Qubadlının azad
olunmasından 2 il ötür
İLHAM
ƏLİYEV: "QUBADLI ƏMƏLİYYATI XÜSUSİ
PEŞƏKARLIQ VƏ FƏDAKARLIQ TƏLƏB
EDİRDİ"
Vətən müharibəsinin
29-cu günündə, oktyabrın 25-də Azərbaycan Ordusu daha bir
şanlı
qələbəyə imza atdı
- Qubadlı
şəhəri Ermənistanın işğalından azad olundu. Prezident İlham Əliyev rəsmi tviter hesabında
bu müjdəni xalqımıza çatdırdı:
"Bu gün Azərbaycan
Ordusu Zəngilan, Cəbrayıl, Qubadlı rayonlarının bir neçə kəndini və Qubadlı şəhərini işğalçılardan
azad etmişdir. Eşq olsun Azərbaycan Ordusuna! Qarabağ Azərbaycandır!"
Qubadlı rayonu 1993-cü il avqustun 31-də ermənilər tərəfindən
işğal edilmişdi.
27 ildən sonra
Qubadlı öz azadlığına qovuşdu.
Şəhərinin azad edilməsi
Vətən müharibəsinin
gedişində mühüm
rol oynadı.
Bu, çətin əməliyyatlardan
biri idi. Çünki düşmən şəhərdə
güclü istehkam qurmuşdu, şəhərin
girəcəyində hərbi
baza yaratmışdı,
yüksəkliklərdə isə hərbi birləşmələri yerləşmişdi.
İstehkamlardan biri də Xanlıq qəsəbəsində
idi. Qubadlını azad etmək
üçün ilk növbədə,
ermənilərin istehkamları
məhv edilməli, həmin yüksəkliklər
götürməli idi.
Qarşı tərəf həm
o yüksəkliklərdən, eyni zamanda, Ermənistan
ərazisindən hərbçilərimizə
müntəzəm atəş
açırdı.
Dövlət başçısı, Ali Baş Komandan İlham Əliyev sonralar Qubadlı döyüşləri barədə
danışarkən deyib:
"Ermənistan ərazisindən
bizə atəş açılırdı. Nəzərə alsaq ki, Azərbaycan
Ermənistan ərazisinə
keçmək fikrində
deyildi və mən bunu müharibə
zamanı dəfələrlə
bildirmişdim. Onlar hesab
edirdilər ki, bu imkanlardan istifadə edib, bizim hücumumuzun qarşısını ala bilərlər.
Buradan, Qubadlı şəhərindən
Ermənistan sərhədinə,
bax, o istiqamətdən
5 kilometr məsafədir.
Həm oradan ağır artilleriya ilə, həm də bu yüksəkliklərdən
müxtəlif növ
silahlardan istifadə edərək bizim əsgərlərimizi, hərbçilərimizi
atəşə tutmuşlar.
Ona görə Qubadlı əməliyyatı xüsusi
peşəkarlıq və
fədakarlıq tələb
edirdi. Azərbaycan Ordusu da bu peşəkarlığı,
fədakarlığı göstərib.
İlk növbədə, şəhərə
hakim olan yüksəkliklər
götürüldü, ətrafda
yerləşən kəndlər,
o cümlədən, Xanlıq
qəsəbəsi, Padar,
Sarıyataq, Mahmudlu kəndləri götürüldü
və strateji yüksəkliklər ələ
keçirildi. Ondan sonra
Azərbaycan Silahlı
Qüvvələri şəhərə
girib, buranı da düşməndən təmizləyiblər".
Qubadlının azad edilməsi böyük strateji üstünlüyü təmin
etdi. Ona görə ki,
Qubadlıdan sonra növbəti istiqamət Laçın rayonu idi. Qubadlıdan Laçın rayonunun
cənub hissəsinə
gedən yol daim atəş altında idi. Ordumuz Laçın rayonunun cənub hissəsində yerləşən kəndləri
azad etdikdən, strateji yüksəkliklər
ələ keçirdikdən
Laçın dəhlizi
nəzarətə götürülür.
Qubadlıdan sonra isə Şuşa
şəhəri işğaldan
azad edildi.
Prezident
bu məqamdan danışarkən deyib:
"Qubadlı əməliyyatının
çox böyük əhəmiyyəti var idi. Çünki Qubadlıdan sonra biz Şuşa şəhərini
işğaldan azad etdik. Oktyabrın 25-də Qubadlı azad olundu və noyabrın 8-də Şuşa şəhəri
azad edildi. Beləliklə, düşmən təslim olmağa məcbur oldu".
Qubadlı rayon ictimaiyyətinin nümayəndələri
ilə görüşdə
dövlət başçısının
şəhid ailələrinin
üzvlərinə, müharibə
iştirakçılarına xüsusi münasibətinin
bir daha şahidi olduq. Prezident
Azərbaycanın Milli
Qəhrəmanı Şükür
Həmidovun həyat və döyüş yolunun gənclər üçün nümunə
olduğunu vurğuladı:
"Allah bütün şəhidlərimizə
rəhmət eləsin.
Bizim şəhidlərimiz bizim
qəlbimizdə əbədi
yaşayacaq. Azərbaycan xalqı,
indiki nəsil və gələcək nəsillər həmişə
şəhidlərimizlə fəxr edəcək.
Onlardan biri bizim əzizimiz
Şükür Həmidovdur.
Qubadlı rayonunun sakini
böyük qəhrəmanlıq
göstərmiş və
doğma rayonu uğrunda gedən döyüşlərdə qəhrəmancasına
həlak olmuşdur.
Şükür Həmidov bizim
ən istedadlı və cəsarətli hərbçilərimizdən biri
idi. O, aprel döyüşlərində böyük
qəhrəmanlıq göstərmişdi.
Məhz bu qəhrəmanlığa görə
mən ona Milli Qəhrəman adını verdim və özüm də şəxsən onu bu mükafatla
təltif etdim... Eşidəndə ki, Şükür
həlak olub, bizim hamımızın ürəyi ağrıdı.
Şükürün həlak
olması bizim üçün böyük
itkidir, onun ailəsi, onun yaxınları, atası üçün, hamımız
üçün... O, bütün
hərbçilərimiz üçün,
gənc nəsil üçün nümunədir,
öz canını doğma diyar uğrunda fəda edib və şəhadət
zirvəsinə ucalıb".
Düşmənin Qubadlıda itirdiyi hərbçilərin sayı
təxminən 800 nəfərdir. Yaralıların sayının isə bundan iki-üç dəfə çox olduğu ehtimal edilir. Qubadlının azad olunmasının
strateji, hərbi, siyasi, iqtisadi, mənəvi-psixoloji əhəmiyyəti
var idi. Bu rayonun azad
edilməsi Azərbaycanın
Ermənistan üzərində
hərbi üstünlüyünü
möhkəmləndirdi. Azərbaycan Qubadlını azad etməklə həm də Ermənistanla olan dövlət sərhədini (120 km) son 27 ildə
ilk dəfə bərpa
etdi.
İşğaldan əvvəl rayon əhalisinin
sayı 29 903 nəfər
təşkil edib. Sahəsi 802 kvadrat kilometr olan rayon əhalisi 93 kənddə və rayon mərkəzi olan Qubadlı şəhərində
məskunlaşmışdı. İri yaşayış məntəqələri
Qubadlı şəhəri,
Xanlıq, Mahmudlu, Dondarlı, Mahruzlu kəndləridir. Hazırda rayonun
əhalisi 39 min nəfərdən
çoxdur. Qubadlı sakinləri
respublikanın 41 şəhər
və rayonunda müvəqqəti məskunlaşıb.
Əhalinin mütləq əksəriyyəti
Sumqayıt və Bakı şəhərlərində,
Abşeron rayonu ərazisindədir.
Erməni vandalizminin, vəhşiliyinin
izləri Qubadlıdan
da yan keçməyib. Ermənilər işğal dövründə
rayonu yerlə-yeksan edib, talayıb, bütün binalar, kəndlər, qəsəbələr,
dini- mədəni, tarixi abidələr dağıdılıb. Eyni zamanda
Qubadlı ərazisində
Xanlıq kəndində
qanunsuz məskunlaşma
aparıb, xaricdən gətirilən ermənilər
burada yerləşdirib.
Bu da Ermənistanın
daha bir cinayətidir. Cenevrə konvensiyalarına
görə işğal
edilmiş torpaqlarda qanunsuz məskunlaşma aparan ölkə cinayət törətmiş
olur.
Hazırda azad olunmuş digər ərazilərimiz
kimi Qubadlıda da dövlət tərəfindən bir çox mühüm layihələr həyata keçirilir, strateji əhəmiyyət daşıyan
dördzolaqlı yol salınır. Bu yol
Şərqi Zəngəzur
iqtisadi rayonundakı rayonlar arasında birləşməni təmin
edəcək. Dövlət
başçısı və
birinci xanım Mehriban Əliyeva oktyabrın 19-da Qubadlıya
növbəti səfər
zamanı şəhərin
Baş planı ilə tanış
olub, İşğal və Zəfər muzeyləri kompleksinin təməlini qoyublar. Prezident Qubadlı rayonu ərazisində yaradılacaq "Zabuxçay"
və "Bərgüşadçay"
su anbarlarının layihələri ilə də tanış olub, 35 kilovoltluq yarımstansiyasının və
Rəqəmsal İdarəetmə
Mərkəzinin təməlqoyma
mərasimində iştirak
edib.
Qubadlı şəhəri beynəlxalq
hava limanlarının
tikildiyi Zəngilan və Laçın rayonları arasında yerləşməklə coğrafi
mövqeyi və logistik imkanları baxımından strateji əhəmiyyətə malikdir. Şəhər
şimal (Kəlbəcər)
və cənub (Zəngilan) xidmət, istehsalat şəbəkələrinin
bağlantı nöqtəsi
olmaqla, kənd təsərrüfatı, sənaye
sahələrinin birgə
inkişaf etdiriləcəyi,
innovativ iş yerləri, bağçılıq
imkanları üzrə
tədris kampusuna malik, eləcə də su mənbələrinə
həssas yanaşmaların
təşəkkül tapdığı
ekoloji dayanıqlı
rayon mərkəzi kimi
formalaşdırılacaq. Növbəti
20 il ərzində
şəhər ərazisinin
505 hektara, əhali sayının isə 14 min
nəfərə çatdırılması
planlaşdırılır.
Baş planın əsasında insanların yenidən təbiətlə qovuşması, komfortlu qonşuluq ərazilərinin təşkili, canlı rayon mərkəzi və sakit hərəkət strategiyaları dayanır. Qubadlının təbii imkanları nəzərə alınaraq şəhər parkları, meşə-parklar, çaykənarı bulvar, həmçinin, ictimai bağlar şəhərin əsas simasını təşkil edəcək. Burada yerləşəcək yaşayış məkanlarının ərazi planlaşdırılmasında yaşıl sahələr, piyada əlçatanlığı nəzərə alınmış, çoxfunksiyalı zonaların, ortamərtəbəli və azmərtəbəli binaların, həmçinin, həyətyanı sahəsi olan fərdi evlər üçün zonaların yerləri müəyyənləşdirilib.
Yaxın 20 illik perspektiv üçün Qubadlıda bitkiçilik və ekoloji kənd təsərrüfatı, balıqçılıq və balıqyetişdirmə, müasir sənətkarlıq, yüngül sənaye, təbiət əsaslı aqroturizm və digər sahələrin inkişafı planlaşdırılır. Beləliklə, şəhərin memarlıq simasının formalaşmasında müasir və ənənəvi elementlərin vəhdətindən istifadə ediləcək, yaşıl şəhər obrazı yaradılacaq.
Qeyd edək ki,
2020-ci il noyabrın 26-da
"Qubadlının azad olunmasına
görə" medalı təsis edilib. Qubadlı rayonunun işğaldan azad edilməsi
uğrunda aparılmış döyüş əməliyyatlarında iştirak edərək şəxsi igidlik və şücaət nümayiş
etdirmiş Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin
15 209 hərbi qulluqçusu Prezidentin müvafiq sərəncamları
ilə "Qubadlının azad
olunmasına görə" medalı ilə təltif edilib.
Pərvanə SULTANOVA
525-ci qəzet.- 2022.- 25 oktyabr.- S.6.