"COP29 Azərbaycanın güclü potensialını dünyaya nümayiş etdirəcək"

Məlum olduğu kimi, Azərbaycanın paytaxtı Bakı şəhəri BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasına Tərəf Dövlətlərin 29-cu Konfransına (COP29) ev sahibliyi edəcək. COP "Conference of the Parties", yəni Tərəflərin Konfransı adlanır və adındakı 29 rəqəmi tədbirin sayca 29-cu olduğuna işarə edir. COP29-un bir sıra iqlim dəyişikliyi məsələlərini müzakirə etmək və danışıqlar aparmaq üçün dünya liderlərini, hökumət rəsmilərini, alimləri, QHT-ləri və digər maraqlı tərəfləri bir araya gətirən böyük tədbir olacağı gözlənilir. BMT-nin İqlim Dəyişmələri üzrə Çərçivə Konvensiyasının (UNFCCC) Tərəflər Konfransı 1995-ci ildən hər il keçirilir. Bu tədbirin keçirilməsində əsas məqsəd dünyada iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə irəliləyişləri qiymətləndirməkdir. 1990-cı illərin ortalarından başlayaraq sözügedən konfrans çərçivəsində inkişaf etmiş ölkələrdə istixana qazlarının atmosferə tullantılarının məhdudlaşdırılması ilə bağlı icbari hüquqi öhdəlikləri ehtiva edən Kioto Protokolu müzakirə olunub. 2011-2015-ci illərdə keçirilən sessiyalarda iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə ən əhəmiyyətli beynəlxalq sənəd hesab olunan Paris Sazişi müzakirə edilib və 2015-ci ildə qəbul olunub.

Azərbaycan Respublikası Prezidenti Administrasiyasının rəhbəri Samir Nuriyev deyib ki, Azərbaycan dövləti ciddi qlobal problem olan iqlim dəyişmələrinin qarşısının alınması istiqamətində ardıcıl siyasət həyata keçirir, 2030-cu ilə qədər bərpaolunan enerji həcminin və enerji səmərəliliyinin artırılması ilə bağlı beynəlxalq təşəbbüsə qoşulub: "Ölkəmizdə "yaşıl enerji" sənayesinin inkişafı üçün müvafiq normativ-hüquqi aktlar qəbul olunur, Qarabağ və Şərqi Zəngəzur iqtisadi rayonları, Naxçıvan Muxtar Respublikası "yaşıl enerji" zonaları elan edilmişdir. Azərbaycan xarici tərəfdaşları ilə birlikdə bərpaolunan enerji sahəsinin inkişaf etdirilməsi məqsədilə böyük layihələr reallaşdırmağa başlamışdır. Prezident İlham Əliyevin 2023-cü il 25 dekabr tarixli Sərəncamı ilə 2024-cü ilin Azərbaycanda "Yaşıl dünya naminə həmrəylik ili" elan edilməsi ətraf mühitin qorunmasına böyük diqqətin və həssas münasibətin göstəricisidir. COP29 kimi mötəbər tədbirin Azərbaycanda keçirilməsi ilə bağlı yekdil qərarın verilməsi beynəlxalq ictimaiyyətin ölkəmizə böyük hörmət və etimadının ifadəsi olmaqla yanaşı, həm də yeni inkişaf mərhələmizdə əldə edilmiş növbəti uğurdur. Prezident İlham Əliyevin Sərəncamı ilə yaradılan Təşkilat Komitəsi qlobal tədbirin reallaşması ilə bağlı müvafiq texniki-təşkilati tədbirlər həyata keçirir. Əminliklə demək olar ki, "Yaşıl dünya naminə həmrəy olaq!" şüarı altında yüksək səviyyədə keçiriləcək COP29 qlobal əhəmiyyət daşıyan bu problemin həllinə mühüm töhfə olmaqla yanaşı, həm də Azərbaycanın güclü potensialını bütün dünyaya nümayiş etdirəcəkdir".

Millət vəkili Rüfət Quliyevin dediyinə görə, COP29-un keçirilməsi böyük beynəlxalq hadisədir. Hətta bir çox siyasi, iqtisadi ekspertlər bu tədbiri BMT-nin baş assambleyasının iclasına bərabər sayırlar: "Azərbaycana təxminən 100 ölkədən 55 mindən yuxarı qonaq gələcəyi gözlənilir. Proqnozlara görə, 85 ölkənin rəhbəri gələcək. Dünyada ən tanınmış alimlər, ekspertlər, nəhəng şirkətlər, ekoloji problemlərlə məşğul olan bütün tanınmış insanlar Azərbaycanda olacaqlar. Bu, bir də onu göstərir ki, Azərbaycan onlarla yüksək səviyyədə olan beynəlxalq toplantılar keçirir və gələn qonaqlar bir daha yeniləşən, inkişaf edən, çiçəklənən Azərbaycanı görürlər, onlar böyük təəssüratlarla qayıdırlar, bütün dünyada bunu danışırlar, bölüşürlər. Bizdə çox maraqlı bir trend var ki, Azərbaycan hansı işə əl qoyursa, o işdə ya birinci, ya üçlükdə, ya da beşlikdə olmalıdır. Azərbaycanda artıq belə bir ənənə var. İstər idman olsun, istər elmi konfranslar, mədəniyyətlə əlaqədar olan beynəlxalq festivallar, transmilli layihələr olsun, bunların hamısı həyata keçirilib və davam edir".

Millət vəkili Azər Kərimli bildirib ki, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyası 1992-ci ilin iyununda Rio-de-Janeyroda keçirilən Sammitdə insanın iqlim sisteminə təhlükəli müdaxiləsinin qarşısını almaq üçün imzalanmış sazişdir. COP abbreviaturası "Tərəflərin Konfransı" mənasını verir: "Tərəflərin Konfransı" İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasının həyata keçirilməsinə nəzarət edən ali qanunverici orqandır. 198 ölkə Konvensiyanın iştirakçısıdır. COP29 konfransının keçirilməsini Azərbaycan üçün 2024-cü ilin ən mühüm hadisəsi və ölkənin yaşıl iqtisadiyyata keçid strategiyasının məntiqi davamı hesab etmək olar. Bu missiyaya uyğun olaraq, Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin Sərəncamı ilə 2024-cü il Azərbaycanda "Yaşıl Dünya Uğrunda Həmrəylik ili" elan edilmişdir. Azərbaycan öz əməli fəaliyyəti ilə ölkənin "yaşıl" enerjiyə verdiyi önəmi sübut edir. Məsələn, Azərbaycan 1990-cı illə müqayisədə 2030-cu ilə qədər istixana qazı emissiyalarını 35 faiz, 2050-ci ilə qədər isə 40 faiz azaltmağı hədəfləyir. Azərbaycan bərpa olunan enerji mənbələri üzrə yüksək potensiala malik ölkələrdən biridir. Energetika Nazirliyinin məlumatına görə, ölkənin texniki bərpa olunan enerji potensialı quruda 135 GVt, dənizdə isə 157 QVt təşkil edir. Bərpa olunan enerji mənbələrinin iqtisadi potensialı 27 GVt, o cümlədən, külək enerjisi - üç min meqavat, günəş enerjisi - 23 min meqavat, bioenerji potensialı - 380 meqavatdır. Dağ çaylarının potensialı 520 meqavat qiymətləndirilir. BMT-nin İqlim Dəyişikliyi üzrə Çərçivə Konvensiyasının Tərəflərinin Konfransı iqlim dəyişikliyi ilə mübarizədə son dərəcə mühüm və dünyada ən əlamətdar hadisələrdən biridir. Şərqi Avropa Qrupu ölkələrinin yekdil qərarı ilə Azərbaycanın konfransın növbəti sessiyasının keçiriləcəyi yer seçilməsi ölkəyə yüksək etimadın göstəricisidir. Azərbaycan artıq böyük beynəlxalq tədbirlərin təşkilatçısı kimi müsbət imic qazanıb. Bu hadisə bütün dünyaya sübut edəcək ki, Azərbaycan təkcə neft-qaz ölkəsi deyil, həm də "yaşıl" iqtisadiyyata prioritet sahə kimi böyük önəm verir. COP29-un Bakıda keçirilməsi Azərbaycanın dünyada nüfuzunun daha da artırılmasına və ölkə həqiqətlərinin beynəlxalq ictimaiyyətə birbaşa və maneəsiz çatdırılmasına güclü təkan verəcək. Avrasiya məkanında coğrafi baxımdan Şərqlə Qərb arasında körpü rolunu oynaya biləcək ölkələrin sayı kifayət qədərdir. Onların bəziləri ərazilərinə görə Azərbaycandan dəfələrlə böyük, təbii ehtiyatlarına görə ölkəmizdən dəfələrlə zəngindirlər. Lakin Şərqlə Qərb arasında siyasi, iqtisadi və mədəni körpü rolunu oynamaq, dünyanı çoxsaylı təhdidlər qarşısında qoyan çağırışlara qarşı bəşəriyyəti həmrəyliyə çağırmaq, humanizm prinsplərini, mədəniyyətlərarası dialoqu təşviq etmək missiyası Azərbaycanın qismətinə düşüb və liderlərimizin 1993-cü ildən etibarən həyata keçirdikləri siyasət ölkə ərazisini geostrateji körpüyə çevirə bilib".

Onun sözlərinə əsasən, Bakının təşəbbüsü və iştirakı ilə həyata keçirilən enerji və nəqliyyat dəhlizləri layihələri, sivilizasiyalararası dialoqun və humanizim dəyərlərinin təşviqi istiqamətində gerçəkləşdirilən və ildən-ilə əhəmiyyətini daha da artıran təşəbbüslər qlobal miqyasda ölkəmizin nüfuzunu daha da artırıb, Azərbaycanın bütün dünyada qlobal məsuliyyətinə, öhdəliklərinə xüsusi həssaslıqla, prinsipiallıqla yanaşan etimadlı dövlət obrazının formalaşmasına zəmin yaradıb: "Ölkəmizin istər Qoşulmama Hərəkatı, istər İslam Konfransı və Türk Dövlətləri təşkilatları, istərsə də BMT çərçivəsində irəli sürdüyü təşəbbüslərin dəstək qazanmasının səbəbini də əsasında əməli, ardıcıl, sistemli fəaliyyət dayanan etimadlı münasibətdə, Prezident İlham Əliyevin həyata keçirdiyi sistemli, ardıcıl, bəşəri dəyərlərin qorunmasına, sülhün, əminamanlığın təmin olunmasına xidmət edən siyasətdə axtarmaq lazımdır. Azərbaycan, təkcə özünün deyil, bütövlükdə bəşəriyyətin, qütbləşmənin ağır nəticələri altında əzilən ölkələrin qarşılaşdıqları problemlərin yaranma səbəblərini kifayət qədər yaxşı bildiyi, ikili standartların ən aqressiv nümunələrini öz təcrübəsində "sınaqdan keçirdiyi" üçün qütblər, maraqlar və fərqli baxışlar arasında dialoq körpüsü missiyasını yerinə yetirməklə bəşəriyyətin taleyi barəsində maraqları bir kənara qoyaraq, birgə düşünmək strategiyasını təqdim edir. Bu baxımdan, Azərbaycanın irəli sürdüyü təşəbbüslər də qütblərarası ziddiyyətlərin dərinləşdiyi, beynəlxalq təhlükəsizlik mexanizmlərinin sıradan çıxdığı, ətraf mühitin qorunmasının ən önəmli amilə çevrildiyi, yaranmış vəziyyətdən çıxış yolu tapmaq üçün yeni baxış bucağına və təşəbbüslərə ehtiyac duyulduğu bir zaman kəsiyində təqdim etdiyi ən optimal humanitar, siyasi, iqtisadi və mədəni platformalar, sülhə, təhlükəsizliyə körpü salan yol xəritələridir".

Sevinc QARAYEVA

525-ci qəzet.- 2024.- 14 may,№83.- S.15.