Bütün məqamlarda böyük MÜƏLLİM

PROFESSOR ŞİRMƏMMƏD HÜSEYNOVUN VƏFATINDAN 5 İL ÖTÜR

O məqamda ki söz və tarix var, o məqamda ki milli təəssübkeşlik var, ən əsası, o məqamda ki xarakter, prinsipiallıq məsələsi var, professor Şirməmməd Hüseynovu əvəzolunmaz bir nümunə kimi xatırlayırıq və gözlərimiz önündə onun yaşadığı əsrə bərabər ömür, keçilən şərəfli yol bir film kimi canlanır. Professor Şirməmməd Hüseynov özü ilə bərabər, böyük bir tarixi yaşatdı. Sanki bu missiya hansısa sehrli qüvvə tərəfindən Şirməmməd müəllimə həvalə edilmişdi və son anına qədər o, bu missiyaya xidmət etdi. Elə bir xidmət ki, nə məsləkinə, nə də imzasına kölgə saldı.

Şirməmməd müəllim özündən sonrakılara böyük salnamələr, sanballı tədqiqatlar, parlaq irs bağışladı. Belə demək mümkündüsə, Şirməmməd Hüseynov öz ömrünü Azərbaycana və azərbaycanlılara bağışladı.

Beş il əvvəlin 24 iyununu, yəqin ki, mənimlə bərabər universitetə daxil olan və semestrin sonuncu imtahanına hazırlaşan tələbə yoldaşlarım da yaxşı xatırlayır. Birinci kursda oxuyarkən uzaqdan professor Şirməmməd Hüseynovu görəndə böyük bir tarixlə rastlaşdığımızın fərqinə varırdıq. Onun vəfatı isə sözü sevən hər kəs üçün məyusedici idi. Bir yandan da... sevinirdik ki, onu canlı görmək şansımız oldu. İllər keçəcək, fəxrlə deməyə sözümüz olacaq: mən o kişini görmüşəm!

Şirməmməd Hüseynovdan müxtəlif illərdə dərs almış və bu gün mətbuata xidmət edən şəxslər “525-ci qəzet”in bu sayında ustadlarını yad ediblər.

Bakı Dövlət Universitetinin Milli Mətbuat kafedrasının müdiri, professor Cahangir Məmmədli “Uğurlarımızın müəllimi” başlıqlı ürək sözlərini öz əl yazısı ilə yollayıb, bu da bir tarixdir: “Məncə, hər kəsin ömür yolunda qazandığı az-çox uğurlarına görə borclu olduğu bir müəllimi var. Mənim ömür yolumun ən qiymətli uğuru Bakı Dövlət Universitetində təhsil almağım və universitetin hələ sonuncu kursundan burada işə başlamağımla bağlıdır. Bu isə Şirməmməd Hüseynovun Jurnalistika fakültəsinin dekanı olaraq tələbəsinə verdiyi dəyərlə əlaqəli olan bir faktdır. Şirməmməd müəllim məsuliyyətli bir insan kimi hər şeyi yüz ölçüb bir biçən adam idi. Hələ son kurs tələbəsi olaraq bu fakültədə işə başlamağıma səbəb olması məni də məsuliyyətli olmağa çağırdı.

Şirməmməd müəllim əziz dostu Nəsir İmanquliyevlə birgə dünyaca təmiz bir Jurnalistika fakültəsi yaratmışdı. Bu təmizliyə xəyanət edən neçə-neçə “müəllimi” (kənardan gələnləri) buradan birdəfəlik necə uzaqlaşdırdığına çoxları şahiddir.

Şirməmməd müəllim xaraktercə çox sərt adam idi. Amma bu fakültəni bitirən minlərlə məzunun hamısı onun bu sərtliyindən dərs alıblar: saxta qiymət yazmamaq, saxta müəllim olmamaq, saxta jurnalist olmamaq dərsi...

Şirməmməd müəllim çox cəsarətli müəllim idi. Sovet ideologiyasının saxta məqamlarını auditoriyada, publisistikasında birbaşa deməkdən heç vaxt çəkinmədi.

Şirməmməd müəllim Vətən sevgisi ilə yaşadı: Cümhuriyyət tarixinə, klassik publisistikamıza dair yüzlərlə tədqiqat əsərləri məhz bu sevginin təzahürüdür. Onun klassik irsə bağlı tədqiqat obyektləri daha çox tarixən milli azadlıq mövzuları ilə bağlı oldu.

Şirməmməd Hüseynov bütün məqamlarda böyük müəllim oldu. Onun yaradıcılığına Azərbaycanın ən görkəmli ziyalıları esselər həsr etdilər. O yazılanların hər birində biz onun parlaq müəllim obrazını görürük.

Şirməmməd müəllim hər adamla dostluq etməzdi. Onun dostu Vətən sevgisi ilə yazıb-yaradan ziyalı olmalı idi; Bəxtiyar Vahabzadə, Anar, Famil Mehdi, Qulu Xəlilov kimi...

Şirməmməd müəllim nəşr etdirdiyi kitablarını hamıya pay verərdi. Amma çox nadir hallarda həmin kitablara avtoqraf yazardı. O nadir hallardan biri də mənim bəxtimə düşüb. “Mənəvi irsimiz və gerçəklik” (2004) adlı kitabındakı avtoqrafı bu gün də məni duyğulandırır: “Əzizim Cahangir, 80 yaşın tamam olanda bu kitabı bir də vərəqləyərsən. Elə bir tələbənə rast gələrsən ki, sənin kimi savadlı, istedadlı və kişi olsun!”

Ruhun şad olsun, mənim böyük müəllimim, bütün uğurlarımızın müəllim!”

“Real” TV-nin baş direktoru, Əməkdar jurnalist Mir Şahin Ağayev: “Ömrünün son illərinə, gününə, gecəsinə, saatına sanki qənaət edirdi; bir anı belə hədər yaşamamaqdan ötrü. Bəzən mənə elə gəlirdi ki, o, bizim yaşadığımız dünyadan çoxdan gedib. Hardasa ya Üzeyir bəyin, ya Məhəmməd Əminin, ya Mirzə Ələkbər Sabirin, ya Ömər Faiqin yanında yaşayır. O, tədqiq etdiyi tarixi şəxsiyyətləri yaxın dostu, yaxın qohumu, yaxın qonşusu kimi yoluxurdu. Təvazökarlıq etməyəcəm: mən onunla efirdə ən çox söhbət etmiş, xüsusilə, cümhuriyyət tariximizlə bağlı müxtəlif layihələrə çəkilməsinə razılıq almış, ya da bunu etməyə etibarını qazanmış yeganə jurnalistəm. Tez-tez deyirdi: “Üzeyir bəyin sözüdür. Əsl ziyalı mükafatı öz vicdanından alar”. Bu mənada o, mediamızda vicdanın özü idi. Elə vicdanın özü olaraq da qaldı. Ömrünün sonunadək işlədi. Təqaüdü hesabına kitablar nəşr etdirdi. Mirzə Ələkbər Sabir kimi böyük ziyalılarımızın əsərlərinin nəşrinə pul xərcləmək istəməyən imkanlı soydaşlarımızı, bəlkə də, yaxud həm də utandırmaq məqsədilə. Çünki o, Şirməmməd Hüseynov idi. Bir az Məhəmməd Əmin. Bir az Əli bəy Hüseynzadə. Bir az Fətəli xan Xoyski idi... daha kimlər idi... Amma həm də Şirməmməd Hüseynov idi. Mən ona cümhuriyyət dövrümüzün şərəf lövhəsitək baxırdım. Elə indi də. 2019-cu il, 24 iyun. Onun tarixə köçdüyü tarixdir. Tarixə qovuşanda ərazi bütövlüyümüzün bərpasına il yarımdan, dövlət suverenliyimizin təmin edilməsinə 3 il 3 aydan az vaxt qalmışdı. Amma mən heç vaxt onun haqqında “Bu günləri görmədən getdi” kimi təəssüf cümlələri yazmıram. Çünki onun təqvimində və xəritəsində Azərbaycan həmişə bütöv idi, suveren idi. Şirməmməd Hüseynovun ruhu kimi...

- Salam, Şirməmməd müəllim! Əbədi vaxtınız xeyir”.

Azərbaycan Mətbuat Şurasının sədri, “525-ci qəzet”in baş redaktoru Rəşad Məcid: “Ötən əsrin 80-ci illərində - Bakı Dövlət Universitetinin Jurnalistika fakültəsində oxuduğum vaxtlarda bəzi müəllimlər bizim üçün əfsanə kimi görünürdü. O müəllimlərin hamısı mənim həyatımda böyük rol oynayıblar və indiyə qədər xatirimdədilər. Həmin müəllimlərdən biri də Şirməmməd Hüseynovdur. Xoşbəxtlikdən o illərdə Şirməmməd müəllim bizə burjua ölkələrinin jurnalistikasından dörd qoşa saat dərs dedi. Həmin dörd qoşa saat barədə sonrakı illərdə bir yazı da yazmışdım. Doğrudan da, həmin dərslər jurnalistika haqqında təsəvvürümüzü dəyişdirdi. Şirməmməd müəllim sovet rejiminin güclü vaxtında sətiraltı mesajlarla jurnalistikanın mahiyyətini bizə izah edirdi. Eyni zamanda, həmin vaxtlar “Elm və həyat” jurnalında Şirməmməd müəllimin ömür-gün yoldaşı Ülkər xanımla çalışırdım. Ülkər xanım çox zabitəli və ciddi qadın idi. Amma ara-sıra Şirməmməd Hüseynovun həyat tərzi barədə danışırdı və onun dedikləri Şirməmməd müəllimi mənim gözümdə bütləşdirmişdi. Bu heyranlıq bu gün də davam edir.

Sonralar həyat elə gətirdi ki, Şirməmməd müəllim “525-ci qəzet”in müəlliflərindən biri oldu. Biz onunla “525-ci qəzet”in redaksiyasında, BDU-da tez-tez görüşürdük. Onun redaksiyamıza hər gəlişi həm “525”in, həm də o vaxt Dövlət Tərcümə Mərkəzində yerləşən digər mətbuat orqanlarının əməkdaşları üçün bayram olurdu. Onun maraqlı söhbətlərindən doymaq olmurdu. Həmin illərdə Şirməmməd müəllim Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin, Üzeyir Hacıbəylinin dərc olunmamış əsərlərini “525-ci qəzet”də silsilə şəkildə nəşr etdirirdi. Onun zəhmətkeşliyi, fədakarlığı, klassik irsə, milli dəyərlərə münasibəti bizi heyrətləndirirdi və hamımız ondan necə məsuliyyətli olmağı öyrənirdik. Hər xırda söz, hadisə Şirməmməd müəllim üçün əhəmiyyətli idi və hər məsələyə dəqiqliklə yanaşırdı. Vaxtilə onun təşəbbüsü ilə “İrşad” və “Həyat” qəzetlərinin ilk sayının, “Azərbaycan” qəzetinin cümhuriyyətin bir illiyinə həsr olunmuş 28 may nömrəsinin tranliterasiyasını “525”in içində xüsusi buraxılış kimi çap etmişdik. Şirməmməd müəllim yaşının çoxluğuna baxmayaraq, enerji ilə dolu adam idi. Onun bir müsahibədə dediyi fikirlər qardaş Türkiyə alimlərini heyrətlədirmişdi və bunun üçün Azərbaycana gəlib onunla tanış olmuşdular. O demişdi ki, mənim əlimdə işim çoxdur, ona görə də ölməyə vaxtım yoxdur. Beş il öncə mayın sonu, iyunun əvvəllərində mənə zəng edib dedi ki, bu mövsümü bitirdik, yeni yazılara sentyabrdan başlayarıq. Təəssüf ki, həmin zəngdən qısa müddət sonra Şirməmməd müəllimin vəfat xəbəri hamımızı sarsıtdı. Biz həmin ilin sentyabrında da, sonrakı illərdə də onun ruhunu, yazılarının ab-havasını hiss edirik. Ustadımız daim bizimlədir. Bu il onun 100 yaşı tamam olur. İnanıram ki, BDU, Mətbuat Şurası və media qurumları ilə birlikdə onun xatirəsini anacağıq, gördüyü işləri yad edəcəyik. Ruhu şad olsun”.

BDU-nun Jurnalistika fakültəsinin dekan müavini Samir Xalidoğlu: “Müəllim - öyrədən deməkdir. Amma hər öyrədənə də müəllim deyilmir. Əsl müəllim o şəxsdir ki, onun öyrətdikləri öyrənənlər üçün həyat kredosuna çevrilir. Şirməmməd Hüseynov bu mənada, həqiqi öyrədəndir. O, mənim üçün həm də həyat müəllimidir. Onu yaxından tanıyan, tez-tez ünsiyyətdə olan bir şəxs kimi hər bir davranışı, hər bir hərəkəti auditoriyadankənar dərsdir. Onunla Bakıdakı bütün arxivlərin “tozunu udmuşuq”, yol yoldaşı olmuşuq, hətta yeməyimizi belə bölüşmüşük. Bunların hər birində Ondan nələrsə öyrənmişəm: az danışıb çox iş görmək, piyada gəzməyə üstünlük vermək, hər yarım saatlıq iş prosesindən sonra fasilə vermək, gözləri yormamaq üçün yaşıllığa baxmaq və s. Amma əsas öyrəndiyim elmə, tədqiqatçılığa həvəs, müəllim peşəsinə sevgi olub. Öyrəndiklərim isə həmişə köməyimə gəlib. Bunun faydasını hər hansı bir tədqiqat işi ilə məşğul olarkən də görmüşəm, tələbələrə dərs deyərkən də. Mənə qazandırdıqlarına görə Şirməmməd müəllimə hədsiz dərəcədə minnətdaram, böyük ruhu qarşısında baş əyirəm!”

Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin üzvü, “Elm və həyat” jurnalının sabiq baş redaktoru, Şirməmməd Hüseynovun ömür-gün yoldaşı, öz etibarı ilə könüllər fəth edən Ülkər Hüseynovanın tərtib etdiyi və redaktor olduğu “Cümhuriyyət adamı” kitabını xatırlayıram. Bu nəşr Ülkər xanımın ailə bağlarından əlavə, həm də bir fikir adamı kimi nəhəng alimə verdiyi dəyərdir, professora həsr olunmuş ən qiymətli nəşrlərdən biri kimi olduqca qiymətlidir. Kitabın adı isə hər şeyi deyir, məsələləri aydınlaşdırır.

Ruhunuz şad olsun, Cümhuriyyət adamı...

Nadir YALÇIN

525-ci qəzet.- 2024.- 22 iyun,№108.-S.12.