Vaqif Səmədoğlu haqqında xatirələrim

Gözəl şair, dostumuz Vaqif Səmədoğlu haqqında xatirələrim ilk dəfə 2017-ci ildə "Ardı yaşanılır" kitabımda çap edilib. Son çıxışım isə Ankarada, şairin anadan olmasının 80 illiyinə həsr olunmuş, TÜRKSOY-un təşkil etdiyi anım gecəsində baş verdi.

Mən onun "Royal" adlı şeirini oxudum, musiqi fəaliyyətindən də danışdım. Axı Vaqif, həm də gözəl pianoçu idi. Bakı konservatoriyasında pianodan dərs deyirdi, həm də televiziya ilə caz haqqında maraqlı verilişlər aparırdı.

Əlbəttə, bizim ailə üçün son illərin ağır itkilərindən gənclik dostumuz, yoldaşımız Vaqif Səmədoğlunun dünyasını dəyişməsi oldu.

Biz ona Vaqulya deyirdik. O isə mənə "Mamaşa". Bu barədə onun bizim toyumuzun 50 illiyi münasibətilə yazdığı məqaləsində təbrikində verdiyi izahı gətirirəm: "...İndiyə kimi Zemfiraya "Mamaşa" deyirəm. Niyə "Mamaşa"? Çünki Anar Moskvada Ali Ssenari Kurslarında təhsil alanda mən də Moskva Dövlət Konservatoriyasında təcrübə keçirdim. Zemfira xanım da orda namizədlik dissertasiyasını yazırdı. Hətta elmi rəhbərinin familiyası da yadımdadır - Rijkin. Doğrudan da, Zemfira bizə Moskvada ana qayğısı göstərirdi, "mamaşalıq" edirdi. Dərslərim, işlərim bitən kimi özümü verirdim Anargilə. Onlar "Dinamo" metrosunun yanında böyük bir otaq tutmuşdular. Onlara gedib yeməklərinə şərik çıxırdım. Ona görə də Zemfira xanıma "mamaşa kormilitsa" deyirdim".

Vaqulya bizim tutduğumuz evin yiyələri ilə razılığa gəlmişdi ki, onların royalında gəlib məşq etsin, çalsın. Yadımdadır o, L.V.Bethovenin "Apposionata"sını çalarkən, ev yiyəsi yaşlı qadın Larisa xanım divanda oturub ona qulaq asmağı çox sevərdi, fikrə dalardı, deyərdi ki, gəncliyi yadına düşür, demə, cavanlığında Vadim adlı gənci sevirmiş, o da pianoçu imiş.

Vaqulya cazı da çox sevərdi, bir vaxt televiziya ilə caz haqqında maraqlı verilişlər aparırdı. Onun özünün caz nümunələrini ifa etməyi yadıma düşür, fortepianoda çaldığı "Reqtaym"ı və "Bassanova"sı indi də qulağımdadır.

Vaqulyanın atası ilə mənim atam dost idilər, xüsusilə birlikdə ova getməyi sevərdilər. Vaqulya özü həmin məqalədə yazır ki, "onların (yəni Anarın və mənim) atalarına əmi demişəm, atamın yaxın dostları olublar".

Bir dəfə hətta Səməd Vurğunun "Reks" adlı "ovçarka" cinsindən olan sevimli iti bizim evdə qalmışdı. Nənəm atamdan xahiş edirdi ki, onu yiyəsinə qaytarsın, çünki evimizi darmadağın edirdi, hücum çəkirdi nənəmin çarpayısının üstündəki tül örtüyünə, onu cırıq-cırıq etmişdi. "Reks" haqqında Vaqulyanın bacısı Aybənizin atasına verdiyi sual yadıma düşür: "Ata, sən deyəsən, Reksi bizim hamımızdan çox sevirsən, elədi? "O isə cavabında: "Dəli olma, hamınızı bərabər sevirəm", - demişdi. Vaqulyanın anası Xavər xanım Moskvaya gələndə mənimlə bərabər bizim otaqda qalmışdı. Çünki o vaxtlar otellərdə yer tapmaq çox çətin idi. Yusif isə Anarla yoldaşıgildə qalmışdı. Mən Xavər xanımı gəzdirirdim, istədiyi şeyləri tapıb alırdıq. Birdən Xavər xanım mənə baxıb dedi: "Sən nə yaxşı qızsan, gəl elə mənim podruqam, yəni rəfiqəm ol". Dedim, olum da. Aybənizlə də biz "Peredelkino"da yazıçıların evində dincələrkən dostlaşmışdıq. Rəhmətlik Aybənizin yasında qızı Aygün (o da çox tez rəhmətə getdi) dedi ki, mama zarafatla nənəyə deyirdi, sən də bir-bir mənim rəfiqələrimi əlimdən aldın.

Yusif Səmədoğlu haqqında da son vaxtlar eşitdiyim bir hadisəni xatırlatmaq istərdim. Biz "Naftalan"ın "Çinar" otelində qalarkən massaj edən Vəfa adlı xanım biləndə ki, mən Anarın yoldaşıyam, dedi ki, mən də ədəbiyyatı çox sevirəm və cavanlığımda hekayələr də yazırdım, hətta birini "Ulduz" jurnalına göndərmişdim. O vaxt jurnalın redaktoru Yusif Səmədoğlu idi. Çox tezliklə ondan bir böyük məktub aldım, indi də bu məktub məndədir. O yazırdı ki, bu hekayəni çap edə bilmərik, çünki Siz öz şəxsi həyəcanlarınız haqqında yazmısız, obraz yarada bilməmisiz. Mən incidim, həvəsdən düşdüm. Bir müddət sonra mənə dedilər ki, Yusif Səmədoğlu gəlib və sən onu massaj etməlisən, əvvəl etiraz etdim, amma sonra öz narazılığımı ona bildirdim və dedim ki, Siz məni həvəsdən salmısız. O, üzrxahlıq etdi və gələn nömrədə mənim hekayəmi tamam dəyişilmiş, gözəlləşdirilmiş şəkildə öz adımla nəşr etdi.

Yenidən Moskva həyatımıza qayıdıram. Bir gün Vaqulya bizdə olanda Bakıdan bacım Elmira zəng etdi və xəbər verdi ki, atamın əməliyyatdan sonra vəziyyəti ağırlaşıb, bilet al, gəl. Biz Moskvada tələbə həyatı keçirirdik. Tələbəlik təqaüdü almağımıza da hələ vaxt qalmışdı, bilet almağa isə pulumuz çatmırdı. O vaxt Vaqulya bizə lazımi qədər pul verdi və sonralar öz dediyinə görə, mənə həsr olunmuş şeir də yazdı. "Uzaq yaşıl ada" adlı şeir kitabını da mənə avtoqrafla bağışladı. Avtoqrafı və kitabda dərc olunmuş "Royal" poemasından bir parçanı diqqətinizə təqdim edirəm:

"Zemfira xanıma-bacıma, dostuma, dərin hörmət bəslədiyim alimə ən xoş duyğularla "Royal" poemasının ən kövrək xatirəsi kimi...

Tik-Tik -tak...

Dostum şeirlərimi köçürür makinada

Telefon zəngi...

Telefon dəstəklərimizin

Qantel dövranı başlanıb,

Az ağla, bacım...

Yarpaq-yarpaq,

Budaq-budaq,

Ağac-ağac Meşə,

Burda qar Qar rəngindədir.

Ətrafda kilsə-kilsə,

Monastr-monastr,

Məzar-məzar,

Zavod-zavod

Rusiya izləri

Müharibə qaçqınlarıyla

Dolmuş gəmitək

Aralanır limandan,

Ayrılır məndən,

Qara yelkəni qaldırılmış

Royal...

Vaqulyanın bağışladığı gənclik şəklinin arxasında isə aşağıdakı sözlər yazılmışdı: "Zemfira! Sən şeir yaza bilərdin, nə olsun ki, alimlik edirsən.Allah qoysa, sənə yazdığım şeirlər də çap olunacaq. O şeirlər yaxşı şeirlərdir! Həzrət Abbas haqqı! Var ol, sağ ol, bəxtəvər ol! Məmləkətimizin gözəl mahnılarını unutma! Vaqif".

Vaqulya son illər xəstəliyi ilə bağlı sevimli həyat yoldaşı Nüşabə xanımla bərabər, İsrailə tez-tez gedirdi. Bizə zəng edəndə soruşardım ki, Vaqulya, necəsən? O da deyirdi: "Böyük məsuliyyət hissi ilə qocalıram". Deyirdim, qoy görək, onda biz nə deyək? O gün onun "Bəxt üzüyü"nə baxırdım. Nə qədər yeni, unikal, milli obrazlar yaradıb. Orada belə bir replika var. O da elə Vaqulyanın özünün yaradıcılığına aiddir: "Deyirlər, kinonun əvvəli ağlamalıdır, sonu hırıldamalı". Lap onun komediyaları və şeirləri kimi. Komediyaları gülməli, şeirləri isə ağlamalıdır. Hayıf Vaqulyadan. Onun yeri həm bu gün görünür, həm də sabah görünəcək. Ondan sonra artıq mənə "Mamaşa" deyən olmayıb, yəqin olmayacaq da. Dostumuza rəhmət olsun!

Zemfira SƏFƏROVA

Akademik, Əməkdar Elm Xadimi

525-ci qəzet.- 2024.-30 may,№94.-S.8.