Yüksək zövq və hünərlə yazan ədib

MÜASİRLƏRİ VƏ QƏLƏM DOSTLARININ MUSTAFA ÇƏMƏNLİ HAQQINDA DÜŞÜNCƏLƏRİ

Mustafa Çəmənli tarixi mənbələrlə, mədəniyyətimizlə müntəzəm məşğul olan tədqiqatçı yazıçı kimi, milli-mənəvi dəyərlərimizə nüfuz edən, onun dərin qatlarını ürəyinin işığıyla görən, göstərən qələm dostum, qiymətli əsərlər müəllifidir. Buna görə də M.Çəmənlinin oxucuları çoxdur. O, romanlarında tariximizin yazılmamış, yaxud zaman-zaman yasaq edilmiş elə səhifələrini açıqlayır ki, biz zənginləşirik, ürəyimizdə bu sənətkara minnətdarlıq hissi baş qaldırır.

Mən onun "Xallı gürzə" romanını vaxtilə İranda nəşriyyat məsələləri ilə bağlı səfərdə olarkən kitab mağazasından aldım, oxudum və işğalçı Rusiyanın, eləcə də İranın Azərbaycanda apardıqları siyasi-hərbi kolliziyalarda qarabağlı Pənahəli xanın, onun oğlu İbrahim xanın həyatlarındakı, talelərindəki qəsdlərin yenidən şahidi oldum. Bu, müəllifin bədii hünəriydi.

Nəriman Həsənzadə, Xalq şairi

Yazıçı Mustafa Çəmənlini uzun illərdir tanıyıram. Şəxsi tanışlıqdan əvvəl romanlarını, publisistik əsərlərini oxumuşdum və mənim nəzərimdə Mustafa Çəmənli ilk növbədə dəyərli yazıçıdır. O, Azərbaycanın və Qarabağın tarixi ilə bağlı bir çox əhəmiyyətli və ciddi əsərlərin - "Xallı gürzə", "Ölüm mələyi" tarixi romanlarının, maraqlı povest və hekayələrin müəllifidir.

Eyni zamanda, Mustafa Çəmənli bir publisist kimi dəyərli yazılara, sənət tariximiz, görkəmli sənətkarlarımız haqqında "Muğam dünyasının Xanı", "Səsin ruhu", "Oxu, gözəl", "Nəğməli xatirələr", "Sənət hekayələri" və bir çox başqa əsərlərə imza atıb. "Leyli və Məcnun - 100 il səhnədə" sənədli - bədii ensiklopediyası isə diqqətəlayiq bir nəşr kimi yadımda qalıb.

Rəşad Məcid,

Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin sədr müavini, "525-ci qəzet"in baş redaktoru

...Yazıçı Mustafa Çəmənli bu yolda ilk müvəffəqiyyətli addım atanlardan biri kimi Pənah xanın həyatından maraqlı, tarixi həqiqətlə səsləşən "Xallı gürzə" romanını qələmə almışdır. Tarixi mənbələri diqqətlə öyrənmiş müəllif tamamilə müasir səslənən, dövrümüzdə baş verən, xalqa əzab və iztirab gətirən uydurma Qarabağ "problemini" dərindən dərk etməyə kömək göstərən bədii lövhələr yarada bilmişdir.

Nazim Axundov, Professor

Ağlayanın göz yaşının nə olduğunu əvvəl ağlamış adam bilər. Adicə bir kitabı tərtib edib hasilə gətirmək aylarla vaxt aparır. Görün Mustafa Çəmənli nə böyük işlər görüb. Onun çox qiymətli və nadir faktları arxivlərdən, mədəni irsimizə qayğı göstərən insanlardan əldə edərək "Leyli və Məcnun" - 100 il səhnədə" əsərində çap etdirməsi, oxucu və mütəxəssislərə təqdim etməsi, Üzeyir bəyə layiq belə bir əsər yazması təqdirəlayiqdir demək azdır. Bu, misilsiz bir iş, təkrarsız bir əsərdir.

Qəzənfər Paşayev, Professor

Yazıçı Mustafa Çəmənli ötən əsrin səksəninci illərinin əvvəllərindən başlayaraq mütəmadi olaraq ədəbi mətbuatda çap olunub, hekayə və povestləri oxucuların diqqətinə çatdırılıb. Ancaq zənnimcə, ən böyük yazıçı şöhrətini ona 90-cı illərin əvvəllərində çap olunmuş "Xallı gürzə" romanı gətirib. Geniş oxucu kütləsi məhz bu romandan sonra Mustafa Çəmənlinin qələmini sevdi və mən böyük məsuliyyətlə deyərdim ki, bu roman Azərbaycan ədəbiyyatında ən zirvədə duran tarixi romanların sırasına qatıldı.

İlqar Fəhmi, Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin katibi

Yazıçı üçün ən dəyərli keyfiyyət onun həssas qəlbə, ülvü mənəvi aləmə malik olması, dərin müşahidə qabiliyyətinə, nəhayət, mükəmməl biliklər toplusuna yiyələnməsidir. Bu cəhətlər yazıçının qələminə rövnəq verir, qəlbinə dərin müşahidəsindən süzülüb gələn musiqi ladları hopdurur, nəsrinə poeziya ətri, lirika təravəti gətirir. Mustafa Çəmənli məhz bu keyfiyyətlərə malik yazıçıdır.

Şahin Səfərov, Filologiya elmləri doktoru, professor

Mustafa Çəmənli son dərəcə abırlı və istedadlı qələm sahibidir. Yazıçılığa Allahın ona bəxş etdiyi istedadının sayəsində gəlib. Fədakar və zəhmətkeşdir. Yaradıcılıqda əldə etdiyi uğurları ona qazandıran bitkin jurnalistliyi, səriştəli naşirliyidir. Yazıçı, jurnalist, naşir - bu üç amil onun bütün həyatında çox möhkəm vəhdətdədir. Mustafa Çəmənli yazaraq yaşamaq üçün imkan tapıb. Daha bəziləri kimi imkanına görə yazıçılıq etməyib, kiminsə əlindən halal qismətini almayıb. Adlar, titullar onun ünvanını çoxdan tapmalıydı, əgər əngəllər, qısqanclıqlar, maneələr olmasaydı...

Flora Xəlilzadə, Əməkdar jurnalist

Oxuculara və ədəbi ictimaiyyətə əslində yalnız "Xallı gürzə" romanından sonra bəlli olan və məhz bu əsəri ilə ədəbi tənqidin diqqətini özünə cəlb edən Mustafa Çəmənli öz dəst-xəttinə malik, deməyə özünün müəyyən sözü olan, bədii yaradıcılığa 70-ci illərdə gələn maraqlı yazıçılardandır.

C.M.Abdullayev,

Filologiya elmləri doktoru, professor

Mustafa Çəmənli barlı-bəhərli yazıçıdı. Yazdığı kitabların sayı da, sanbalı da ildən-ilə artır... Mustafa Çəmənli maraqlı yazıçıdı. Hansı janrda, hansı mövzuda yazırsa yazsın, oxunur... Mustafa Çəmənli ürəkli yazıçıdı, yazdıqlarını ürəklə, sevə-sevə yazır... Mustafa Çəmənli zamansız yazıçıdı. Yazdıqları faktdı, həqiqətdi, tarixdi...

Təranə Vahid, Yazıçı-jurnalist

...Bu gün biz "Ölüm mələyi" ilə birgə keçmişimizə bir daha boylandıq. Gah yazıçı Mustafa Çəmənlinin, gah da tariximizin gözü ilə. Zənnimcə, tarixi həqiqətlərə bir qədər də baş vuraraq hadisələrin zaman və məkanını, çərçivəsini genişləndirməklə çox cazibəli və gərəkli tarixi bir film-serialın yaradılması yerinə düşərdi. Bu, türk dünyasına, soy-kökümüzə, keçmişimizə, qədim dövlətçilik ənənələrimizə, hökmdarlarımıza böyük sayğı və sevgimizin ifadəsi olardı. Qarşımızda belə dəyərli tarixi roman var ikən, bu işi başlamağa dəyməzmi?

Reyhan Pirimova,

Bakı şəhər 237 saylı orta məktəbin tarix müəllimi

525-ci qəzet.- 2022.- 10 sentyabr.- S.11