Şuşa şeirləri

ŞEİRİMƏ GƏLDİ BAHAR NƏFƏSİ

Otuz ildi bulaqlar

Dərd-kədər çağlayırdı.

Yolları ot basmışdı

Dərələr ağlayırdı.

Manqalların başında

Araq vururdu yağı!

Ürəyimdə yanırdı

Yüz bayatı, min ağı.

Həsrətlə inləyirdi

Şuşanın dağı, daşı.

Süzülüb qurumuşdu

Qaçqınların göz yaşı.

Birdən dünya diksindi

Haqqın qəfil səsindən.

"Dəmir yumruq" yarandı

Allahın sevgisindən.

Durub bir nərə çəkdi

Hay verdi xalq, səsinə.

Sanki dünya oyandı

Bir qəfil haqq səsinə.

Komandanın səsindən

Qalxdı, dağ-daş oyandı.

Yataqda xallı pələng,

Budaqda quş oyandı.

İgidlər güc aldılar

O İgidin səsindən,

Daha qorxu qalmadı

Düşmənin hiyləsindən.

Qalxdı, ayağa qalxdı

Boz qayalar yerindən!

Elə bil Yer kürəsi

Ayrıldı məhvərindən!

Titrətdi bu dağları

İgidlər - ildırımlar!

Kirs kükrədi yerindən,

Hayqırdı sıldırımlar.

Qopub öz kamanından

Hər igid bir ox oldu.

Ürəkdə qorxu hissi

Bircə anda yox oldu.

Qan qaynadı damarda,

Dağdan-daşdan aşdılar,

Qorxunc dərədən keçib

Qayaya dırmaşdılar

Sonra gedib düşmənin

Tutdular boğazından.

Aldılar göyərçini

Şahin-şonqar ağzından.

Qayıtdı sarı bülbül,

Sevincindən ağladı.

Yenə İsa bulağı

Həzin-həzin çağladı.

Yenə də Həkərinin,

Tərtərin səsi gəldi.

Şeirimə təbiətin

Bahar nəfəsi gəldi.

GÖZƏL ŞUŞA

Nə gözəldi bu şəhər,

Yaşıl paltar, ağ örpək.

Çətir tutub dumandan,

Ayaqları gül-çiçək.

Bilmirəm hansı sözlə

Vəsf edim bu şəhəri?!

Kirs başının tacıdı

Qarqar gümüş kəməri.

Azadlığa çıxıbdı,

Şuşa yenə nazlanır,

Hər gülün budağında

Bülbüllər pərvazlanır.

Onun küçələrində

Gəzir dahi xilaskar.

Əziz Şuşa qurulur,

Şuşa dirçəlir aşkar.

ŞUŞA YENƏ NAZLANIR

Şuşam, təzə gəlin tək

Geyinmisən darçını!

Yavaş tərpən, əzilər

Paltarının qırçını.

Yenə nazlı qız kimi

Nə özünü dartmısan?!

Bu ədayla çoxunun

Gözünü çıxartmısan.

Gözlərdən yuxu qaçıb

Sən mürgüdə, xumarda.

Səndən ötrü çoxunun

Qanı coşur damarda.

Kimsədən bir qorxun yox,

Səni ərlər qoruyur.

Yumruğu dağ oynadan

Sərkərdələr qoruyur.

Günəşin şöləsində

Parılda şüşə kimi

Qoy desinlər dünyada

Gözəl yox Şuşa kimi!

XARIBÜLBÜLÜN SEVGİSİ

Xarıbülbül çiçəyi,

Çiçəklərin göyçəyi!

Bir qız vardı Şuşada

Ağabəyim adında

O səni gəzdirirdi

Ürəyinin odunda.

Onun könül evinin

Kamanıydın, sazıydın.

Gözlərinin nuruydun

Ürəyinin sözüydün.

Bu Ağabəyim ağa

Şair idi,coşardı.

Təbiətin eşqinə

Gözəl sözlər qoşardı.

O hər səni görəndə

Əsirdi yarpaq kimi.

Əyilib qoxlayırdı

Balaca uşaq kimi.

Ağabəyim xanım da

İbrahim xanın qızı!

Bir gün səndən ayrıldı,

Demək, beləymiş yazı!

Əri də Fətəli şah,

İran boyda ölkəsi.

Cücəyə dönürdülər

Gələndə onun səsi.

İbrahimxan qızına

Çoxlu cehiz alıbmış,

Tehrana göndərəndə

Biri evdə qalıbmış.

O da ki, Yer üzünün

Gözəli Xarıbülbül.

Qarabağ torpağının

Dövləti, varı bir gül.

Ayrılığa dözmədi,

Qızı aldı dərd-kədər.

Gördülər ki, bu gəlin

Ağlayır axşam-səhər.

Nərə çəkdi, bağırdı

Şah bu dərdi bilincə

Qəzəbləndi, gurladı,

Əl apardı qılınca.

Sonra gəlib dinlədi

O gözəlin sözünü.

Dedi: - Bir çiçək nədi?

Gətirdərəm yüzünü!

Belə bir əmr verdi:

- Yaxşı zəhmət çəkilsin!

Bütün Şuşa gülləri

Bizim bağda əkilsin!

Şuşadan bağbanları

Çağırdılar saraya.

Tehrandan da gəldilər

Düzüldülər sıraya.

Dedilər: - Çicəklərin

Çox zərifdi yarpağı.

Onları bəsləməyə

Gərəkdi öz torpağı.

Torpaq dolu kisələr

Düzüldü yumaq-yumaq

Gəldi dəvə karvanı,

Sarvanlar cavan, qıvraq.

Gedir dəvə karvanı

Yırğalan ha, yırğalan.

Yolun bir ucu Şuşa,

O biri ucu Tehran.

"Vətən bağı" boyunca

Hamarlandı torpaqlar.

Cərgə-cərgə ləkləndi

Tumarlandı torpaqlar.

Toxumları səbrlə,

Ehtiyatla əkdilər.

Üstünə büllur kimi

Tərtəmiz su tökdülər.

Yenə də bahar gəldi,

Çiçəklədi bağça bağ.

Bu yaz Ağabəyimin

Sinəsinə cəkdi dağ.

Gözləri yaşla doldu,

Saz düzəltdi telindən.

Sözü şeirlə dedi,

Bal axıtdı dilindən.

Söylədi ki, bayaqdan

Zarıyır sarı bülbül.

"Vətən bağı" al-əlvan,

Bəs hanı Xarıbülbül?!

Bu dərd Ağabəyimin

Sinəsindən getmədi:

O gözəl Xarı bülbül

Yad torpaqda bitmədi.

Şuşa dağlarındaydı

Sevgisi, məhəbbəti.

Onu azdıra bilməz

İranın naz-neməti.

O sevir daş içində

Gəzən nazlı Şüşəni.

Tehrana dəyişmədi

Ağ örpəkli Şuşanı.

Ağabəyim də duydu

Onun bu niyyətini.

Ürəyində bəyəndi

Çiçəyin qeyrətini!

XANKƏNDİ

İgid İbrahim xanın

Gur nərəsi Xankəndi.

Qarabağ atlarının

Kişnərtisi Xankəndi.

Görən hansı adamlar,

Kimdən nəmər aldılar,

Ayqırların yerinə

Ulaqları saldılar.

Cavab ver, ulu babam,

Soruşum yana-yana!

Xankəndi necə çöndu

Stepan Şaumyana?!

Bu Stepan Şaumyan

Özü boyda bir iblis!

Onu başa düşmədi

Nə rus, nə də ingilis.

Çox-çox işlər qaynatdı,

Nə çaşdı, nə mat oldu.

Əvvəlcə Rusiyada

Sosial-demokrat oldu.

Lenindən ünvan aldı,

Kiçik Qafqaza çatdı.

Kəsdirdi nə qədər baş,

Daşnaksütun yaratdı.

Başqa şey düşünmürdü

Vardı bir idealı:

"Qafqaz boyda bir ölkə

Ermənistan olmalı!"

Bir də Anadoluda

Ermənistan yaratmaq!

Çox şeylər keçirirdi

Ürəyindən bu axmaq.

Diriydi, civə kimi,

Atsan tonqala, yanmaz.

Lap dənizə tullasan,

Batmazdı, bu yaramaz.

Gah Ağcaqum cölündə

Öldü komissar kimi.

Heykəli də qoyuldu

Bakıda simsar kimi.

Gözlərində eynəyi,

Çənəsində saqqalı

Başımıza çıxartdıq

O tülkünü, caqqalı.

Özü başqa diyarda

Gəzirdi buğa kimi.

Heykəli də Bakıda

Qalmışdı sovxa kimi.

Deyirlər hərdən-birdən

Özgə adla gəlirmiş.

Heykəlinin önündə

Bizə xəlvət gülürmüş.

Bəs niyə tanımadıq

Bu boyda hiyləgəri?!

Onun adına yazdıq

Xankəndi tək şəhəri?!

Xankəndi - əziz şəhər,

Üstündə əsmək gərək.

Stepanakert deyənin

Dilini kəsmək gərək!

Zahid XƏLİL

Filologiya elmləri doktoru, professor

525-ci qəzet.- 2022.- 6 may.- S.12.