Qəzəllər

Hər kəsin ki, can üçün bir mehriban cananı yox,

Öylə bilsin cismi var, amma içində canı yox.

Bir könül kim xalidir aləmdə zövqi-eşqdən,

Bir xərabə mülkə bənzər kim, onun soltanı yox.

Ləblərin bir abi-heyvandır, xəttin zülmət ona,

Böylə zülmət içrə Xızrın çeşmeyi-heyvanı yox.

Hər ay olduqda mudəvvər, var bir nöqsanı, leyk,

Bədrlənmiş aydır ol arizin, nöqsanı yox.

Zülfünə eşq əhli iman verməgin zahid əgər,

Küfr söylərsə, nola ol kafərin imanı yox.

Hər qəm olsa dəhrdə derlər ki, bir payanı var.

Gör nə qəmdir dərdi-hicrin kim, onun payanı yox,

Yar cövrü təndə mehman olsa xoşdur könlümə,

Tarü mar olsun o evlər kim anın mehmanı yox.

Hər vüsalın aqibət aləmdə bir hicranı var,

Talibəm mən ol vüsala kim, anın hicranı yox.

Dərdimin tədbirini sordum Fəlatundan, dedi:

- Məxfi, dərdin eşq dərdidir, anın dərmanı yox.

lll

Qəza munşiləri ol qamətin şümşad yazmışlar,

İki çeşmin dili-uşşaq üçün cəllad yazmışlar.

Səri-zülfündə könlüm çəkməz əsla xaniman dərdin,

Bəli, divanəni hər qeydidən azad yazmışlar.

Cəfayi-yarı çəkdikcə könül xoşnud olur, zira

Cəfayı-yardan üşşaq könlünü şad yazmışlar.

Salıb deyin dəşt ilə dağa məni bir şuxi - Şirinvəş.

Məni-divanənin adın bu gün Fərhad yazmışlar.

Səri-kuyində, ey gül, naleyi-zarımdan incimə,

Ki, qismət bülbüli-zarə həmin fəryad yazmışlar.

Hucumi-ləşgəri-qəmdən demə virandır könül,

Əzəl gündən bu bərbad olmuşu bərbad yazmışlar.

Ənisi-dərdü qəm, Məxfi, vüsalın hiç bulmazmı,

Qəmi-hicrinə bu biçarəni mötad yazmışlar.

lll

Əcəb məxmurdur məstanə gözlər,

İçibdir qaliba peymanə gözlər.

Baxanda hər tərəf, hər yanə gözlər,

Yüz afətlər salır dövranə gözlər.

Dəxi qətlim üçün xəncər nə hacət,

İşarə eyləsin müjganə gözlər.

Dutubdur aləmi seyli-sirişkim,

Dönübdür guya tufanə gözlər.

Genə can almaq istərmi nigarım?

Çıxıb yüz naz ilə cövlanə gözlər.

Əgər qanımı qəmzən tökmüyübdür,

Nədən bəs qərq olubdur qanə gözlər?

Şikayət etməzəm mujganlarından,

Ura min ox əgər bir canə gözlər.

Durub can qəsdində qorxum budur kim,

Bulaşsın qanıma şahanə gözlər.

Tökən qanımı, Məxfi, qəmzələrdir,

Düşüb nahaq yerə böhtanə gözlər.

lll

Hansı ahu gözlünün çeşmin kimi xummarı var?

Hansı xummarın gözüntək mərdümi-xunxarı var?!

Həlqə-həlqə arizin üzrə tökülmüş hər tərəf,

Hansı gəncin həlqeyi-zülfün kimi şəhmarı var?

Sərvə nə nisbət qəddin, qəddin qiyamətdir sənin,

Hansı sərvin qamətintək şiveyi-rəftarı var?

Tutilər şirinsüxənlikdə yetişməzlər sənə,

Hansı tutinin böylə xoş ləhcəvü göftarı var?

Ləblərin təğrirə kəldikdə tökər qəndü nabat,

Hansı şuxun, ləblərintək ləli-şəkkərbarı var?

Ayü gün kimdir ola axər, muqabil hüsnünə,

Hansı mahın, arizintək şöleyi-ənvarı var?

Naleyi-zarımdan aləm təngə gəlmiş sərbəsər,

Hansı bimarın səntək, Məxfi, ahu zarı var?

lll

Xəlq olub ruzi-əzəldən böylə məstanə bu göz,

Aşiqin qanın içib, yoxsa ki, peymanə bu göz?

Can verən dəmdə dedim yar yüzün barı görüm,

Çıxdı can həsrət ilə baxmadı cananə bu göz.

Düşübən çöllərə xu tutmuşam ahuyla mən,

Aqibət qıldı məni gör neçə divanə bu göz.

Məstü məxmur olub bəs ki, gəzərdi sərxoş.

Mən bilirdim salacaqdır məni bir qanə bu göz.

Rəsmdir, qan eyləyən kimsənə, eylər pünhan,

Aşiqin qanın içər göz görə, mərdanə bu göz.

Görməsə yar yüzin hər göz açan dəmdə gözüm,

Axıdıb seyli-sirişkim tökər ümmanə bu göz.

Qaşları yayı tutub, kiprigi ox, qəmzə xəndəng,

Qətlimə, Məxfi, çəkib ləşgəri-şahanə bu göz.

lll

Heyranam səndəki ol nərgisi-şəhlayə, Bikəm,

Valehəm səndəki ol qaməti-rənayə, Bikəm.

Salacaqdır o iki çeşmi-xumarın bilirəm,

Aqibət gör məni ahu kimi səhrayə, Bikəm.

Biəti-zülfünü divanə könül qıldı qəbul,

Saldın axər bu qaragünlünü qovğayə, Bikəm.

Yüsifin eşqinə, əlhəqq, o Züleyxa düşdü,

Salmısan aləmi sən yeksərə sevdayə, Bikəm.

Görə gər Qeys belə hüsnü məlahətdə səni,

Ölüncə baxsa əgər canibi-Leylayə, Bikəm.

Nə münasib ki, yüzün bərgi-gülə nisbət edim,

Arizin tənə urar hər güli-həmrayə, Bikəm.

Səni hər kəs görə divanə olur, sanma gələ,

Sən kimi böylə gözəl bir də bu dünyayə, Bikəm.

Tünd olub keçmə, dönüm başına, gördükdə məni,

Bir nəzər qıl, sən Allah, məni-rüsvayə, Bikəm.

Məxfi aləmdə özün şaha bərabər tutmaz,

Salsa ol sərv qəddin başına bir sayə, Bikəm.

Məhəmmədəli bəy Məxfi

525-ci qəzet.- 2022.- 3 sentyabr.- S.15.