Azərbaycanın
pasportu
Anarın 86
yaşına
Anarla hər gün
küçədə, televizorda, tədbirlərdə
rastlaşdığımız üçün, həmişə
yanımızda olduğu
üçün onun böyüklüyünü,
ucalığını bəlkə də hiss etmirik. Onu
özümüzdən biri sayırıq, əslində elə
Anar bizlərdən biridir, amma Anardır! Dağın
yaxınlığında olanda onun ucalığını hiss
eləmədiyimiz kimi, Anarın da yaxınlığında
olanda onun ucaılığını hiss eləmirik.
Bir dəfə
Əskişəhərdə Türk dövlətlərinin
şair və yazıçılarının qurultayı
keçirilirdi. Türk dünyasından gəlmiş xalq
şairlərinin, yazıçılarının Dədə
Qorquda çevrilmiş
Anarın əllərindən öpməklərini (özü
də Anar əlini çəkmək
istəyirdi, amma qamarlayıb tuturdular Anarın əllərini)
görəndə necə qürur hissi keçirdiyimi bəlkə də
anlada bilmərəm.
Bu gün Anarı
yalnız Cəfər Cabbarlı ilə müqayisə etmək
olar. XX əsrin əvvəllərində Cəfər
Cabbarlı ədəbiyyatımız üçün, incəsənətimiz
üçün, teatrımız və mədəniyyətimiz
üçün necə dayanmadan
çalışırdısa bu missiya XX əsrin sonu və
XXI əsrin əvvəlləri
Anarın üzərinə düşüb. Və Anar bu
missiyanı layiqincə yerinə yetirir və davam etdirir.
Anar Azərbaycanın pasportudur, özü də heç
bir sərhəd tanımayan pasportu.
Bir dəfə «Sizsiz»
əsəri çıxandan sonra
mənim redaktorum olan orta səviyyəli
bir yazıçı məni kabinetinə çağırıb dedi:
- Buna bax, atasından,
anasından roman yazıb.
İndi biz də atamızdan, anamızdan roman yazaq?
Seyran Səxavətin
sözü olmasın, mən də söz gəldi
özümü saxlaya bilmirəm, dedim:
- Müdir, sənin də
atan Rəsul Rza, anan Nigar Rəfibəylidir? Sən də xan-bəy
nəslisən?
Redaktor məni
otağından qovdu:
- Ə, dur cəhənnəm
ol burdan.
Mən də durdum cəhənnəm oldum.
Məni ədəbiyyata
Anar gətirib. Üstümdə böyük haqqı var. Amma bir ara «Alatoran»çılara qəzetimizdə
həftədə bir dəfə gen-bol yer verdiyimə, onlar da
hər nömrələrində Anara zəhər
tökdüklərinə görə məndən bərk
incimişdi. Hətta Kamal Abdulla ilə ədəbiyyat söhbətində
demişdi ki, mən bunun atasını tanıyıram, çox
yaxşı ziyalıdı, yaxşı da kişidi, amma bu niyə
belə edir, anlamıram.
Amma ürəyi
genişdi, bir müddətdən
sonra mənim
günahımı bağışladı.
Vaqif Cəbrayılzadənin təbirincə desək, Anar min illərin gün işığıdı, nə
qədər basdırmaq istəsən,
yenə torpağın
üstündə qalar.
Martın 14-də ədəbiyyatımızın
Dədə Qorqudu Anarın 86 yaşı tamam oldu. Bu
böyük insanı bu münasibətlə həm öz
adımdan, həm də çoxminli oxucularımız
adından ürəkdən təbrik edir, ona Allahın
verdiyi qədər ömür
arzulayıram.
Sonda. Anarın və
xanımı Zemfira Səfərovanın
Vətən, millət sevgisini əsrin
əvvəllərində Mirzə Cəlilin və
xanımı Həmidə bəyin (bilirsinizmi, Qarabağda mərdliyinə,
cəsarətinə görə Həmidə Cavanşirə
xanım yox, həmişə bəy
deyə müraciət ediblər, mən də ona görə
bəy yazdım) Vətən, millət sevgisi ilə və
onların ailə müqəddəsliyi
ilə müqayisə etmək olar.
Və lap sonda. Anardan
bir anekdot.
İstanbulda kitab
festivalındayıq. Otelin kafesində çay içirik,
Anarın nəvəsi də
yanındadı. Qonşu stolda Cənubi Azərbaycandan olan bir
xanım oturub.
Diqqətlə Anara
baxıb dedi:
- Mən sizi
tanıyıram. Siz Ramiz Rövşənsiniz.
Hamımızı
gülmək tutdu, xanım da gülməyimizə
çaşdı.
Anar gülümsəyərək
sakitcə dedi:
-Xanım, düz
deyirsən, mən əvvəllər
Ramiz Rövşən idim, amma indi Anaram.
Xanım bəlkə
on dəfə üzr istədi.
Aqil ABBAS
525-ci qəzet.- 2024.- 15 mart, ¹49.- S.9.