Mənim Alma-Materimin ağ günləri
1958-ci ildə orta məktəbi bitirib ali məktəbə
daxil olmaq ərəfəsində yol
ayrıcındaydım: ədəbiyyat,
yoxsa texnika, riyaziyyat?! Ədəbiyyat müəllimlərim məni filologiya sahəsinə yönəltmək
istəyirdilər. O vaxtlar
dövrü mətbuatda
şeirlərim və
publisistik yazılarım
çıxırdı. Fizika və
riyaziyyat müəllimlərim
isə məni təbiət elmləri sahəsində görmək
istəyirdilər. Ruhuna həmişə
borclu olduğum fizika müəllimim Kamal Qaradağlı mənimlə söhbətində
izah etdi ki, dünya elm və texnika sahəsində yeni bir istiqamət yaranır - kibernatika.
Bu sahə 50-100 ildən də çox gələcəyə
hesablanıb. Bu sahə üzrə qəbul yalnız Azərbaycan Sənaye İnstitutunda idi. Sənədlərimi mənim gələcək
Alma-Materim olacaq bu instituta verdim.
Səhv etməmişdim. Əgər bugünkü
dünyagörüşümlə belə seçim qarşısında olsaydım,
tərəddüdsüz bu
elm və texnika sahəsini - indiki Azərbaycan Dövlət Neft və Sənaye
Universitetini seçərdim.
Elə o
vaxtlarda da, indi də bu
universitet tək ölkəmizdə, keçmiş
Sovetlər Birliyində
deyil, dünya təhsil və elm fəzasında xüsusi yeri olmuş və olan bir
universitetdir. Onun məzunları
öz ölkəmizdə
və xarici ölkələrdə elm və
təhsildə, sənaye
sahələrində yüksək
zirvələr fəth
etmişlər. Onların bir
çoxu Sovet İttifaqı Qəhrəmanı,
Əmək qəhrəmanı
adlarına, elmdə Dövlət mükafatına
layiq görülmüşlər.
Fəxrlə deyə bilərəm ki, Alma-Materimi Kərim Kərimov, Murtuza Nağıyev, Sabit Orucov, Mirəli Qaşqay, Azad Mirzəcanzadə,
Fərman Salmanov, Süleyman Vəzirov, Midhət Abbasov və başqa onlarla dünyaca ünlü bilik adamları bitirmişlər.
Bütün fəaliyyəti dövründə
Azərbaycan Dövlət
Neft və Sənaye Universiteti tək ölkəmiz üçün deyil, xeyli sayda xarici
ölkələr üçün
də yüksək keyfiyyətli kadr hazırlığına böyük
önəm vermişdir.
Alma-Materim dünyanın
106 ölkəsi üçün
10 min nəfərə yaxın
mühəndis və elmi kadrlar hazırlamışdır
və hazırlayır.
Bu gün də
Azərbaycan Dövlət
Neft və Sənaye Universiteti dünyanın elm və təhsil çağırışlarına
inamla cavab verir.
Hər birimiz kimi Universitet də canlı orqanizmdir. Onun həyatında da bizdə olduğu kimi ağ
və qara zolaqlar olur. Ağ zolaqlar barədə düşünərkən yadıma
düşənləri xatırlamaq
çox xoşdur.
1960-1970-ci illərdə universitetimiz
Sovetlər birliyində
70 top universitetlər içərisində
ön cərgələrdə
idi. 1983-cu ildə
universitetimizin bir qrup bilim adamları
elm və texnika sahəsində SSRİ Dövlət
mükafatına layiq görüldü. Bu ölkə universitetləri
içərisində samballı
ilk idi. Bunlar və buna bənzər
ağ zolaqlar
çox qürur vericidir. Əfsuslar olsun ki, bəzi
vaxtlar universitetimizin həyatında bu ağ zolaqlar
qara zolaqlarla sıralandı.
1987-ci ildə dünyaca ünlü alim, universitetimizin məzunu olmuş, yüzlərlə
elmlər namizədi və elmlər doktoru yetişdirmiş akademik Azad Mirzəcanzadə
guya ki, rəhbərlik etdiyi kafedranı idarə edə bilmədiyi, elm və təhsildə ciddi nöqsanlara yol verdiyi üçün
vəzifədən azad
olundu, universitetdən
xaric olundu, əmək kitabçası
evinə göndərildi.
Təəssüf ki, bu qara zolaqlar hələ
qabaqda imiş.
2011-ci ildə, elm və
texnika sahəsində
SSRİ Dövlət mükafatı,
ABŞ-ın elmdə
ömürlük nailiyyət
mükafatı almış,
kitabları dünya universitetlərinin müxtəlif
ixtisaslar üzrə sillabuslarına dərslik kimi istifadə olunan, ABŞ, Almaniya, Kipr, İran və başqa ölkələrin universitetlərinin
seçilmiş və
fəxri professoru olan bir professoru
guya işi bacarmadığı üçün
öz yaratdığı
kafedranın rəhbərliyindən
azad etdilər.
Tünd qara zolaq demə
hələ qabaqda imiş. Qeyri-səlis məntiq dilində
desəm etik standartları ehtiva edən bu zolağın
ifrat qara çoxluğuna mənsubiyyəti
təxminən 1-ə yaxın,
normal (hələ yüksək
demirəm) etik-standartlar
çoxluğuna mənsubiyyəti
0-a yaxın idi. Bu Azərbaycan Dövlət
Neft və Sənaye Universitetinin tarixində ən utancverici bir dövr idi. Şükürlər olsun ki, bu zolağın son həddi 2015-ci ilə kimiymiş. Universitetdə başlanan sistemli
fundamental islahatlar nəticəsində
bu enli qara
zolaq getdikcə ağarmağa başladı.
Köklü islahatlar ilk növbədə
universitetin maddi-texniki
bazasının yaxşılaşdırılmasına,
yeni tədris və elm laboratoriyaların
yaradılmasına, tədrisin
keyfiyyətinin yüksəldilməsinə
yönəldi. Dünya elm, texnika
və sənaye çağırışlarına cavab verən onlarla yeni ixtisaslar
üzrə kadr hazırlığı başlandı.
Universitetin rəqəmsallaşması üzrə, veb auditoriyalar, vertual laboratoriyalar, hərtərəfli
işlər başladı
və önəmli nəticələr alındı.
Regionda yeganə olan yüksək sürətli hesablama (HPC)
sisteminin universitetdə
yaradılması elmin
və tədrisin inkişafına güclü
təkan verdi.
Ölkəmizdə ilk dəfə
olaraq bu sahədə "High Permormance
Computing" ixtisası üzrə
kadr hazırlığına
başlanıldı.
Bu gün ADNSU-nun 18 ixtisası
ASIIN və FIIBA kimi nüfuzlu agentliklərdə
beynəlxalq akreditasiyadan
keçmişdir. Qürurvericidir.
İslahatlar
başlanılan ilk günlərdən əsas
hədəf ADNSU-nu elmyönümlü
universitetə çevirmək olmuşdur.
Bu gün tək bir ildə ADNSU-nun əməkdaşlarının
WoS elmimetrik
bazasında dərc olunmuş elmi işlərin sayı 2015-ci ilə nisbətən
50 dəfə çoxalmışdır. Son 7 ildə ADNSU
bilim adamları tərəfindən dünyanın
ən məhşur nəşriyyatları olan
"World Scientific", "Springer" və
başqa nəşriyyatlarında "Fuzzy logic Theory and Applications,
Part I and Part II" - World Scientific (2019), "Fuzzy Logic-based
material selection and synthesis" - World Scientific (2019),
"Uncertain computation-based decision theory" - World Scientific
(2017), "The Arithmetic of Z-Numbers. Theory and Applications" -
World Scientific (2015), "Esnek Hesaplama: İşletme ve ekonomide uygulamaları"
- Sakarya Üniversitesi
Yayınları (2017) və
başqa kitablar dərc olunmuşdur.
ADNSU-nun təşəbbüsü və
rəhbərliyi ilə
Türkiyə, Avstriya,
Macarıstan, Polşa,
Çexiya, Monteneqro, Özbəkistanda dünyanın
aparıcı alimlərinin
iştirakı ilə
beynəlxalq elmi konfranslar keçirilmiş,
materiallar SCOPUS və WoS bazalarında əhatə olunmuşdur.
Sadaladıqlarımla yanaşı bu gün ADNSU-da aparılan islahatlar içərisində ən
böyük nailiyyəti
etik standartların yenə də qeyri-səlis termlərlə
desəm, 100 faizə yaxınlaşmasıdır. Tələbə-müəllim heyəti münasibətləri
tam şəffaf, tam rahatdır.
Nəhayətdə qürurla qeyd etmək istərdim ki, Alma-Materim - ADNSU qara zolaqları arxada buraxıb dümağ zolaq içindədir, ağ günlərini
yaşayır. İndi
bu ağ zolaq heç bir qara çamur
götürmür, onu
atanların özlərinə
qaytarır. Bu ağ zolaq sonsuz
endə olsun!
Rafiq
ƏLİYEV
Professor
525-ci qəzet.- 2023.- 24 may.- S.10.