"Azərbaycançılıq hər
birimiz üçün düşüncə və həyat tərzidir"
"Bu ideologiya hər bir vətəndaşın
öz dövləti ilə daha sıx bağlılığına
zəmin yaradır"
Milli ideologiyamız olan azərbaycançılıq
ideologiyası ölkədə, kimliyindən asılı
olmayaraq, bütün vətəndaşları bir araya gətirir
və birləşdirir. Sağlam təməllərə söykənərək,
birləşdirici, barışdırıcı, həmrəylik
missiyasını özündə ifadə edir.
Ona görə də azərbaycançılıq
ideologiyasının təbliği və onun təməl
prinsiplərinin cəmiyyətə çatdırılması
mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Bu ideologiya
siyasi və dövlətçilik ideologiyası kimi toplumun və
dövlətin inkişafına, güclü olmasına xidmət
edir. Azərbaycançılıq ideologiyası dünya
azərbaycanlılarının vahid ideya ətrafında birləşməsini
şərtləndirən tarixi-siyasi amillərin təsnifatını,
xaricdə yaşayan soydaşlarımızın hüquq və
azadlıqlarının qorunması sahəsində dövlətin
qarşısında duran vəzifələri, onların Azərbaycana
münasibətdə üzərinə düşən mənəvi
öhdəlikləri, habelə azərbaycanlı
anlayışının sosial-fəlsəfi məzmununu müəyyənləşdirən
konsepsiyadır. Azərbaycançılıq
millətindən asılı olmayaraq, özünü azərbaycanlı
sayan vətəndaşların həmrəyliyi
üçün möhkəm istinad mənbəyi, ideoloji
bünövrədir.
Millət vəkili Hikmət Babaoğlu deyir ki, azərbaycançılıq
ideologiyası böyük dövlət xadimi Heydər
Əliyevin Azərbaycan cəmiyyətinə təqdim etdiyi
universal dəyərlər sistemidir. Eyni zamanda Azərbaycançılıq
ideologiyası Azərbaycan cəmiyyətinin bütün təbəqələrində
qəbul edilən, mənimsənilən və həyat tərzinə
çevrilən bir hadisədir: "Azərbaycançılıq
ideologiyası ilə bağlı Ulu öndər bir neçə
dəfə danışıb və onu izah edərkən
çox mühüm məsələlərə toxunub. Əgər biz bunu konkret olaraq siyasi, elmi nöqteyi-nəzərdən
formalaşdırmağa çalışsaq, deyə bilərik
ki, azərbaycançılıq ideologiyası Azərbaycanın
milli neokonservatizmidir. Neokonservatizm -
konservatizm və liberalizmin birləşməsidir. Yəni, mühafizəkarlıq üstəgəl
müasirlik və liberallıq azərbaycançılıq
ideologiyasına bərabərdir. Ona görə
də bütün bunlar cəmiyyətimizin çox rəngli
etno və sosial palitrası tərəfindən qəbul olunur.
Azərbaycanda yaşayan hər bir azərbaycanlı
özünü xalqımızın bu vaxta qədər
yaratdığı milli-mənəvi dəyərlər
sisteminin varisi hesab etməklə həm də onu zənginləşdirmək
üçün fəaliyyət göstərir". Azərbaycançılıq
ideologiyasının təbliğinin aparılma formalarından
danışan Hikmət Babaoğlu bildirib ki, əslində
ölkəmizdə mövcud olan multikultural və tolerant
mühit bu təbliğatı asanlaşdırır və bu təbliğatın
ümummilli konteksdə realizə olunmasını şərtləndirir:
"Azərbaycançılıq ideologiyası bizim ümumi
sosial identifikasiyamız və ortaq dəyərlərimizi
müəyyənləşdirir. Bu da çox
vacib məsələdir. Amma hazırda hər bir cəmiyyətin
milli ideoloji sisteminə xaricdən müəyyən impulslar
ötürülməkdədir, postmodern cəmiyyətlərdə
olan informasiya mühiti, informasiyanın yayılması və
mübadiləsi prosesində meydana çıxan yeni seqmentlər,
sosial şəbəkələr, internet resursları və digər
vasitələr ümummilli identliyə, ümummilli bənzərliyə,
ümummilli dəyərlərə müəyyən mənfi
impulslar ötürə bilir. Burda azərbaycançılığın
təbliğ olunması, azərbaycançılıq
ideologiyasının milli fəaliyyətimizin və yaxud
ümumi ictimai fəaliyyətimizin leytmotivinə çevrilməsi
zəruri hal alır. Çünki
informasiya cəmiyyəti sadəcə informasiya mübadiləsi
və informasiyanın sürətlə əldə edilməsi
hadisəsi deyil, həm də cəmiyyət üzvlərinin
düşüncələrinə təsir edən, onun keyfiyyətini
təyin edən bir hadisədir".
Millət
vəkilinin fikrincə, azərbaycançılığın
təbliğ olunması ilk növbədə, dövlətin
kiçik modeli olan ailə institutundan
başlamalıdır: "Azərbaycançılıq
artıq hər birimizin mənimsədiyi düşüncə
və həyat tərzidir, ancaq bunun üzərində daim
dayanmalı və bizi birləşdirən bu dəyərin
daha geniş təbliğ olunması istiqamətində
addımlar atmalıyıq. Məktəb mühitində, sosial
mühitdə, radio və televiziyalarda, internet resurslarında
daima yuxarıda qeyd etdiyimiz prinsiplərə, dünyada
maraqlarımıza, inkişafımıza cavab verən nə
varsa, onu mənimsəməklə və onların cəmiyyətimizin
bu vaxta qədər əldə etdiyi dəyərlə
uzlaşdırılmasını təmin etməklə
xalqımızın inkişafına doğru addım atmaq vəzifəsi
hər bir azərbaycanlının qarşısında
durmalı və bu istiqamətdə də daima aralıqsız
və sistemli şəkildə təbliğat
aparılmalıdır".
Millət vəkili Ceyhun Məmmədovun sözlərinə
əsasən, Azərbaycan cəmiyyətinin
inkişafının təməlini azərbaycançılıq
məfkurəsi təşkil edir. Azərbaycançılıq
ideologiyası dünya azərbaycanlılarının vahid
ideya ətrafında birləşməsini şərtləndirir
və azərbaycanlı anlayışının mahiyyətini
müəyyən edir. Onun fikrincə,
müasir dünyada sivilizasiyalararası münaqişə və
müharibələr fonunda azərbaycançılıq
ideologiyasının alternativi yoxdur. Azərbaycançılıq
cəmiyyətin ali inkişaf mərhələsinə
qədəm qoyması, dövlət müstəqilliyinin qorunması
və milli təhlükəsizliyin təmin olunması
baxımından ən uyğun ideologiyadır: "Azərbaycançılıq
dövlət müstəqilliyini və milli təhlükəsizliyin
qorunmasını strateji məqsəd kimi müəyyən edən
Azərbaycan xalqının vahid ideologiyasıdır. Azərbaycan xalqı həmin ideologiya ətrafında
sıx birləşib və tarixin bütün dövrlərində
milli və mənəvi dəyərlərini qoruyub saxlaya
bilib. Azərbaycançılıq
ideologiyası dövlətimiz əleyhinə yönəlmiş
anti-milli qüvvələrlə mübarizədə ən
güclü silahımızdır. Ölkədə
azərbaycançılıq məfkurəsinin təbliğində
Prezident İlham Əliyevin və Birinci xanım Mehriban
Əliyevanın rolu əvəzsizdir. Azərbaycançılıq
dövlətin milli ideologiyasıdır. Milli
ideologiyamız ölkədə hüquqi və sosial dövlət
quruculuğunun inkişafına xidmət edir. Bu xidmətdə biz də vətəndaş borcumuzu
yerinə yetirməliyik. Burada Ümummilli
lider Heydər Əliyevin Dünya Azərbaycanlılarının
I Qurultayında səsləndirdiyi fikirlərə diqqət
çəkmək yerinə düşər. Ulu öndər qeyd etmişdi ki, hər bir azərbaycanlı
azərbaycançılığı - Azərbaycanın dilini,
mədəniyyətini, milli-mənəvi dəyərlərini,
adət-ənənələrini yaşatmalıdır".
Ceyhun Məmmədov
qeyd edib ki, Azərbaycançılıq ideologiyası dedikdə
ölkə daxilində, eləcə də xaricdə
yaşayan müxtəlif xalqların, millətlərin və
dinlərin nümayəndələrinin bir çətir
altında, vahid təfəkkür və vahid ideologiya ətrafında
toplaşması başa düşülür: "Diqqət
etsək, görərik ki, ölkədə xeyli sayda millətlərin
nümayəndələri, fərqli dinlərə mənsub
insanlar azərbaycançılıq ideologiyası ətrafında
birləşiblər. Həmrəylik azərbaycançılıq
təfəkkürünün formalaşması
üçün vacib faktordur. Burada Azərbaycanda
yaşayan xalqların adət-ənənəsi, dili, dini və
mənəvi dəyərlərinin qorunması nəzərdə
tutulur. Ölkədə həmin
ideologiyanın qorunması və təbliği uğurla icra
edilir. Əlbəttə ki, dövlət də
azərbaycançılıq ideyasının geniş təbliğində
maraqlıdır. Təsadüfi deyil ki,
Prezident İlham Əliyev azərbaycançılıq
ideologiyasını dövlətçiliyimizin ideoloji əsası
hesab edir. Prezident qeyd edib ki, "bizi əsrlər
boyu bir millət, bir xalq kimi qoruyan, saxlayan dəyərlərimiz
olmuşdur. Bu gün bu məsələyə
çox böyük diqqət göstərilir. Qloballaşan, çətinliklərlə üzləşən
dünyada milli dəyərlərimiz bizim dövlətçiliyimizin
təməlini təşkil edir. Bizim
dövlətçiliyimizin çox möhkəm ideoloji əsasları
vardır. Azərbaycançılıq məfkurəsi
bizim əsas ideoloji dayağımızdır".
Millət vəkilinin dediyinə görə, Azərbaycançılıq
ideologiyası dövlətçilik təfəkkürünə
əsaslanır. Həmin ideologiyanın əsasını
Azərbaycan xalqının mədəniyyəti, milli-mənəvi
dəyərləri, adət-ənənələri təşkil
edir. Azərbaycançılıq
ideologiyası Azərbaycan dövlətinin müstəqilliyini
arzulayan, onun inkişafı naminə daim həmrəylik
nümayiş etdirən bütün insanları - etnik mənsubiyyətindən,
dinindən və dilindən asılı olmayaraq ölkədə
və xaricdə yaşayan bütün vətəndaşları,
soydaşları, eləcə də digərlərini birləşdirir.
Bu, birmənalı olaraq, belədir. Sözsüz ki, hər bir ideologiya əsas elementlərə
və struktura malikdir. Həmin elementlərdən
biri də, əlbəttə ki, vətəndaşlıqdır.
Azərbaycan vətəndaşının
mühüm vəzifələrindən biri də dövlətçiliyə
sadiq qalmaq və vətənpərvərlik ruhunda inkişaf
etməkdir. Azərbaycançılıq ideologiyasına
əsasən, vətənpərvərlik hissi vətəndaşın
öz dövləti ilə daha sıx
bağlılığına zəmin yaradır: "Bu
ideologiyanın ölkədə təbliği yüksək səviyyədə
həyata keçirilir. Azərbaycançılığın
dünya azərbaycanlılarını birləşdirən
ideologiya halına gəlməsi Ümummilli lider Heydər
Əliyevin adı ilə bağlıdır. Həmin ideologiya Ulu öndər Heydər Əliyevin
tarixi xidmətləri sayəsində müstəqil Azərbaycan
dövlətinin ideya əsasına çevrilib. Heydər Əliyev irsinə dərin ehtiram
nümayiş etdirən möhtərəm Prezident İlham
Əliyev də fəaliyyəti müddətində azərbaycançılıq
məfkurəsinin geniş ictimai dəyər qazanmasına
çalışıb, bu siyasəti böyük uğur və
peşəkarlıqla davam etdirib. Sözsüz
ki, dövlət azərbaycançılıq
ideologiyasının ölkədə geniş təbliği
üçün ciddi addımlar atır. Prezident
İlham Əliyev və birinci vitse-prezident Mehriban Əliyeva
öz əməlləri və fəaliyyətləri ilə
bu mənada nümunəvi yanaşma sərgiləyirlər.
Bu baxımdan, Azərbaycanda azərbaycançılıq
ideologiyasının uğurla həyata keçirildiyini əminliklə
deyə bilərik. Ümumiyyətlə, Azərbaycançılıq
dövlət müstəqiliyinin qorunmasına və demokratik
inkişafın təmin olunmasına xidmət edən, eləcə
də radikal millətçilik əleyhinə
formalaşmış ideologiyadır".
Sevinc QARAYEVA
525-ci qəzet.- 2022.- 7 iyun.- S.12.