Şərqin ilk heykəltaraş qadını

ZİVƏR MƏMMƏDOVANIN 120 İLLİYİ TAMAM OLDU

Bu gün öz rəngarəng yaradıcılığı ilə insanlara estetik zövq və gözəllik bəxş edən, sənəti ilə adını mədəniyyət tariximizə yazdıran görkəmli heykəltaraş Zivər Məmmədovanın anadan olmasından 120 il ötür. Bu münasibətlə AZƏRTAC unudulmaz sənətkarın həyat və yaradıcılığının bəzi məqamlarına nəzər salıb.

Şərqin ilk heykəltAraş qadını Zivər xanım Məmmədova (Tağıyeva) 1902-ci il iyunun 14-də Bakı şəhərində anadan olub. Hələ uşaq ikən valideynləri onun təlim-tərbiyəsi ilə ciddi məşğul olub. Qızının istedadını duyan atası onun arzularının həyata keçməsi üçün böyük səy göstərib. Zivər "Müqəddəs Nina" qızlar gimnaziyasında və Dövlət Türk Musiqi Məktəbində təhsil alıb.

Gənc rəssam 1924-cü ildə Bakı Ali Rəssamlıq Məktəbini bitirib. Bir müddət S.D.Erziya və P.V.Sabsayın emalatxanasında çalışıb və portret ustası kimi tanınıb.

Z.Məmmədova ötən əsrin 30-40-cı illərdə görkəmli rəssam Əzim Əzimzadənin, opera müğənnisi, aktyor Hüseynqulu Sarabskinin, dünya şöhrətli pəhləvan Sali Süleymanın, Sovet İttifaqı qəhrəmanları Gəray Əsədovun, İdris Süleymanovun, Hüseynbala Əliyevin daş portretlərini yaradıb. İlk qadın təyyarəçilərdən Leyla Məmmədbəyovanın, pambıqçı, Sosialist Əməyi Qəhrəmanı Bəsti Bağırovanın büstləri dövrünün gözəl heykəltaraşlıq nümunələrindəndir.

Sənətkar dahi bəstəkar Üzeyir Hacıbəylinin obrazını da böyük məhəbbətlə yaradıb. Rəssam dəfələrlə Üzeyir Hacıbəylinin obrazına müraciət edib, bir neçə variantda büst və heykəlini yaradıb. Ümumiyyətlə, Zivər xanım Üzeyir bəyə böyük hörmət və ehtiramla yanaşıb. Çünki o, görkəmli bəstəkarın mühazirələrinin dinləyicisi, 1922-ci ildə yaratdığı və rəhbərlik etdiyi Dövlət Simfonik Orkestrinin solisti olub. 1923-cü ildə "Arşın mal alan" operettasının ilk tamaşasında skripkada ifa edib, hətta böyük musiqiçi öz skripkasını da Zivər xanıma bağışlayıb.

1924-cü ildə ailə həyatı quran sənətkarın Gülbəniz və Tokay adlı övladları olub. Onun övladı Tokay Məmmədov görkəmli heykəltaraş, Xalq rəssamı, SSRİ Rəssamlıq Akademiyasının müxbir üzvü, professor, SSRİ Dövlət mükafatı laureatıdır. Zivər Məmmədova 1980-ci il aprelin 22-də Bakıda dünyasını dəyişib.

525-ci qəzet.- 2022.- 15 iyun.- S.13.