Böyük dünyaya səyahət
Gəz oğlum, vətəninə göz dikəni əz
oğlum,
Dostun kim, düşmənin kim, sez oğlum,
Tarixini şərəfinlə yaz, oğlum...
İllərdir bu şeir sözləri nəğmə-
nəğmə, xoş bir avaza qoşulub türk
dünyasını diyar-diyar dolaşaraq dillər əzbərinə
çevrilib. Oğlunu oxumağa, insanlığa səsləyən
sadə, zəhmətkeş anaların dilində dua,
ataların arzularının şeir və nəğmə
halı, səngərdə olan əsgərlərin mübarizə
ruhunu qaldıran marş əvəzi olub... Və əminəm
ki, indiyə qədər yazılmış ən gözəl
ata-ana xeyir-duası, ən səmimi yaradıcılıq
nümunəsidir. Türk adı altında ayrı-ayrı
coğrafi şəraitlərdə yaşayan xalqları - bizi
nəğmə-nəğmə, söz- söz bir-birimizə
yaxınlaşdıran, uzaqdan-uzağa doğmalaşdıran
şeirin, musiqinin, sözün qüdrəti və ruh
bağlılığıdır desəm, heç
yanılmaram... İllər öncə Türkiyənin uzaq bir
şəhərindən ay ulduzlu, al qırmızı bir
bayrağın qürürlu müşayiəti altında,
Bosfor boğazının həzin küləyinə qoşulub
sərhədlər keçərək evimizə qədər
ayaq açan bu duyğulu musiqinin söz müəllifinin bir
"baba" kimi
könlümüzdə yer tutacağı ağlıma gəlməmişdi...
İndi İstanbul - Bakı məsafəsi iş yerimdən
evimə qədər olan məsafə qədər olub mənimçün.
Uzaqdan sevdiyim Türkiyənin hər şəhəri, hər
kəndi bir Azərbaycandır mənimçün. Türk
Ədəbiyyatı Vəqfi və onun rəhbəri Sərhad
Kabaklının Sultanəhməddəki yeri bütün
yaradıcı insanlar üçün müqəddəs bir
ocağa çevrilib. Gözəl sözü dəyərləndirənlərin,
Azərbaycan şeirinin Türk dilində səslənən ən
gözəl məkanıdır Türk Ədəbiyyatı Vəqfi...
Bir neçə il bundan qabaq Sərhad bəylə
tanış olarkən mənə hədiyyə etdiyi
imzalı kitabının üz qabığındakı
misraları görəndə sözün xoş mənasında
təəccüblənib və hədsiz sevinmişdim. Dediyim
kimi, duaya, marşa çevrilən
Əkməyini ac olanla böl, oğlum,
Haram yemə, haqq uğruna öl, oğlum...
- misraları tanış və doğma idi...
Özündən də əvvəl sözündən
sevdiyimiz bu insanı o gün yaxından tanımaq məni
çox sevindirmişdi.
Sərhad Kabaklını tanıdıqca
insanlığın poeziyasını öyrənmiş
olursan. Həssas, kövrək qəlbli, mehriban, gözəl,
xoş xasiyyətli, ata nəvazişli bu insan müqəddəs
bir işə qulluq edir, təhsilə, ədəbiyyata və
insanlığa...
Onun "Bil, oğlum" adlı kitabında
saydığım bütün bu müsbət keyfiyyətlər
misralar boyu şeirlərin poetik gücünü
daşıyır, eynilə çoxlu bar gətirib meyvələrinin
ağırlığından başını
aşağı salan təvazökar budaqlar kimi, səmimi, dərin,
bədii yüklü, sanballı şeirlərdir...
Pembe hayal ülkesi kararmıştı bin ahla,Bir ressam
yeşil rengi yıkıyordu siyahla.
Savaş mağluplarıydık, bir şeraba
kanmışdık,
Alevden cennet yapmış, o cennette yanmıştık.
Və ya
Güneşi kaybetmiştik bir kumar masasında,
Deniz bir çöl olmuşdu sihirbaz asasında.
Bir ressam yeşil rengi yıkıyordu günahla,
Gönlümüzdeki ülke kararmıştı bin
ahla...
Bu misralar şairin insanoğlunun dünya həvəsinə
tamahlanıb etdiyi səhvlərin və yaşadığı
duyğuların ən mükəmməl formada sözdən
yaratdığı tablosudur. Bir çox səhvlərin
içimizdəki günəşi söndürərək
yaşıl rəngi qaranlığa boyadığını Sərhad
bəy bu şeirdə böyük həssaslıqla dilə gətirmişdir.
Alovu cənnət sayıb o "cənnətdə"
yanmış insan duyğuları dənizi ikiyə
ayırıb yol edən Musanın əsası sanaraq sehrbaz əsasında
susuz bir səhra ömrü yaşamışdı. İnsan həyat
imtahanında bəzən üç səhvin bir doğrunu
apardığını unudan insandır, bəli!
Şair baxışlarıyla baxdığı
şeirlərində Sərhad Kabaklı insanlığı
oyanışa, birliyə sevgiyə və ədalətə səsləyərək
öz oğlunun timsalında bütün türk
oğullarına ata öyüdü verir. Ədalət
masasında haqsızlığa yenilən qəflət
yuxusunda yatanlara baxaraq etiraz edir:
Rabbim, şu yığın gibi ben de neden değilim?
Onlar mı benden değil, ben mi senden değilim?
Sevgi şeirlərində də çox
kübardır, həssas və kövrəkdir şair.
İşığı, rəngləri, ən incə
detalları belə ayırmağa kömək edən,
içində milyonlarla hüceyrə olan və görmək
üçün ən önəmli təbəqə olan
gözünün retinasına - göz bəbəklərinin dərinliklərinə
qazır sevgisinin rəsmini...
Fıratı sever gibi sevmiştim seni ben...
Seni sevmiştim... bahtım kadar kara, alnım kadar ak...
Bəxtini nə qədər qara adlandırsa da, həsrəti
çilə saymır, alnı ağ, duyğuları saf və
sevgisini özünə xoşbəxtlik sayır.
İçində inşa etdiyi şəhərdə
özünü orduyla savaşa biləcək gücdə hiss
edərək saf duyğularına sahib çıxır.
O bilir ki,
Kurumuş çam dalları bir gün yeşillenecek,
Gün doğacak o gün arka pencerenize.
Bir demet hatıra göndereceğim size...
Xatirələrin ən gözəl yerindən bir dəstə
çiçək bağlayan Sərhad hoca İstanbul
küçələrini də Allaha tapşırır,
çünki içində sən varsan, deyir...
Kış senfonilerini Lodos fısıltılarıyla
dinlerdi,
Baharlarda varlığınla kıvanır,
Yaz zamanı yokluğunla yanardı yaprak gönlüm,
Sanki boşalan İstanbul sokakları değildi,
Gönlümdü...
Qış sinfoniyasını dinləyən külək
pıçıltısı, yazın yarpaq könlündə
yaratdığı yoxluq atəşi, o, getdikdən sonra
gözlərində boşalan kimsəsiz şəhər və
tənha qalan şair ürəyi...
Bu kitabda həsrət səsini, şəhid
acısını, vətən, türkçülük
sevgisini, haqq-ədalət, insanlıq mübarizəsini, ata
öyüd-nəsihətini və dünyanın gərdişini
poeziyanın dili ilə misra-misra anlatan şair həyatı pəmbə
bir şəfəqə, ölümü isə bulud rənginə
bənzədir. Könül qoxusunun isə torpaq qoxusuyla eyni
olduğunu deyir.
Çünki şair çox gözəl bilir ki,
hardasa oxuduğum bir cümlədə deyildiyi kimi, torpaq sevdiklərimizi
yanına aldığı üçün gözəl qoxur. Torpaqdan yaranan bir gün
torpağındır. Bu dünya savaş və mübarizə
məkanıdır, sınaq yeridir, bizdən qalan isə
yaratdığımız dəyərli ədəbiyyat
nümunələri və xoş əməllər olacaq.
Çirkefin, bataklığın adına
"dünya" desek,
Helvadan putlar yapsak, sonra onları yesek...
Və ya
Kainatın bağrında insan denen yapı var,
Bu yapıda - sır gibi - "nefis" adlı
kapı var!..
Yaradıcı insanlar üçün istirahət
günü olmur, şairin istirahəti əsərlər
yaratdığı zamandır, öz guşəsinə
çəkilib sakitliyin verdiyi hüzur içində
duyğularını, yaşadıqlarını,
gördüyü ağrı və xoş hissləri qələmlə
silahlanıb bəyaz kağıza mürəkkəb çiləyərək...
Sərhad bəyin kitabının
yaşatdığı xoş təəssüratlar və
özünə olan sevgim sayəsində qələm
yolçuluğunda onun böyük dünyasına kiçik
bir səyahətə çıxdım, mənəvi olaraq
dincəldim, istirahət etdim. Fikirlərimin sonunu onun, nə qədər
zalımlıq, haqsızlıq olsa da bu dünya
yaşamağa və görməyə dəyər, hər
qaranlıq gecənin bir aydınlıq sabahı var
düşüncəsi ilə yazdığı
işıqlı misraları ilə tamamlayıram:
Ufuklar küsmesin gayri güneşe,
Karanlığın arkasından tan gelir!..
Suya hasret gönülde defne dalı,
Yeşil-yeşil göyerecek an gelir!..
Aysel XANLARQIZI SƏFƏRLİ