Güvənin qatili mənfəət...

Keçmiş zamanlarda zalımlığı ilə məşhur olan bir kral edam cəzası verdiyi iki məhkumdan birinin həyatını özünü əyləndirəcək yolla bağışlamaq istəyir. Dar ağaclarını qurduraraq məhkumların ikisinə də çiyninə çıxa biləcəkləri və güvənəcəkləri bir adam çağırmağa icazə verir. Ölkənin məşhur alimini də sınamaq üçün yanında oturdur. Hər şey hazır olandan sonra məhkumların boyunlarına ip keçirilir və onlar da öz seçdikləri adamların çiyninə çıxaraq dayanırlar.

Məhkumlardan biri çox qüvvətli birini çağırır, o biri isə özündən çox arıq, cılız bir dostunu. Kral yanındakı alimdən soruşur: "İndi göstər görüm hünərini, səncə, kim yıxılacaq, güclü olan, yoxsa bu cılız?" Yaşlı alim əminliklə deyir: "Güclü olan çox çəkməz yıxılar, cılız olan isə ölsə də, yıxılmaz. Zəifin çiynindəki məhkum xilas olacaq".

İki saatlıq ölüm-qalım savaşından sonra güclü olan adam yıxılır və çiynindəki məhkum dar ağacından sallanıb ölür. Bu işə çox təəccüblənən kral alimə deyir: "Sən necə oldu ki, bu cılız adamın qalib gələcəyini bildin? Həqiqətən də sən böyük alimsən". Yaşlı alim yerindən qalxıb sevinclə məhkum dostunu qucaqlayan adama baxıb deyir: "Bunun alimliklə bir əlaqəsi yoxdur. Onlar dar ağacına gələndə ikisini də diqqətlə izləyirdim. Öz istəkləriylə çağırdıqları adamlar onlara yaxınlaşanda biri çağırdığı güclü adama bir kisə qızıl verdi. Demək ki, canını qurtarmaq üçün güclü adamı pulla tutmuşdu, buna görə onun gücünün bəs edəcəyini fikirləşirmiş. Digəri isə dostunu uzun-uzadı qucaqladı, birgə ağladılar. Sonra o cılız, arıq adam and içdi ki, ölsəm, yıxılmayacam. Onda onların həqiqi dost olduqlarını anladım. Mən yalnız mənfəət üstünə qurulmuş münasibətlərin çox da uzun çəkmədiyini bildim..."

İnsanı bu həyatda yoran, incidən əsas amillərdən biri, bəlkə də birincisi ətrafındakı mənfəətçi insanlardır. Çox zaman böyük bir mənfəət uğruna qurulan bu dostluqların, münasibətlərin o qədər də tez fərqinə varmarıq. Fərqinə varanda isə ya gec olar, ya da ən yaxşı halda gecə yaxın... Bir andaca bütün güvən, inam, arzu, xəyal o münasibətə, o dostluğa aid qəlbində bəslədiyin nə varsa, hamısı yerlə-yeksən olar. Əvəzində isə boşluq qalar, nəhəng bir boşluq...

Uzun illərdən bəri tanıdığım yaxşı bir insan vardı. Daha doğrusu, mən onu yaxşı bilirdim. Ən azından özümə və çevrəmizdəki insanlara qarşı hər zaman yüksək sayğı və yaxşılıq görmüşdüm. Dildən pərgar adamdır həm də. Qarşısındakı heç tanımadığı, bilmədiyi bir adam belə olsa, əgər ondan kiçicik bir işi keçirsə, o boyda adam onun önündə kiçilib yumağa dönməkdən çəkinmir. Düzü, bu xasiyyətini sonlara doğru fərq etdim. Elə yeni-yeni fərqinə varmışdım ki, illərdir yaxşı deyə tanıdığım bu adamın ağıla sığmayacaq, necə deyərlər, yatsam yuxuma girməyəcək bir pisliyini gördüm. Ən betəri isə o günə kimi can deyib, can eşitdiyi həmin adama elədiyi pisliyin adını "mənə sərf eləmir" qoyması idi. Bax, onda dişlədim barmağımı. "Sərf etmək" mənfəətin bir digər adı deyilmi? Demək ki, uzun illərdən bəri qurulan bütün bu münasibət sərf etdiyi üçün qurulubmuş, yəni bunun adı dostluq, doğmalıq yox, mənfəət imiş ki, ilk sərf etməyən məqamda gözünü qırpmadan satmağı, yarı yolda buraxmağı rahatlıqla mənliyinə sığışdırdı.

Etiraf edirəm ki, "mənə sərf eləmir" cümləsi qarşısında keçirdiyim şok effekti bircə an çəkdi. Sonra isə düşündüm, məqamı hara, titulu nə, geyimi necə olur olsun, adının qarşısında hansı ünvanlar düzülür düzülsün, mənfəət qarşısında kiçilənlərdən heç vaxt böyük olmaz.

Hə, bir də başınıza gələn qəfil olaylardan sarsılmayın. Unutmayın ki, yaxşılar birdən pis, pislər yaxşı olursa, bunun bircə adı var: mənfəət!..

Şahanə MÜŞFİQ

525-ci qəzet.- 2023.- 19 may.- S.7.