"Köysü gözəl qaya
dağlara gün dəyəndə..."
2024-cü ilin Azərbaycanda "Yaşıl dünya
naminə həmrəylik ili" elan olunması ilə əlaqədar
Azərbaycan Yazıçılar Birliyi (AYB) təbiət
mövzusunda şeirlərdən ibarət
"Yaşılım, yaşılım, hara gedirsən"
adlı şeirlər toplusu nəşr etdirib. "Regional
Hüquqi və İqtisadi
Maarifləndirmə" İctimai Birliyinin dəstəyi
ilə işıq üzü görən kitabda "Kitabi-Dədə
Qorqud"dan başlamış müasir Azərbaycan şairlərinin
yaradıcılığına qədər böyük bir
dövrü əhatə edən, təbiətə həsr
olunmuş poetik əsərlərdən nümunələr
toplanıb. Xalq yazıçısı, AYB-nin sədri Anar
kitaba "Dünyanın yaşıllıq həsrəti"
adlı ön söz yazıb. Nəşrin ideya müəllifi
AYB sədrinin müavini Rəşad Məcid, tərtibçisi
AYB-də multikultural məsələlər üzrə məsul
şəxs Xatirə Fərəcli, redaktoru Əməkdar mədəniyyət
işçisi şair Vaqif Bəhmənlidir.
"Regional Hüquqi və İqtisadi Maarifləndirmə" İctimai
Birliyinin rəhbəri Arzu Bağırovanın kitabda yer alan
"Köysü gözəl qaya dağlara gün dəyəndə..."
adlı məqaləsini təqdim edirik.
Bu il Azərbaycan Respublikasında "Yaşıl
dünya naminə həmrəylik ili"dir.
Bu sətirlərin yazıldığı gün
COP29-a (BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə
Çərçivə Konvensiyasının Tərəflər
Konfransının 29-cu sessiyasına) sayılı günlər
qalır. Ölkəmiz COP29-dan öncə də dəfələrlə
çox önəmli uluslararası tədbirlərə
uğurlu ev sahibliyi edib. Bununla belə, toplumumuzda bəlkə
müəyyən bir həyəcan da vardır. Bu həyəcan,
əlbəttə, təcrübə ilə bağlı deyil;
məsələ ondadır ki, COP29 özü həyəcanlı
qayğılardan irəli gəlir. COP hər il keçirilir və
artıq 29-cu sessiya təşkil olunursa, deməli,
qayğılar davam edir və olsun ki, bir qədər də
artmış qayğıların gidərilməsi
baxımından Bakı sessiyası tarixi bir hadisə olacaq.
Bakı, Xəzər, Azərbaycan, Qafqazlar... - yalnız bu
adların energetikası, bu coğrafiyanın iqlimi və mədəniyyət
iqlimi, xalqımızın bəşər mədəniyyətinə,
sivilizasiyaya bəxş etdiyi abidələr özü ümidə,
inama əsaslar yaradır. Bu, gəlişigözəl söz
deyil, dəfələrlə təsdiq olunmuş, şübhə
doğurmayan həqiqət hadisələri kateqoriyasına
daxildir. Əlbəttə, bir kitab üçün qısa təqdim
yazısında, tarixi-mədəni irsə, bugünkü
çağırışlara və (quruculuğunda yerimiz
olan) gələcəyə dair geniş söz açmaq
mümkün deyil. Zatən, ustad Xalq yazıçımız
ANARın ön sözü ilə açılan bir kitab
üçün ən yaxşı giriş də, qapı da
elə ANAR sözünün özüdür. Ustada möhkəm
cansağlığı, bu toplunun hazırlanmasında əməyi
keçən yazarlarımıza iş avandlığı dilərkən,
haqq dünyasında olan söz ustadlarımıza Tanrıdan rəhmət
təmənna edirəm!
Bəli, paytaxt Bakıda çıxan bu toplu
"Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili"nə
ad edilib; ölkə paytaxtı var gücü ilə COP29-a
hazırlaşır. Mədəniyyət paytaxtımız
Şuşa isə bu il İslam mədəniyyətinin
paytaxtıdır. Könüllərin də paytaxtı var;
könül özü bir paytaxtdır... Bütün paytaxtlar
bir-birini səsləyəndə bəşəri simfoniya
yaranır, dünya gözəlliyə qərq olur. Və biz
bax bu duyğu-düşüncələrlə, bu ovqatda,
poeziyanın ən qapsayıcı rəngini müəyyənləşdirmək
istəsək, yəqin, yaşıl rəngi seçmiş
olarıq, elə deyilmi? - Yaşıl - təravətli, incə,
canlı, dolğun! Yaşıl - sevgini, mərhəməti,
barışı, sakitliyi bildirən rəng. Yaşıl -
Venera planetinin rəngi. Poeziya rəngi ola biləcəyini
vurğuladığımız bu rəngi Avstraliya,
İrlandiya, Meksika və Misirdə daha çox sevirlər.
Yaşıl rəng Çində gözəl yaşamı və
cavanlığı tərənnüm edir. - Əgər bir rəng
bu qədər fərqli coğrafiyalarda eyni məhəbbəti
doğurur, eyni riqqəti yarada bilirsə, o, niyə də
poeziyanın rəngi olmasın?..
Yaşıl bölüşməyin, cömərtliyin
rəngi olaraq, ümidverici təsirə malikdir. Bu rəng
haqqında oxuyuruq: "Diqqəti açıq saxlayır,
özünüifadəyə yardım edir. Məkanları
daha geniş göstərir"...
Ustad Rəsul Rza təqribən yarım əsr bundan
öncə yazırdı:
Yaşıl-yaşıl yarpaqlar
saralacaq - deyirsən.
- İşıq dolu gündüzlər
qaralacaq deyirsən.
- Üfüqlərin çənbəri
daralacaq, - deyirsən.
Olsun!
Olsun, neyləyək.
Olarlar olsun gərək.
Qəfil ölüm olmasın.
Qara zülüm olmasın.
Darısqallığa düşən
fikir, könül olmasın...
"Rəngli yuxular görürəm:
qırmızı, sarı, yaşıl;
rəssam Toğrulun lövhələri kimi.
Rəng rəngə dirsəklənir,
rəng rəngə dolaşır"...
- bu isə ustadın "İlk duyum"undandır...
Yaşıl rəng, əlbəttə, yazın - Dədəm
Qorqud demiş, "Köysü gözəl qaya dağlara
Gün dəyən" fəslin... rəngidir -
"Yaşıl söyüdlər çaydan su
içir.
Səpələnib hər yana
dünyanın rəngləri:
Məhəbbət, nifrət, sevinc.
Kədər"...
Beləliklə, "Yaşıl dünya naminə həmrəylik
ili"ndə, COP29-un ev sahibi və əbədi şairlər
ölkəsi Azərbaycanda, necə deyərlər,
yaşıl poetik toplu illa gün üzü görməliydi...
Bu, bəlkə, olmazsa olmazıydı... Bizi də bu gözəlliyin
bir parçası olmağa dəvət edən dostlara təşəkkür
edir, Azərbaycanın göy-qırmızı-yaşıl rənglər
qurultaylı, Ay-ulduzlu bayrağına və Azərbaycan
poeziyasının bayrağına əbədi ucalıq diləyirəm.
Arzu BAĞIROVA
"Regional Hüquqi və İqtisadi Maarifləndirmə"
İctimai Birliyinin sədri
525-ci qəzet $g 2024.- 5 dekabr (№223).- S.9.