"Əliağa Vahidin portreti"
"Bir rəsmin dedikləri" rubrikasının budəfəki
qonağı sənətşünas Şahanə
Mansırovadır. Onunla rəssam Tofiq Kərimovun
"Əliağa Vahidin portreti" əsərindən
danışmışıq.
Tofiq Sultan oğlu Kərimov 7 mart 1957-ci ildə
Bakıda anadan olub.
30 ildən artıq kinostudiyada fotoqraf-rəssam kimi fəaliyyət
göstərib.
Rəssam 2011-ci ildə vəfat edib.
- Əliağa Vahid obrazını bir çox incəsənət
nümunələrimizdə görə bilərik. Bu
siyahını sadalayarkən, siz birinci hansı əsərin
adını çəkərdiniz?
- Düşünürəm ki, bu suala cavab verərkən
ilk növbədə İçərişəhərdə
ucaldılan Əliağa Vahidin abidəsini qeyd etməliyik.
Abidənin müəllifi Natiq Əliyev və Rahib Həsənov,
memarı isə Sənan Salamzadədir. Əliağa Vahidin
obrazı nəinki heykəltaraşlar, eyni zamanda, bir çox
rəssamlar tərəfindən də portreti işlənib. Həmin
rəssamlardan biri də Tofiq Kərimovdur.
- Əsərin rəng həlli necədir?
- Rəssam obrazın daxili dünyasını rənglər,
simasında təsvir etdiyi qırışlar vasitəsi ilə
verməyə çalışıb. Şairin geyimi çox
sadə və səliqəli formada təsvir olunub. Əsərin
rəng qammasına diqqətlə fikir versək, ağ, qara,
boz rəngli tonlardan istifadə edildiyini görə bilərik.
- Bəs kompozisiya haqqında nə deyə bilərsiniz?
- Rəsmdə qurulan kompozisiya portret janrına aid
olduğu üçün obrazın bütün
xarakteristikası demək olar ki, özünə yer tapır.
Əsərdə Vahidin nisbətən yorğun,
ömrünün son çağlarının təsviri
verilib. Kompozisiyanın sol yuxarı hissəsində portret
yarımçıq görünür. Burada təsvir olunan
obrazı simasından müəyyən edə bilmirik. Ancaq həmin
təsvir bir qədər Məhəmməd Füzulini
xatırladır. Şairin öz obrazı burada oturmuş vəziyyətdə
verilib. Onun əlində kitab var, bu isə şairin durmadan
öz üzərində
çalışdığını və yeni-yeni incilər
yaratdığını simvolizə edən motivdir. Stolun
üstündə biz kitab və çayın təsvirini
görə bilərik.
- Əliağa Vahidin qızı ilə müsahibəmdə
o, atasının çayı çox sevdiyini demişdi.
Çox güman, rəssam bu məqamdan çıxış
edərək rəsmdə çaya yer verib.
- Bəli, burada sözügedən motiv var. Ümumiyyətlə,
rəssam xırda detallar vasitəsilə şairə dair
müəyyən mesajlar verir. Burada solğun rəng tonlardan
istifadə olunub. Bu isə bir növ şairin həyatı ilə
səsləşir desək, yanılmarıq. Vahidin obrazına
diqqətlə fikir versək, gərgin,
ağrılı-acılı həyatın cizgilərini
görə bilərik. Şairin yorğun baxışları
tamaşaçıya yox, məhz kənarda qeyri-müəyyən
bir hissəyə yönəlib. Bununla da rəsmdə
şairin hazırda başqa bir dünyada olduğuna işarə
vurulur. Şairin əllərindəki qırışlar
keçirdiyi həyat yolunun məşəqqətli
olduğunu simvolizə edən motivlər arasındadır.
- Tablo harada saxlanılır?
- Əsər hazırda Azərbaycan Dövlət Rəsm
Qalereyasının fondunda saxlanılır.
- Sizcə, bu rəsm bizə nə deyir?
- Rəssam əsərdə müxtəlif semantik mənalar
verməyə çalışıb. Bunları kompozisiyada
öz əksini tapan motivlər vasitəsi ilə açmaq
olar. Əsərdə savad, bilik, kitaba hörmətin təsviri özünü göstərməkdədir. Ümumiyyətlə, rəssamlarımızın
məhz Azərbaycan ədəbiyyatının nümayəndələrini
təsvir etməsi bir növ Azərbaycan ədəbiyyatının
təbliğinə xidmət edir.
Əliağa Vahidin portreti həyatın təlatümlərinə
duruş gətirə bilən insanın keçirdiyi hisslərin
bədii dildə nümunəsidir.
Aytac SAHƏD
525-ci qəzet . 2024.- 24 aprel,№70.-S.9.