Zəhər tuluğu

Esse

...nə bu şiddət, bu cəlal?

M.A.Ərsoy

Sabunçu rayonu 310 saylı uşaq bağçasında "tərbiyəçi"nin uşaqla zorakı, kobud, hətta qeyri-insani davranışını əks etdirən videoçarx qarşıma çıxdı. Qanım qaraldı, müqəddəs aylarda Yezidə lənət oxudum.

Son vaxtlar insanlarda kəskin aqressivləşmə müşahidə edirəm. Havadandımı, sudandımı, nədəndir, bilmirəm? Kimə salam verirsən, borclu çıxırsan. Yolda kiməsə salam verməyə qorxuram ki, qayıdıb mənə bir qapaz ilişdirə bilər.

Görünür, haman "tərbiyəçi" Janna Dark olmağı arzu edirmiş, təsadüfən baxça müəllimi olub. Əvvəla, xanıma biri desin ki, artıq Orta əsrlərdə yaşamırıq. İndi at minmək, qan tökmək dəb deyil.

Peşəsiylə bağlı kiçik bir xatırlatma etməyi də tərəfimcə caiz hesab edirəm:

"Tərbiyə" sözü ərəb mənşəlli sözdür. Mənası "insanın şəxsiyyətinin inkişafına, onun müasir mədəni dünyagörüşünün formalaşmasına yönəlmiş məqsədyönlü və peşəkar fəaliyyət" deməkdir.

Həmçinin tərbiyənin müxtəlif növləri var:

1. Mənəvi tərbiyə.

2. Siyasi tərbiyə.

3. Cinsi tərbiyə

4. Hüququ tərbiyə

5. Əmək tərbiyəsi

...

Bunların hər biri haqqında ayrı-ayrılıqda danışmağa həvəsim yoxdur.

Deməyim odur, hörmətli müəllim, hərdən, heç olmasa, vikipediyanı açıb ixtisasıyla bağlı bəzi terminləri, ən azı "tərbiyə" sözünün mənasını əxz etsə, pis olmaz.

Onu deyirdim axı, hər şeydən əvvəl, etika xatirinə təbiətdə heç nəyə, ələlxüsus, təhsil ocaqlarında kiməsə qarşı kobud rəftar etmək yolverilməzdir! Min dəfə yazmışam ki, avtoritar tərbiyə üsulu keçmişdə qaldı. Həmin "metodu" mənimsəyən müəllimlərin şagirdləri cəzalandırıb, döyüb-söyməyi sovet dönəmindəydi...

Fəqət bir baxça müəlliminin ilin-günün bu isti vaxtında öz vəzifə borcunu kobud şəkildə pozaraq bir uşağa əl qaldırmasına, onu təhqir etməsinə nə ad verək?! Bu nə məsuliyətsizlik, bu nə özbaşınalıqdır?!

Valideynlər övladlarını ona görə baxçaya qoyur ki, uşaq yeni bir şey öyrənsin, dünyagörüşü zənginləşsin, özünə təzə dostlar qazansın. Ta övladının hansısa travmalı bir şəxs tərəfindən vəhşicəsinə rəftar edilməsini, əlbəttə, heç kəs arzu etməz.

Məsələnin acınacaqlı tərəfi ondadır ki, bir çoxları baxça müəllimliyinə ciddi peşə kimi yanaşmırlar. Fəqət, şübhəsiz ki, təhsilin təməli baxçada qoyulur.

Təhsilalanlara qarşı davamlı şəkildə kobud münasibət göstərilməsi onların gələcəyini, daha doğrusu, ölkənin gələcəyini məhv etmək deməkdir. Habelə bu sahəni akademik yolla mənimsəyənlər, yəni alitəhsilli, diplomlu baxça müəllimlərinin sayı qənaətbəxş deyil. Maaşının azlığındanmı, ya uşaqlarla məşğul olmağın çətinliyindənmi "Məktəbəqədər təhsil" ixtisasını bitirən şəxslər ixtisası üzrə işləməkdən boyun qaçırırlar.

Bildiyim qədəriylə işləyənlərə də heç bir xüsusi imtiyaz verilmir ki, camaatın uşağını şil-küt eləsin və Mayakovski sayağı diplomunu göstərib "mən baxça müəllimiyəm" desin. Adətən belə insanların psixoloji-nevroloji problemi, yaxud mazoxitləşmə meyli olur. Nəticədə isə, sosial mühitdə kəskin aqressiya nümayiş etdirir, xüsusən başqalarına qarşı zorakılıq tətbiq etməkdən, qətiyyən, çəkinmirlər.

Qərəz, Elm və Təhsil Nazirliyinin "Məktəbəqədər təhsil" ixtisasını bitirən müdavimlərə daha həssas yanaşması, onların psixoloji cəhətdən hazırlığının ciddi yoxlanılması problemin həllinə hesablanmış önəmli cəhd ola bilər...

İlkin ÖZ

525-ci qəzet .- 2024.-16 iyul,№123.-S.12.