RƏŞADIN RƏŞADƏTİ

Rəşad Məcidin 60 yaşına

Avqustun 21-də ölkəmizin ədəbi-mədəni mühitində hamının yaxşı tanıdığı, mütləq əksəriyyətin böyük hörmətlə yanaşdığı, deyərdim ki, hətta sevdiyi şair, yazıçı, jurnalist, naşir, ictimai xadim Rəşad Məcidin 60 yaşı tamam oldu. Eyni gündə Prezident İlham Əliyevin sərəncamı ilə yubilyar media sahəsində uzunmüddətli səmərəli fəaliyyətinə görə ölkəmizin ali mükafatlarından birinə - 2-ci dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeninə layiq görüldü. Hər iki münasibətlə möhtərəm qələm dostumu ürəkdən təbrik edirəm. İnanıram ki, şərəflə yaşanmış bu 60 onda "Ömrün ən yaxşı illəri arxada qaldı" - təəssüfü oyatmayacaq. Əksinə, yaşanan maraqlı, zəngin və dinamik həyat, əldə olunan təcrübə, sınaqların gətirdiyi müdriklik və ustalıq yeni, yaxşı əsərlər yaratmaq üçün bir bünövrəyə, guşə daşına çevriləcək.

Rəşadı 25 yaşından, bəlkə daha öncədən tanıyıram. Ötən il "Azərbaycanın görkəmli adamları" seriyasından biblioqrafiyamın nəşrə hazırlanması ilə əlaqədar köhnə kağızlarımı araşdırarkən hələ "öz qəzetinin" olmadığı dövrdə məndən "Elm və həyat" jurnalı üçün aldığı müsahibə qarşıma çıxdı. Bildiyim qədər, həmin dövrdə kifayət qədər nüfuzlu və populyar sayılan bu jurnalda çalışırdı. Mətbuata bağlılığı isə universitet tələbəsi olduğu dövrdə başlamışdı.

Bir igidin ömrünə bərabər son otuz iki ildə isə Rəşad Məcidin adı sonradan üzərinə götürdüyü, daha doğrusu, layiq görüldüyü çoxsaylı məsul vəzifələrin yanı sıra, həm də sevimli "525-ci qəzet"lə qoşa çəkilir. Yəqin qəzetin qəribə adının sirri çoxlarına bəllidir. Dövlət müstəqilliyinin atributlarından biri kimi meydana çıxan mətbuat bumunun yaşandığı 1992-ci ildə onilliklər boyu hər sayını səbirsizliklə gözlədiyimiz bu qəzet dövlət qeydiyyatından keçən 525-ci mətbu orqan idi. İndi o yarım mindən çox qəzet-jurnaldan yəqin ki, tək-tükü, maksimum bir əlin barmaqları ilə sayıla biləcək qədəri meydanda qalıb ki, onlardan da biri və təbii ki, birincisi "525-ci qəzet"dir. Nəşrin uzunömürlülüyü Rəşad Məcidin nüfuzu və təşkilatçılıq qabiliyyəti, bilik və istedadı, monolit kollektiv yaratması, təkcə ədəbi-mədəni deyil, ictimai-siyasi həyatın da nəbzini tuta bilməsi sayəsində mümkün olub. Mübaliğəsiz demək olar ki, 33 yaşına qədəm qoyan "525-ci qəzet" 60 yaşlı Rəşadın ən böyük əsəri, onun müstəqil Azərbaycanın mətbuat və ictimai fikir tarixinə ən böyük töhfəsidir. Taleyinə belə bir qəzetin yaradıcısı, dəyişməz baş redaktoru olmaq yazılan ədəbiyyat adamı özünü xoşbəxt saya bilər. Səmimi şəkildə inanıram ki, bu gün ömrünün altıncı onilliyini gənclik eşqi və daha çox yazıb-yaratmaq arzusu ilə arxada qoyan Rəşad Məcid eyni enerji və yaradıcılıq əzmi ilə sevimli qəzetinin də yarım əsrlik yubileyini qeyd edəcək.

Cəmiyyət həyatındakı inqilabi dəyişikliklər bəzən proseslərin mərkəzində olan insanları vaxtından əvvəl müdriklik yaşına çatdırır. Onları böyük və məsul vəzifələrin həyata keçirilməsinə cavabdeh edir. İctimai mühit və cəmiyyətdə söz sahibinə çevirir. Çiyinlərinə yaşa və təcrübəyə uyğun gəlməyən bir ağsaqqallıq missiyası, məsuliyyət yükü qoyur. 25-30 yaşlı Mirzə İbrahimovu, Səməd Vurğunu, Rəsul Rzanı, Süleyman Rəhimovu və digər XX əsr klassiklərimizi, bu yaradıcı şəxsiyyətlərin geniş, çoxcəhətli fəaliyyətini yada salmaq kifayətdir.

Ölkəmizin yenidən dövlət müstəqilliyinə qovuşduğu dövrdə oxşar həyat yolu keçən azsaylı yeni nəsil ziyalı və ictimai xadimlərdən biri də Rəşad Məcid oldu. Uşaqlıq illərini keçirdiyi Qarabağdan Bakıya gəlib riyazi təmayüllü baza təhsilinə baxmayaraq, ədəbiyyat və sənət Olimpində öz yerini tutmaq bacarıqlı gənc üçün sanki o qədər də çətin olmadı. 1990-cı ildə o, korrektorluqdan başlanan, sıravi jurnalistlikdən keçən əmək fəaliyyətini yeni yaradılmış Azərbaycan Tərcümə və Ədəbi Əlaqələr Mərkəzində sədr müavini kimi davam etdirməyə başladı. Bu zaman Rəşadın 26 yaşı vardı. Ali təhsil diplomunu cəmisi iki il əvvəl alsa da, mətbuatda iş təcrübəsinin daha uzun tarixçəsi vardı. Ən başlıcası isə şəksiz ədəbi istedada, güclü söz duyumuna, yazıb-yaratmaq təşnəliyinə malik idi.

Çətinlik və ziddiyyətlərlə dolu, yaddaşlara müharibə və torpaq itkisi ilə iz salan 1991-1992-ci illərdə əvvəlcə "Ədalət", sonra "Azərbaycan" qəzetində baş redaktorun birinci müavini olub. 1993-cü ildə "Azərmətbuatyayım" İstehsalat Birliyinin rəisi kimi müstəqil rəhbərlik işinə keçib. Bundan bir il əvvəl isə yeni dövr mətbuatımızın flaqmanı şöhrətini qazanan "525-ci qəzet"i təsis edib. Artıq 20 ildən çoxdur ki, əvvəlcə gənclər üzrə katib, son dövrdə isə sədr müavini kimi Azərbaycan Yazıçılar Birliyinin rəhbərliyində təmsil olunur. İctimai həyatda prinsipial və vicdanlı insan kimi tanındıqca üzərinə düşən vəzifələrin də sayı artıb. Təbii ki, onların hamısını burada sadalamağa ehtiyac yoxdur. Deyəsən, statistikaya bir az çox yer ayırdım. Amma həqiqət budur ki, Rəşad Məcid yuxarıda ötəri xatırlatdığım işlərin çoxunu 30 yaşına qədər görüb, yaxud bir çox gələcək uğurlarının təməlini 30 yaşa qədər atıb. Yəni bu erkən yaşda tam özünütəsdiqə nail olub. Ədəbi ictimaiyyət və ölkə rəhbərliyi səviyyəsində tanınıb, təqdir edilib. Ən böyük qazancı isə qələm əhlinə, ilk növbədə də jurnalistlərə xüsusi tələbkarlıqla yanaşan, bir səhv addıma, yanlış sözə görə onları yüksəldikləri ucalıqdan asanlıqla endirən sadə insanların, minlərlə oxucunun rəğbətini qazanması olub.

Bu rəğbətin kökündə, mayasında nə dayanır? Təbii ki, ilk növbədə Rəşad Məcidin yaradıcı potensialı, təqdirəlayiq insani keyfiyyətləri. Səmimiliyi, mərdanəliyi, dürüstlük və halallığı. İstedadı və istedadlara qayğısı. Vətənpərvərliyi və yurd sevgisi. Söz qarşısındakı məsuliyyət hissi. Ədəbiyyat və mədəniyyət üçün cavabdehlik duyğusu. Üzərinə necə ağır vəzifələr götürdüyünü bilməsi və onları daim vicdanla, şərəflə yerinə yetirməsi... Yenə sadalamaq olar. Amma fikrimcə, deyilənlər çağdaş Azərbaycan ədəbiyyatında və jurnalistikasında artıq öz yerini tutmuş Rəşad Məcidin portret cizgilərini tamamlamaq üçün kifayətdir.

Rəşad prinsipial, amma konfliktsiz adamdır. Zidd qütbləri yaxınlaşdırmağı, hətta barışdırmağı bacarır. Lakin bu zaman öz təməl prinsiplərindən, inandığı gerçəklərdən də imtina etmir. Əks təqdirdə Yazıçılar Birliyi, yaxud Mətbuat Şurası kimi mürəkkəb, hər ağızdan bir avaz gələn çoxsəsli, polifonik qurumlarda işləmək və simasını qoruyub saxlamaq o qədər də asan olmazdı. Başqa bir xüsusiyyəti isə insanları öz səmimiyyəti ilə inandırmağı, ən müxtəlif fikirli ədəbiyyat adamları arasında tərəfdarlar tapmağı bacarmasıdır. Tələbəlik illərindən yaxşı tanıdığım, böyük ədəbiyyat sevdalısı, hüquqşünas Yusif İldırımzadə yazılarının birində onu çox dəqiq şəkildə "xasiyyət xoşbəxti" adlandırıb və səhv etmirəmsə, bu uğurlu müşahidə Rəşad Məcid haqqındakı kitablardan birinin adına çevrilib. Dəqiq, tutumlu ifadənin ilk müəllifi isə Yusif müəllimin atası, tanınmış yazıçı və jurnalist, "525"in ən məhsuldar müəlliflərindən olan mərhum Əli İldırımoğludur.

Rəşad Məcidin zəngin ədəbi yaradıcılığı, sənətkar siması, ictimai fəaliyyəti barəsində onlarla məqalələr, kitablar qələmə alınıb. Odur ki, məşhur atalar sözümüzdə deyildiyi kimi, görünən dağa bələdçilik etmək fikrindən uzağam. Sadəcə vurğulamaq istəyirəm ki, istər yazıçı, istərsə də şair kimi o, kifayət qədər geniş oxucu auditoriyasına malik yaddaqalan əsərlərin müəllifidir. Şeirlərinə bir çox uğurlu mahnılar bəstələnib. Poetik mətnlərinin musiqililiyi hətta qədim söz və sənət yurdu İtaliyada da diqqətdən kənarda qalmayıb...

Bunlarla bir sırada Rəşad Məcid ədəbi-ictimai fikirdə daha çox jurnalist və publisist kimi tanınır. Onilliklər boyu davam edən uğurlu qəzetçilik fəaliyyəti onu bədii yaradıcılıqdan müəyyən qədər uzaqlaşdırsa da, milli-mənəvi mövcudluğumuz üçün zəruri olan, xüsusən də müstəqilliyin başlanğıc mərhələsində bütün kəskinliyi ilə ortaya çıxan problemlərin mərkəzinə gətirib. Qarabağ üçün, bu gün azadlığına qovuşmuş torpaqlarımız üçün sözü və qələmi ilə savaş verənlərin arasında Rəşad Məcidin, rəhbərlik etdiyi "525-ci qəzet"in, Mətbuat Şurasının xüsusi yeri var. Eyni savaş bu gün də yurda qayıdış, Qarabağın dirçəlişi üçün davam edir.

Son vaxtlar milli mətbuatımızın banisi Həsən bəy Zərdabinin XIX əsrin 70-ci illərində hələ cəhalət və avamlıq girdabında boğulan, dostu ilə düşmənini ayıra bilməyən doğma xalqına ünvanlanmış sadə, yanğılı sözləri nədənsə daim beynimdə dolanır. "Çağırıram - gəlmir, deyirəm - eşitmir, göstərirəm görmür!" Məncə, Həsən bəyin bu qəlb fəryadı vətənini, millətini düşünən hər kəsin ürəyində əks-səda tapıb. Çağdaş ədəbi fikrin aparıcı simalarından biri kimi tanınan 60 yaşlı Rəşad Məcid də yaradıcılığa gəldiyi ilk gündən böyük Ustadın yolunu davam etdirir. Çağırır, deyir, göstərir. "525"in ətrafına toplaşan milli ruhlu, gerçək ədəbi istedada, əsl vətənpərvər keyfiyyətlərə malik müəlliflər kollektivi "Əkinçi"dən başlanan çağırışların hədər getmədiyinin göstəricisi, Rəşadın uğurudur.

Qısa yazıya ad axtararkən onu "Rəşadın rəşadəti" adlandırmağı qərara aldım. Bu, gəlişigözəl ifadə, yaxud söz oyunu deyil. Rəşadət, qəhrəmanlıq təkcə döyüşdə göstərilmir. Həlledici anda şairin, yazarın əlində silaha, süngüyə dönən, onu "müsəlləh əsgərə" çevirən qələmlə (qoy bizim günlərdə lap klaviatura olsun!) həqiqətləri yazmaq, xalqı keçmişindən xəbərdar edib sabahına hazırlamaq, yalan və riyaya qarşı çıxmaq, insanlara vətən sevgisi, yurd məhəbbəti, daha yaxşı gələcək uğrunda mübarizə əzmi aşılamaq da rəşadət və cəsarət tələb edir.

Rəşad Məcid artıq qırx ilə yaxındır ki, bu işlə məşğul olur. İnanıram ki, yeni yaş, qarşıdan gələn illər daha uğurlu, məhsuldar olacaq. Yubilyara xas vətəndaş cəsarəti, sözü zamanında demək bacarığı bəlli bir ömür yolu keçmiş sənətkar püxtəliyi ilə birləşərək dövrün çağırışına cavab verən müdrik əsərlərin, cəmiyyət üçün faydalı ictimai fəaliyyətin arasıkəsilməzliyini, davamlılığını təmin edəcək.

Bakı, avqust, 2024-cü il

Vilayət QULİYEV

525-ci qəzet.-2024.- 24 avqust (№152).-S.10.