"Azərbaycanı Süveyş kanalı iqtisadi zonasına investisiya qoymağa dəvət edirik"

Misir Ərəb Respublikasının Azərbaycandaki səfiri: "Əməkdaşlığın inkişafı üçün yol xəritəsinin hazırlanması vacibdir"

Misir Ərəb Respublikasının (MƏR) Azərbaycandakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri Hişam Mohamed Nağı Abdel Həmid "525-ci qəzet"ə müsahibə verib. Məlumat üçün bildirək ki, səfir 1991-ci ilin noyabr ayında Misir Xarici İşlər Nazirliyində işə başlayıb. İlk diplomatik fəaliyyəti Səudiyyə Ərəbistanının Ciddə şəhərində Baş konsulluqda olub. Daha sonra Çexiyada, Zimbabvedə, İndoneziyada çalışıb. Azərbaycandan əvvəl ölkəsinin Burkina-Fasoda səfiri olub.

- Cənab səfir, bir müddətdir Azərbaycandasınız, yəqin ki, ilkin təəssüratlarınız var...

- Birincisi, onu deyim ki, Azərbaycan çox təhlükəsiz, sabit, gözəl ölkədir. İnsanlarla təmas qurmaq da çox yaxşıdır, lakin mənə görə, maneə yaradan bir məqam var, o da dillə bağlıdır. Çalışırıq ki, tərcüməçinin köməyi ilə bunu da aradan qaldıraq. Azərbaycanda çox gözəl gəzməli-görməli yerlər var, yəni ölkəniz turizm baxımından cəzbedicidir. Düşünürük ki, gələcəkdə Azərbaycan daha çox inkişaf edəcək, irəli gedəcək.

- Diplomatik fəaliyyətiniz müddətində nə kimi prioritetləriniz olacaq? Sizcə, iki ölkənin əlaqələrində hansı sahələrin inkişafı üçün addımlar atılmalıdır?

- Bir çox sahələri qeyd etmək olar. Mən Azərbaycana gəlməzdən az əvvəl iqtisadiyyat, texnologiya, ticarət və s. sahələrini əhatə edən Misir-Azərbaycan Hökumətlərarası Müştərək Komissiyanın geniş tərkibdə iclası keçirildi. Mənə ölkəmin xarici işlər naziri tərəfindən iki dövlət arasındakı istər siyasi, istər iqtisadi, mədəni, təhsil, ümumiyyətlə, bütün sahələrdə əlaqələrin gücləndirilməsi üçün iş aparmaq tapşırıldı. Bu ilin iyul ayında Misirin xarici işlər nazirinin Avropa işləri üzrə müavini İhab Talaat Nasr Azərbaycanda səfərdə oldu və iki ölkə arasında siyasi məsləhətləşmələr keçirildi. Nazir müavini səfər zamanı Azərbaycanda yüksək səviyyəli məsul şəxslərlə - Prezidentin köməkçisi Hikmət Hacıyevlə, xarici işlər naziri Ceyhun Bayramov, müavini Fariz Rzayevlə, həmçinin, SOCAR-da, Rəqəmsal İnkişaf və Nəqliyyat Nazirliyində görüşlər keçirdi. Səhiyyə naziri, iqtisadiyyat nazirinin müavini ilə də görüş oldu. Məqsəd müxtəlif sahələrdə inkişafa dəstək, töhfə vermək idi. Biz Azərbaycanın müxtəlif qurumlarına əməkdaşlıq üçün təklifləri təqdim etdik. Hazırda Azərbaycan tərəfindən həmin təkliflərə cavab gözləyirik. İki ölkə arasında bütün sahələrdə əməkdaşlığın inkişaf edirilməsi üçün yol xəritəsinin hazırlanması vacibdir. Çox sevindirici haldır ki, bu il 19 apreldə etimadnaməmi cənab Prezident İlham Əliyevə təqdim etdim, orda vurğulandı ki, iki ölkə arasında siyasi, iqtisadi sahədə əməkdaşlıq gücləndirilsin, inkişaf etdirilsin. Qeyd etmək istəyirəm ki, biz iki ölkənin rəhbərliyinin birgə tövsiyə etdiyi yol xəritəsinin əsasında hərəkət edirik. Bütün hallarda Misir tərəfindən təqdim edilən təkliflərə Azərbaycandan cavab gözləyirik.

- Misir üçün Azərbaycan iqtisadiyyatının hansı sahələri cəlbedicidir?

- İnfrastruktur, kənd təsərrüfatı, əczaçılıq sahəsini vurğulaya bilərəm. Misir tərəfi istəyir ki, dərmanları Azərbaycanda qeydiyyatdan keçsin. Təklif Azərbaycana təqdim edilib, iş gedir, ölkə rəsmiləri ilə görüşlər əsnasında onların bu sahələrlə bağlı əməkdaşlığa müsbət yanaşdıqlarını gördüm. Artıq bu istiqamətdə bir hərəkətlilik var.

- Cənab səfir, bildiyiniz kimi, Azərbaycan 44 günlük müharibənin nəticəsi olaraq ərazilərini işğaldan azad etdi. İndi həmin ərazilərində sürətli bərpa-quruculuq işləri aparılır. Bildiyimə görə, Misir şirkətləri də bu prosesə qoşulmaq istəyirlər. Hazırda bununla bağlı əməkdaşlıq var?

- Mən Ağdamda və Kəlbəcərdə olmuşam. Orda qurulan infrastruktur, aparılan tikinti işləri ilə tanış olduq. Misir şirkətlərinin marağına gəldikdə, bəli, bu maraq var. Bəzi Misir şirkətləri həmin ərazilərdə çalışmağa maraq göstərirlər. Düşünürəm ki, bunun üçün Azərbaycandan da Misirə nümayəndə heyəti getməlidir, çünki bu proseslər qarşılıqlı səfərlər əsnasında baş tutur. Enerji sahəsinə gəldikdə, biz SOCAR-da keçirilən görüşdə bu məsələni də müzakirə etdik. Yəni biz hər bir sahədə əməkdaşlıq etməyə hazırıq və təklif etdik ki, əgər Misirdən nümayəndə heyətinin bura gəlməyinə ehtiyac varsa, onu da təşkil edə bilərik. Yaxud burdan Misirə nümayəndə heyəti getməlidirsə, buna şad olarıq.

- Bu il ərzində qaşılıqlı səfərlər nəzərdə tutulub?

- Prezident İlham Əliyev tərəfindən Misir Prezidenti Əbdülfəttah əs-Sisi Azərbaycana rəsmi səfərə dəvət edilmişdi. Səfər 2019-2020-ci illər üçün nəzərdə tutulmuşdu. Səfərin baş tutması ərəfəsində pandemiya başladığı üçün təxirə salındı. 2019-cu ildə Bakıda Qoşulmama Hərəkatının Zirvə toplantısında iştirak etmək üçün Misirin xarici işlər naziri Bakıya gəlmişdi. Bu günlərdə BMT Baş Assambleyasının sessiyasında Azərbaycan və Misirin xarici işlər nazirləri arasında görüş oldu. Görüş əsnasında Misirin XİN rəhbərinin və Prezidentinin Azərbaycana səfəri mövzusu müzakirə olunub. Həmçinin, bu ilin noyabrında Misirdə BMT-nin İqlim dəyişikliyi ilə bağlı çərçivə konvensiyasının konfransı (COP27) olacaq. Ona görə də noyabra qədər bu səfərin baş tutacağı gözlənilən deyil. Çünki hamı məşğul olacaq. Konfransdan sonra səfərin baş tutması üçün vaxtın təyin edilməsi prosesinə başlanıla bilər. Misir Prezidenti 7-8 noyabr tarixlərində Şarm əl-Şeyxdə keçiriləcək hökumət və dövlət başçılarının dəvət aldığı bu konfransda iştirak üçün Prezident İlham Əliyevə rəsmi dəvət göndərib. Arzu edirik ki, Azərbaycanın dövlət başçısı bu Zirvə toplantısında iştirak etsin.

- Yeri gəlmişkən, hazırda Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh müqaviləsinin imzalanması, kommunikasiyaların açılması üçün danışıqlar aparılır. Bu proseslə bağlı ölkənizin mövqeyi nədən ibarətdir?

- Misir tərəfinin mövqeyi çox sadədir. Misirin xarici işlər naziri azərbaycanlı həmkarı ilə görüşündə deyib ki, biz məsələlərin sülh və danışıqlar yolu ilə həll olunmasının tərəfdarıyıq. Biz istəyirik ki, məsələ sülh yolu ilə həll edilsin ki, xalqlara zərər verməsin. Sülh yolu ilə həll bir model olacaq. Sülhün bərqərar olması isə regionun iqtisadi cəhətdən inkişafına öz töhfəsini verəcək. Bununla yanaşı, ətraf dövlətlərə də faydalı olacaq. Kim olduqlarından asılı olmayarq, vasitəçilərə fəaliyyətinin uğurlu olmasını arzu edirik. Əsas olanı sülhün bərqərar olması, hər şeyin qaydasına düşməsi və bunun regiona töhfə verməsidir.

- Pandemiyanın zəifləməsi dünyada turizmi yenidən canlandırmağa başlayıb. Azərbaycanla turizm sahəsində əməkdaşlığın genişləndirilməsi üçün nə kimi planlar var?

- Misirlə Azərbaycan arasında birbaşa hava uçuşları bərpa edilib. Pandemiyaya görə reyslər dayandırılmışdı. Bu il 18 martda Bakı-Şarm əl-Şeyx reysləri bərpa olundu. Çalışırıq ki, Azərbaycandan gedən turistlərin sayı çox olsun və reyslərin sayı artırılsın. Tərəfimizdən bu məsləyə baxılır. Biz azərbaycanlı qardaşlarımızı Misirə səfərə təşviq edirik. Xüsusən də Şarm əl-Şeyx, Hurqada qış aylarında hava isti olur. Azərbaycandan səfər edən turistlər daha çox Şarm əl-Şeyxə diqqət edir. Amma mən təklif edərdim ki, Luksoru, Gizanı, Asuanı, Santi Katrini və başqa tarixi yerləri görsünlər. Çünki orda görmədiklərini görəcəklər. İstəyərdik ki, ora bal ayına getsinlər.

- Bəs Misirə gələn turistlərin sayı qaneedicidir?

- Xeyr, Rusiya-Ukrayna müharibəsi turistlərin sayına təsir etdi. Amma digər ölkələrdən, məsələn, Almaniya, Britaniyadan gələnlərin sayı artır.

- Azərbaycanın regionlarının turizm, əməkdaşlıq baxımından potensialını necə qiymətləndirirsiz?

- Açıq deyim ki, Azərbaycan bu inkişafla getsə, hər sahədə, o cümlədən, turizm baxımından çox yüksək səviyyəli bir mərkəzə çevriləcək.

- Cənab səfir, iqtisadi sahədə əlaqələrin səviyyəsi ürəkaçan deyil. Bu istiqamətdə inkişaf üçün hansı addımlar atıla bilər?

- Hər iki tərəfdən biznes şuraları var, onun fəaliyyətini aktivləşdirmək lazımdır. Biznesmenlərin qarşılıqlı səfərləri, ticarət dövriyyəsinin artırılması zəruridir. Mövcud rəqəmlər iki ölkənin potensialına cavab vermir, qarşılıqlı investisiya məsələsini vurğulamaq istəyirəm. Biz Azərbaycan tərəfini Süveyş kanalı iqtisadi zonasına investisiya qoymağa dəvət edirik. Həmin zonaya böyük dövlətlər, məsələn, Çin investisiya qoyur. Bu onu göstərir ki, o zonada potensial var. Misirdə azərbaycanlıları görməyə şadıq, gəlin müzakirə edin, hansı potensial imkanların mövcud olduğunu öz gözlərinizlə görün.

- Rusiya-Ukrayna müharibəsi Avropanı enerji böhranı ilə üz-üzə qoyub. Misir qazı Avropa üçün alternativə çevrilə bilər?

- Bizdə qaz yataqları var, İtaliyanın ENİ şirkəti ilə bərabər kəşflər olub. Azərbaycanla Misir arasında bu sahədə əməkdaşlığın olmasına sevinərik. Avropaya gəlincə, bizdə o xətt var, bir də Misir-İsrail-Avropa arasında belə xətt mövcuddur. Misirdə qaz stansiyaları var və o, Avropaya ixrac edir. Bunun artırılması isə imkana bağlıdır.

- Misir və Türkiyə münasibətlərinin normallaşması üçün bir sıra addımlar atıldı. Bu gün iki ölkələrin münasibətləri nə yerdədir?

- Misirlə Türkiyə arasında danışıqların 4 raundu keçirilib. Mövzuya baxılır, öyrənilir. Hələ ki, əlavə yeni nəsə yoxdur.

- Cənab səfir, Misir Mədəniyyət Mərkəzinin yenidən açılması gözlənilir?

- Mədəniyyət Mərkəzi mədəniyyət sahəsində vacib aspektlərdən biridir. Bu mərkəzlər diplomatiyanın və siyasətin tamamlanması üçün mühüm amil sayılır, xalqlar arasında əlaqələrin yaranmasına öz töhfəsini verir. Arzu edirik ki, gələcəkdə öz fəaliyyətini bərpa etsin və bu mövzuya baxılır.

Pərvanə SULTANOVA

pervane525@mail.ru

525-ci qəzet.- 2022.- 19 oktyabr.- S.11.