.
Şahanə
MÜŞFİQ
525-ci qəzet.- 2022.- 7 iyun.- S.13.