Jurnalistikaya dəyər qazandıran sima
Ustad Cahangir Məmmədlinin 80 illik yubileyinə təbrik əvəzi
Dahilərdən birinin sözüdür,
müəllim o adam deyil ki, səni öyrədir,
müəllim o adamdır
ki, sən ondan öyrənirsən. Deməli, nəyisə öyrənmək
üçün nümunələrə
ehtiyac var. Bu nümunələr
öyrətməklə eyni
zamanda özləri də öyrənirlər
və bu onların yüksəkliyə
ucalmalarını təmin
edir. Haqqında söz açacağımız
müəllim də yüksəkdədir. Özü də
bu, yalnız çoxsaylı tələbələrinin
nəzərindəki yox,
bütövlükdə cəmiyyətin
baxışlarındakı zirvədir. Hərdən düşünürəm ki, ona zirvəni
qazandıran peşədir,
yoxsa peşəyə
ucalıq gətirən
odur? Hər bir halda düşüncəmin
gəldiyi qənaət
birmənalıdır: peşə də, o da cəmiyyətimiz
üçün dəyərdir.
Cahangir Məmmədli böyüklükdə
dəyər təsəvvür
edirsinizmi?
Dəyərlər barədə fikirləşəndə
gözümün önündə
Həsən bəy Zərdabidən, Əli bəy Hüseynzadədən,
Mirzə Cəlildən,
Üzeyir Hacıbəylidən
başlanmış yol
canlanır. Bu yolun
Bakı Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakultəsi kimi məbədi var. Demək,
Nəsir İmanquliyev,
Şirməmməd Hüseynov
obrazlarından da söz açmaq lazımdır. Əlbəttə, Jurnalistika fakultəsinin cəmiyyətə qazandırdığı
gəlmiş-keçmiş pedaqoqlar, nurlu simalar da xatırlanmalıdır.
Bu günün fədakarları olan Nəsir Əhmədli, Akif Rüstəmov və digər müəllimlərimiz də
həmçinin. Çünki bu nəhəng söz və yaradılıq dünyasında
fərqlənmək sıradan
məsələ deyil.
Burada yalnız
fənni tədris emək yetərsizdir, gərək müəllimliyə
bir ictimailik gətirəsən, auditoriya
önündə söylədiklərini
bəşəri motivlərlə
çulğalaşdırmağı bacarasan. Bu bacarığın
sənə zövq verirsə, səni yaşadıb, ucaldıb, sevdirib düz 80 yaşına çatdırırsa,
demək, sən Cahangir müəllimsən.
Sadəlik və səmimilik,
qayğıkeşlik və
təvazökarlıq, prinsipiallıq
və ziyalılıq
nümunəsi Cahangir
Məmmədli.
80 yaş az
deyil. Amma düşünəndə ki, bu yaşı
haqlayan Cahangir Məmmədlidir, adamın
içindən vəziyyətlə
barışmamaq keçir.
Bəlkə, heç 80 deyil,
azdır. Nə deyim, ola
bilər, bu yaşa çatmaqla 80 yaş məqamını cavanlaşdırmağı düşünür.
Hətta
30-un, 40-ın çılğınlığına,
50-nin, 60-ın təravətinə, 70-in kamilliyinə yeni ahəng gətirməyi də fikirləşə bilər. Çünki mənim nəzərimdəki
Cahangir müəllim istənilən yaşında
müasirdir, müasir
baxışlıdır, yeniliyə
can atandır, yeniliyi qiymətləndirəndir, inkişafın
və təkamülün
trayektoriyasına bələdçiliyilə
seçiləndir. Axı o, əsl
müəllimdir.
***
Nəsillərin yerdəyişməsi müşkül
prosesdir. Gənclər yaşlıları, yaşlılar də gəncləri həzm eləməkdə çətinlik
çəkirlər. Əslində bu, yalnız Azərbaycan üçün
xarakterik deyil, aşağı-yuxarı dünyanın
hər yerində oxşar vəziyyət yaşanmaqdadır. Sırf ölkəmizlə
bağlı paralellər
aparsaq, ziddiyyətlərin
bəlkə də, ən qabarıq formada göründüyü
müstəvi elə jurnalistikadır. Bu, peşənin təbiətindən
irəli gəlir.
Axı jurnalistika dinamikdir, daim dəyişir, yeniliyə doğru can atır.
İndiki qlobal transformasiya şəraitində media sahəsindəki
dəyişikliklər özünü
daha çox göstərməkdədir. Belə bir
mərhələdə jurnalistika
nəzəriyyəsinin praktik
durumla ayaqlaşmaması
kimi görüntü
var. Ola bilər, elm yeniliklərdən
geridə qalır.
Məsələni ən müxtəlif
rakuslardan izah etmək mümkündür.
Ancaq 80 yaşla 18-20 yaş arasındakı vəhdət
önəmlidir. Hesab edirəm
ki, Cahangir müəllim elə o vəhdətin özüdür.
Onun Jurnalistika fakultəsindəki
missiyası böyük
ölçüdə bununla
bağlıdır. Sanki
körpü rolunu oynayır. Məsələ yalnız onda
deyil ki, yenilikləri təpədən-dırnağadək
biləsən, məsələ
yeniliyi bilənləri
duymaqdadır. Məsələ yeniliyi hiss etməkdə, onun faydasını təsəvvürə gətirməklə
kimin və ya kimlərin həmin yeniliklərə adekvat fəaliyyət göstərə bilmə
potensialını müəyyənləşdirməkdə,
həmin şəxslərə
meydan, dəstək verməkdədir. Cahangir Məmmədli
şəxsiyyətindəki duyum məhz buna söykənir. Beləcə
o, nəsillər arasındakı
vəhdəti də təmin etmiş olur. Cahangir müəllimlə ünsiyyətdə olan tələbə özünü
yalnız tələbə
deyil, gələcəyin
püxtələşmiş jurnalisti, mütəxəssisi
kimi hiss edir, parta arxasında əyləşə-əyləşə bunun üçün hazırlıq görür.
Həm də ona görə
ki, Cahangir Məmmədlinin dərsi yalnız auditoriya, yaxud fakultə ilə məhdudlaşmır.
***
Növbəti dərs ziyalılıqdır. Cahangir Məmmədli
sözün əsl mənasında ziyalıdır
- jurnalistika sənətinin
Azərbaycan cəmiyyətinə
qazandırdığı ziyalı.
Cəmiyyətə jurnalistikanı qazandıran
ziyalıdır o. Onun
kimi şəxsiyyətlərin
sayəsində jurnalistika
ictimai münasibətlər
sistemimizdə özünü
təsdiqləyir, ağırlığını
qoyur. Onun ziyalılığı jurnalistikanı cəmiyyətin
böyük ictimai institutu olaraq təyin və təqdim edir. O, jurnalistikanın üstünlüyünü,
gücünü ictimai
münasibətlər üçün
katalizator olaraq göstərir. Hər sözü, hər
çıxışı peşənin
dördüncü hakimiyyət
statusunu təsdiqləyir.
Sanki klassik hakimiyyət
bölgüsündəki digər
üç qanad jurnalistikanın sayəsində
özünə çəki-düzən
verir, ümumi maraq və mənafelər
naminə daha səylə, əzmlə çalışmağa köklənir.
Budur Cahangir Məmmədlinin ziyalılıq xətti.
Cahangir Məmmədli
ziyalılığında jurnalistika,
bütövlükdə söz
və ifadə azadlığı üçün
təəssübkeşlik motivləri
ön plandadır. Nəzəri baxımdan peşə cəmiyyətin inkişafı
və tərəqqisi
üçün katalizatordursa,
demək, onun işləkliliyi tam anlamıyla
təmin edilməlidir.
Bunun üçün o, kənar
təsirlərdən uzaq
durmalı, müstəqilləşməlidir.
Müstəqilləşməlidir ki, ümumi
maraqlar naminə daha güclü və ciddi şəkildə
səfərbər oluna
bilsin. Axı Cahangir Məmmədlinin
jurnalistika nəzəriyyəsinin
tətbiqi meydanı kimi gördüyü məkan cəmiyyətin özüdür. Cəmiyyət-dövlət-vətəndaş oxu. Buna görə mövcud xüsusdakı fikirlərini
yorulmadan açıqlayır.
Media sahəsindəki sui-istifadələrə, xoşagəlməz
hallara qarşı mübarizə aparır, prinsipiallıq göstərir.
Onun bu istiqamətdəki hər çıxışı
peşənin yad ünsürlərdən təmizlənməsi,
saflaşması naminə
çağırışdır, həyəcan təbilidir.
Cahangir müəllimin
jurnalistika təəssübkeşliyində
söz, onu demək, onu düzgün şəkildə
cəmiyyətə çatdırmaq
əzmi aydın görünür. Jurnalistikanın silahı tənqiddir.
Cahangir Məmmədli o silahın
lazımi anda işlədilməsindən sanki
zövq alır.
Ədalətli tənqidə, hətta
ən sərt çalarları olan ədalətli tənqidə
necə rəğbətlə
yanaşdığına diqqət
yetirmişəm. Tənqidi
ruhlu yazıları böyük həvəslə
incələyərkən, az qala, hər nüansın üzərində dayanıb
onun peşəkarlıq
baxımından nə
dərəcədə tutarlılığını
vurğulayarkən bir
növ rahatlıq tapır, sevinir. Ona görə rahatlıq tapıb sevinir ki, həmin yazının faydalılığını
görür. Təbii, Cahangir
müəllim üçün
jurnalistikanın sırf
məharət təntənəsinə,
sözün deyilmə
və çatdırılma
texnikasındakı incəlik
və səlistliyə
şahidlik böyük
zövq və yaşantıdır. Çünki o, əsl söz adamıdır, sözə
elmilik gətirən adamdır.
***
Cahangir Məmmədli
dəyərli elm xadimidir. Dərslikləri, monoqrafiyaları, media fəaliyyətinin
müxtəlif istiqamətlərindən
bəhs edən kitabları, Azərbaycanda
və dünyanın müxtəlif ölkələrində
çapdan çıxmış
saysız-hesabsız məqalələri
ömrün jurnalistikaya
sərf edilmiş böyük hissəsi üçün sanki tamamlayıcı funksiya yerinə yetirməkdədir.
Cahangir Məmmədlinin elmi yaradıcılığı bir növ elmlə publisistikanın vəhdətidir. Bu istiqamətdəki fəaliyyətini nəzərdən keçirərkən onun ölkəmizin, bütövlükdə dünyanın jurnalistika cameəsindəki prosesləri necə həssaslıqla izlədiyini görmək mümkündür. O nəinki media sahəsində cərəyan edənləri dərindən izləyir, eyni zamanda müşahidələrini sistemləşdirir, onlar üçün elmi libas biçərək sahəyə fundamentallıq gətirir. Onun müasir jurnalistikamız, cəmiyyətimiz qarşısındakı xidmətlərini sadalayarkən bu məqamları xüsusi vurğulamağa ehtiyac var.
***
Cahangir Məmmədlinin doğma yurda, el-obaya bağlılığı ayrıca mövzudur. İllərlə Qarabağ niskilini, Ağdam həsrətini necə böyük yanğı ilə daşıdığını, kövrəldiyini, içindəki dərdi ört-basdır etmək, ətrafa yansıtmamaq üçün necə çətinliklər çəkdiyini görmüşəm. Nə xoş ki, qismətdə Cahangir müəllimin 80 yaşını haqladığı bir zamanda Qarabağı, Ağdamı azad görmək də varmış. Deməli, indiyədək keçirdiyi yubileylər bir yana, 80 illik yubileyin bir başqa təntənəsi var.
Uca Tanrı böyük
müəllimimizə, peşəkar jurnalistikamızın dəyərli
ustad simasına cansağlığı versin. Sağlam canla jurnalistikamız qarşısındakı
fədakar əməyini davam etdirsin. Ömrünə və peşəsinə
yeni-yeni təntənəli anlar qazandırsın. Qazandırsın, çünki Cahangir Məmmədli
şəxsiyyətinin həyat və
yaradıcılığındakı qazanc
və fayda ictimai və
mənəvi anlam daşımaqla
bütövlükdə cəmiyyətə məxsus dəyərdir,
ənənədir. Allah dəyərlərimizi
qorusun!
Əflatun
AMAŞOV
Azərbaycan
Mətbuat Şurasının sədri
525-ci qəzet.- 2022.- 26 yanvar.- S.11.