Qərbi Azərbaycana
qayıdış festival-konqresi və milli qürurumuz
İdeya müəllifi və təşkilatçısı
qalib ölkənin inkişaf edən ali məktəbi olaraq,
Naxçıvan Dövlət Universitetinin olduğu “Qərbi
Azərbaycana qayıdış” festival-konqres
bütövlükdə, ölkəmizin müasir iqtisadi,
sosial, mədəni, siyasi, diplomatik və digər sahələr
üzrə reallıqları müstəvisində olduqca əhəmiyyətli
olmaqdadır. Artıq elmin və tədrisin elə bir
inkişaf mərhələsindəyik ki, burada, ölkəmizin
ərazi bütövlüyünün, suverenliyinin təmin
olunması sahəsindəki nailiyyətlər həm elmi
araşdırmalara, həm də tədris proseslərinə cəlb
olunmalı, onun nəticələrindən isə səmərəli
şəkildə olmaqla, istifadə olunmalıdır. Həmin
proseslərin düzgün əlaqələndirilməsi, bu sahədə,
milli və beynəlxalq miqyasda elmi və pedaqoji təcrübəsi
güclü olan, böyük elmi ictimaiyyət tərəfindən
qəbul olunan və səmərəli nəticələrlə
öz töhfələrini verən tədqiqatçıların
cəlb olunması özünün yüksək
aktuallığı və əhəmiyyətinə görə
seçilməkdədir. Bu baxımdan da, 21-22 iyun 2024-cü il
tarixlərində Naxçıvan Dövlət Universitetinin ev
sahibliyi, ideya müəllifliyi və təşkilatçılığı
ilə keçirilmiş olan “Qərbi Azərbaycana
qayıdış” festival-konqresinin olduqca yüksək əhəmiyyətini
qeyd etmək olar.
Məlumdur ki, 2023-cü ilin 23-24 noyabr tarixlərində
“Qərbi Azərbaycana qayıdışa gedən yol” adlı
festival-konqres də Naxçıvan Dövlət Universitetinin
təşkilatçılığı və ev sahibliyi ilə
keçirilmiş oldu. Həmin festival-konqresdə elm
adamlarının bir araya toplanması və tarixi
keçmişimizlə, müasir dövrümüzün səsləşməsindən
ibarət olan araşdırma mövzularının tədqiqatlara
cəlb olunması, bütün tərəflərinə
görə, malik olduğu səmərəliliyinə əsasən
seçilməkdədir.
Məhz bu mənada da, bu günlərdə, ikincisi
keçirilən və uğurla baş tutmuş olan “Qərbi
Azərbaycana qayıdış” festival-konqresinin daha yeni, daha
aktual və daha müasir mövzuların ələ
alınması ilə əhəmiyyətini yüksək qiymətləndirmək
olar.
Bütün bu uğurlara nail olmaq məqsədilə
21-22 iyun 2024-cü il tarixlərində Naxçıvan Muxtar
Respublikası Zəngəzur Milli Parkında (Batabat
yaylağı) və Naxçıvan şəhərində
“Qərbi Azərbaycana qayıdış” festival-konqresi
yüksək səviyyədə təşkil olunmaqla,
keçirildi. Bu əlamətdar tədbir, Naxçıvan
Muxtar Respublikasında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Səlahiyyətli
Nümayəndəliyi, Azərbaycan Respublikası Elm və Təhsil
Nazirliyi, Naxçıvan Dövlət Universiteti, Qərbi Azərbaycan
İcmasının birgə təşkilatçılığı
ilə baş tutmuş oldu.
Festival-konqres bütövlükdə, elmimiz və təhsilimiz
qarşısında yeni bir məsuliyyət gətirməkdədir.
2020-ci ildən etibarən ərazi
bütövlüyümüzün və suverenliyimizin təmin
olunması, işğaldan azad olunan tarixi ərazilərimizə
qayıdış üçün etibarlı zəmin
yaratmış odu. Hazırda isə həmin
torpaqlarımıza qayıdış prosesləri qürurla
davam etməkdədir. Belə bir inkişaf mərhələsində
artıq yeni reallıqlar özünü göstərməkdə
və güclü elmi əsaslar zəruriliyinə görə
seçilməkdədir. Məhz tarixi və əzəli
torpaqlarımız olan Qərbi Azərbaycana qayıdış
məsələsi, günümüzün olduqca mühüm
gerçəkliklərindən birini təşkil etməkdədir.
Güclü elmi əsaslara malik olan araşdırmaların
aparılması, elm adamlarının ortaq çalışmalarının
həyata keçirilməsi, bununla da, tutarlı, əsaslandırılmış
və dünya miqyaslı elmi nəticələri olan qənaətlərin
ərsəyə gətirilməsi Naxçıvan Dövlət
Universitetinin güclü təşkilatçılıq
keyfiyyətlərinə xas olan dəyərlər olaraq
çıxış etməkdədir.
Festival-konqresin keçirilməsi üçün
hazırlıq işləri qətiyyətlə, bir o qədər
də, təcrübə və qürurla ölkəmizin dilbər
güşələrindən biri olan Batabat yaylasında
keçirilirdi. Hava şəraitinin dəyişkən
olması, güclü küləklərin əsməsi, bəzən
aramsız yağışların yağaraq, görülən
işlərə təsir göstərməsi, bəzən də,
güclü istilərin olması, NDU əməkdaşlarının
və ali məktəbimizlə işbirliyində olan digər
struktur nümayəndələrinin fəaliyyətində maneəyə
çevrilmirdi. Batabat yaylası, Qərbi Azərbaycan ərazilərinə
olduqca yaxın olan bölgədir. Məhz buna görə də,
tarixi festival-konqresin həmin ərazidə keçirilməsi
həm də, özünün yüksək məntiqi əhəmiyyətinə
görə fərqlənməkdə idi. Bütün
hazırlıq işlərindən sonra, daha doğrusu, 21 iyun
2024-cü il tarixində Batabat Yaylağında “Qərbi Azərbaycana
qayıdış” festival - konqres öz işinə
başladı. Əvvəlcə, Naxçıvan şəhərində
xalqımızın Ümummilli lideri Heydər Əliyev muzeyi
ziyarət olundu. Ardınca isə Batabat yaylasına
festival-konqresin rəsmi açılış mərasimi
keçirildi.
El ağsaqqalı Dədə Qorqudun xeyir-duası ilə
başlanan tədbir, tarixi Zəfərimizin qazanılması
münasibətilə Şuşa şəhərində
qaldırılan Zəfər bayrağımız
dalğalandı. Ardınca geridə qalan 2023-cü ildə
keçirilmiş olan eyni adlı festival-konqresin
videoçarxı təqdim olundu. Çarxın təqdim olunması
ilə Naxçıvan Dövlət Universitetinin bu sahədəki
təcrübəsi bir daha təqdir olundu.
Festival Konqresin açılış nitqi ilə
Naxçıvan Muxtar Respublikasında Azərbaycan
Respublikası Prezidentinin səlahiyyətli nümayəndəsi
Fuad Nəcəfli, elm və təhsil naziri Emin Əmirullayev,
Naxçıvan Dövlət Universitetinin rektoru Elbrus
İsayev, Qərbi Azərbaycan İctimai Birliyi İdarə
Heyətinin sədri Əziz Ələkbərli, Azərbaycan
Dövlət Pedaqoji Universitetinin Beynəlxalq Əlaqələr
üzrə prorektoru Mahirə Hüseynova, İqdır
Universitetinin rektoru Mehmet Hakkı Alma çıxış
etdilər.
Çıxışlarda, ölkəmizin ərazi
bütövlüyünün və suverenliyinin təmin
olunmasından sonrakı mərhələdə Qərbi Azərbaycana
qayıdış proseslərinin milli haqqımız olduğu
ifadə olundu. Bildirildi ki, bu festival-konqres bizi, tarixi,
coğrafi baxımdan olduğu kimi, eyni zamanda, elmi baxımdan
da Qərbi Azərbaycana daha da yaxınlaşdırmaqdadır.
Bu mənada da, qarşıdakı mərhələlərdə
daha yeni uğurların əsasları müəyyən
olunmaqdadır. Ölkəmizin yeni iqtisadi reallıqları
müstəvisində Zəngəzur dəhlizinin istifadəyə
verilməsindən sonra növbəti 2025-ci ildə
üçüncüsü keçiriləcək olan
festival-konqresdə indikindən daha çox
iştirakçının olacağı qürurla qeyd olundu.
Çıxışlardan sonra “Qərbi Azərbaycana
qayıdış” olimpiadası qaliblərinin mükafatlandırılması
həyata keçirildi. Açılış tədbirinin
ardınca musiqi nömrələri təqdim olundu. Rəsmi
açılışın ardından, Qərbi Azərbaycandan
olan iki gəncin toy şənliyi keçirilmişdir. Qərbi
Azərbaycan toy adətləri: “Elçilik”, “Nişan taxma”,
“Paltar biçmə”, “Çörəküstü”,
“Xına”, “Gəlin köçürmə” kimi mərasimlər
nümayiş olunmuşdur. Toy mərasimində
Naxçıvan Dövlət Universitetinin İncəsənət
fakültəsi və universitetin tabeliyində olan Musiqi
Kollecinin müəllim və tələbələrinin
ifasında Qərbi Azərbaycana aid aşıq musiqiləri,
yallılar, kompazisiyalar, musiqi nömrələri, xalq
oyunları təqdim olunmuşdur.
Festival-konqresdə Elm və Ali Təhsil üzrə
Dövlət Agentliyi, Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası,
Azərbaycan Həmkarlar İttifaqları Konfederasiyası,
Bakı Dövlət Universiteti, Azərbaycan Milli
Konservatoriyası, Bakı Mühəndislik Universiteti, Azərbaycan
Dövlət Pedaqoji Universiteti, Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət
və İncəsənət Universiteti, Azərbaycan Dillər
Universiteti, Qərbi Azərbaycan Araşdırmalar Mərkəzi,
Bakı Slavyan Universiteti, Azərbaycan Turizm və Menecment
Universiteti, Dövlət Gömrük Komitəsi Akademiyası,
AMEA Naxçıvan Bölməsi, Naxçıvan Müəllimlər
İnstitutu, eləcə də, qardaş Türkiyədən
olan universitetlər tərəfdaş qismində iştirak
edirdilər. Festival-konqresdə eyni zamanda, Naxçıvan
Muxtar Respublikasının Rayon icra hakimiyyətləri, Mədəniyyət
və Təhsil nazirlikləri tərəfdaş qurum olaraq
iştirak etmişlər.
Festival-konqresin gedişində Naxçıvan Dövlət
Universitetinin Texnologiya Mərkəzi tərəfindən Qərbi
Azərbaycan mətbəxinə məxsus olan kulinariya sərgisi
keçirilmiş, sərgiyə 60-dan çox yemək, 44
çeşid meyvə və meyvə qurusu, 30 adda müalicəvi
bitkilər, 94 növ mürəbbə, 12 adda bitki
çayı, 13 növdə şirniyyat, 20-dən çox
adda xoşab və meyvə şirəsi
çıxarılmışdır.
Festivalda Qərbi Azərbaycana məxsus 11 mahalı əks
etdirən çadırlarda muxtar respublikanın icra hakimiyyətləri
və qurumları tərəfindən müxtəlif sahələri
özündə əks etdirən sərgilər təşkil
olunmuşdur.
Konqresdə məqsəd qədim yurd yerlərimiz olan
Qərbi Azərbaycan torpaqlarında xalqımızın min illərlə
yaratdığı mədəniyyəti təbliğ etməklə
yanaşı, Qərbi Azərbaycana qayıdış prosesinə
elm və təhsil ictimaiyyətinin dəstəyini ifadə etməkdir.
Konqresdə Qərbi Azərbaycanın tarixi, mədəniyyəti,
iqtisadiyyatı, incəsənəti və digər müxtəlif
sahələrinin araşdırılması, müasir dövrlə
əlaqələndirilməsi, onlardan yeni reallıqlar və
çağırışlar müstəvisində əsaslandırılması
məsələlərinin geniş auditoriyada müzakirəyə
çıxarılması elm adamlarının
qarşısına məqsəd kimi qoyulmuşdu. Konqresdə
ölkənin müxtəlif universitet, akademiya və elmi-tədqiqat
institutlarında, həmçinin qardaş Türkiyə
universitetlərində fəaliyyət göstərən tədqiqatçılar
bir araya gəlmiş, Qərbi Azərbaycanla bağlı əldə
etdikləri elmi yeniliklər dinlənilmiş və fikir
mübadiləsi aparılmışdır. Bu məqsədlə,
konqres çərçivəsində keçirilən
bölmə iclasları NDU-nun İncəsənət, Xarici
dillər fakültələrində, həmçinin
Magistratura və Doktorantura Mərkəzində keçirildi və
aşağıdakı istiqamətlər üzrə
aparıldı:
- Qərbi Azərbaycan: Tarix, həqiqətlər və
faktlar;
- Qərbi Azərbaycanın mədəni sərvətləri;
- Qərbi Azərbaycanın dil faktları və
toponimikası;
- Qərbi Azərbaycan ədəbiyyati və folkloru;
- Qərbi Azərbaycanda elm və təhsil;
- Qərbi Azərbaycana qayıdışın
hüquqi aspektləri;
- Qərbi Azərbaycanın təbii sərvətləri.
Bölmə iclaslarında elm adamlarının
çıxışları dinlənildi. Konqresdə
bütövlükdə, 7 istiqamət 24 bölmə və əlavə
təqdimatlar daxil olmaqla 300-dən çox məruzənin dinlənilməsi
ilə yadda qalmış oldu.
Beləliklə, Naxçıvan Dövlət
Universitetinin ideya müəllifliyi və təşkilatçılığı
ilə növbəti mühüm və əlamətdar tədbir
uğurla baş tutmuş oldu. Bu, milli kimliyimizin iftixarı,
tarixi keçmişimizin, müasir günlərimizə və
gələcək nəsillərə qədər miras olaraq
qorunması, elmi araşdırmaların yeni reallıqlar
müstəvisində daha səmərəli nəticələrlə
aparılması və daha böyük hədəflərin əlçatan
olması baxımından da əlamətdardır. Təbii
olaraq, bütün bunlar, ərazi
bütövlüyümüzün və suverenliyimizin təmin
olunmasından sonra Qərbi Azərbaycana qayıdışla
olduqca qürurverici olacaq.
Cavadxan QASIMOV
Naxçıvan Dövlət Universitetinin dosenti,
İqtisad üzrə fəlsəfə doktoru
525-ci qəzet.- 2024.- 25 iyun,¹109.-S.13.