Sürətlə dəyişən Astana

Qazaxıstanda sonuncu dəfə pandemiyadan əvvəl olmuşdum. Həmin səfərdən yazdığım reportajda Astananı məhz gələcəyin şəhəri adlandırmışdım. Çünki onda Astananın cəmi 20 yaşı var idi, müşahidə etdiklərim onu deməyə əsas verirdi ki, şəhər sürətlə inkişaf edir və yaxın gələcəkdə regionun əsas mərkəzinə çevriləcək. Bu dəfə Astananı yaxşı mənada tam fərqli gördüm. Şəhər çox inkişaf edib, ilk növbədə diqqəti çəkən maraqlı memarlığı, səliqə-səhmanı, geniş yolları, təmiz havasıdır. Gənc paytaxtın belə sürətli inkişafı onu təkcə regional siyasi, iqtisadi, mədəni mərkəzə deyil, həm də beynəlxalq mərkəzə çevirib. Astana mühüm tədbirlərə ev sahibliyi edir, bir sıra qlobal problemlərin çözülməsində dialoq məkanı kimi çıxış edir.

Bu inkişaf ölkəyə gələn turistlərin də sayına təsir edir. Eyni zamanda, paytaxtda gəzməli-görməli yerlərin də sayı artıb. Bir sözlə, gəzdikcə, xüsusilə payızda paytaxtdan zövq alırsan. Qazaxıstana budəfəki səfərim həm ölkə üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edən atom elektrik stansiyasının tikintisi ilə bağlı keçirilən referendumu işıqlandırmaq, həm də Dünya və Ənənəvi Dinlər liderlərinin Qurultayı Katibliyinin XXII sessiyasında və Gənc Dini Liderlərin Birinci Forumunda iştirak etmək idi. Təbii ki, səfər həm də zəngin mədəniyyət proqramı ilə yadda qaldı. Hər iki tədbirə çoxsayda ölkədən jurnalistlər dəvət almışdı. Qardaş Türkiyədən tutmuş, Ermənistana, Gürcüstana, Fransaya, Qırğızıstan, İspaniya, İtaliya, Rusiya, Belçika, Avstriya, Serbiya, Cənubi Koreya, İsveçrə, Slovakiya, Litva, Belarus, Monqolustan, Qətər, Tacikistan və s. ölkəyə qədər.

“Azərbaycana afərin, torpaqlarını işğaldan azad etdi”

Xarici ölkələrdən olan həmkarlarımın Azərbaycandan olduğumu biləndə hər birinin maraqlı reaksiyası ilə qarşılaşdım. “Azərbaycana afərin, torpaqlarını işğaldan azad etdi”, - həmkarlarımın əksəriyyəti deyirdi. Gürcüstandan olan həmkarım İrakli dedi ki, siz keçmiş SSRİ məkanında ilk ölkəsiniz ki, torpaqlarınızı azad etdiniz, bir gün gələcək biz də ərazi bütövlüyümüzü bərpa edəcəyik.

Rusiyadan olan həmkarım Olqa isə vaxtilə nənəsinin hərbçi olan babasının işinə görə bir müddət Azərbaycanda yaşadığını, anasının isə 12 yaşına kimi Bakıda yaşadığlnı deyib. Azərbaycanda yaşadığını, Bakının dilindən düşmədiyini söylədi: “Ölkəniz, insanlarınız haqqında həmişə o qədər xoş sözlər deyirdi ki... Mənim də arzum Azərbaycanı görməkdir”.

Qırğızıstandan olan həmkarım Ayjanar isə rəfiqəsinin bu günlərdə Bakıda olduğunu və Azərbaycanı çox sevdiyini bildirdi. Digər həmkarlarımdan da eyni xoş sözləri eşidirəm...

Restoranda gənc qazax müğənni dahi sənətkar Müslüm Maqomayevin repertuarından mahnı ifa edir. “O more, more...” oxuyur, həmkarlarımdan biri mənə baxaraq “Maqomayev bunu möhtəşəm oxuyub”. Onun yanında əyləşən Fransadan olan jurnalist isə Maqomayevlə maraqlanır. Həmkarım onu dünya şöhrətli azərbaycanlı sənətkar olduğunu deyir...

1997-ci ildən Qazaxıstanın paytaxtı olan şəhərin inkişafı üçün çox işlər görülür. Hər addımda Astananın xarici görünüşünə gözəllik verən, diqqəti çəkən nələrsə yaradılıb. Məsələn, parklar, maraqlı gül-çiçək kompozisiyaları, tikililər, uşaqlar üçün açıq havada əyləncəli məkanlar və s. Astanın gəzməli- görməli yerləri barədə danışanda ilk yada düşənlər sırasında Bayterek qülləsi var. Bura Astananın simvolu hesab edilir, yerləşdiyi ərazi də Bayterek meydanı adlanır. Bayterik həyat ağacı deməkdir. 105 metr uzunluğundadır. Bayterik həm də sülh və tolerantlıq əlaməti olaraq tanınır. Bayterik ərazisində Prezident sarayı, parlamentin hər iki palatasının binaları, Ali Məhkəmə, plazalar və digər tikililər yerləşir.

Dünyanın ən böyük çadır şəhərciyi olan Khan Shatyr 150 metr yüksəklikdə, 10 futbol meydançası qədər ərazini əhatə edir. Bu tikili özünün qeyri-adi arxitekturası ilə fərqlənir. İçərisində mini qolf meydançası, park, alış-veriş mərkəzləri, qapalı plyaj və digər əyləncə məkanları var. Şəhərə gələn hər bir turist bu ərazini ziyarət edir.

Sülh və Həmrəylik sarayı (piramidası)

Sülh və tolerantlıq simvolu olaraq inşa edilmiş piramidanın xarici görünüşü Misir piramidaları formasındadır, amma daxili çox fərqlidir. 62 metr hündürlüyü olan piramidanın içərisində muzey yaradılıb, qədim Misir barədə məlumatlar yerləşdirilib. Burada konsert, iclas, konfrans zalları, opera, qış parkı var. Qazaxıstanda 130 millətin nümayəndəsinin yaşaması nəzərə alınaraq, piramidanın üst tərəfində 130 fərqli milləti təmsil edən göyərçinlər çəkilib, 18 fərqli dinlə bağlı məlumatlar yerləşdirilib.

Böyük məscid

Astanada 2022-ci ildə yeni məscid açılıb. Bu, Qazaxıstanda və Mərkəzi Asiyada ən böyükdür. Dünyada da ən böyük məscidlər arasında ilk onluqda qərarlaşıb. Məscid ianələr hesabına inşa olunub. Tikintiyə özəl investorlar tərəfindən dəstək göstərilib, dövlət büdcəsindən vəsait istifadə olunmayıb. 2019-cu ildə tikintisinə başlanılıb və üç ilə yekunlaşıb. Məscid binası klassik İslam üslubunda, ənənəvi qazax ornamentləri tətbiq edilməklə tikilib.

Məscid təxminən 68 min kvadratmetr sahədə inşa edilib, eyni anda içində 35 min, həyətində isə 200 minə yaxın insan namaz qıla bilər. Hündürlüyü 130 metr olan dörd minarəsi var. Hər bir minarə İslamın beş sütununu - kəlməyi şəhadət, namaz, oruc, zəkat, həcc - simvolizə edən 5 hissədən ibarətdir. Sol qanaddakı minarələrdən biri ziyarətçilərin üzünə açıqdır.

Böyük günbəzin hündürlüyü 83,2 metr, diametri 62 metrdir. Qapılar qazax naxışları ilə, bayır divarları mavi fonda ağ ərəb qrafikası ilə bəzədilib. Qiblə tərəfdəki divarda Allahın 99 adı həkk olunub. Mozaika divarının uzunluğu 100 metr, hündürlüyü 22,4 metrdir. Mozaika müxtəlif rəngli 25 milyon şüşədən ibarətdir. Məscidin birinci və ikinci mərtəbələrində ibadət otaqlarından əlavə, dərs otaqları, konfrans zalı, nikah zalı, Quran oxuma zalı, televiziya studiyası, ofislər, xidmət otaqları, mağazalar, muzey və texniki otaqlar yerləşir.

Ən böyük pravoslav kilsə

Astanada ölkədə və Mərkəzi Asiyada ən böyük olan pravoslav kilsəsi yerləşir. Kilsə sovet vaxtından mövcud olub, müstəqillik illərində isə bərpa olunaraq ərazisi genişləndirilib. Çox möhtəşəm və tarixi tikilidir. Burada eyni zamanda 4 min nəfər dua edə bilir. Binanın hündürlüyü 68 m-dir, 3 ibadətgahı var.

Qazaxıstan Milli Muzeyi

Astanadakı müstəqilik meydanında yerləşən ölkənin ən böyük muzeyi 2014-cü ildə açılıb. Muzey kifayət qədər maraqlı və eksponatlarla zəngindir. Muzeylə tam tanış olmaq üçün xeyli vaxt tələb olunur. 11 zalda ölkənin qədim tarixi, qazaxların adət-ənənələri əks olunub.

Həmçinin, burada müstəqillik zalı da var ki, orada ölkənin müstəqillik aktı, digər sənədlər, bayrağı, gerbi və s. nümayiş olunur.

Atırau körpüsü

Astananın tarixi hissəsinin mərkəzində yerləşən Atırau piyada körpüsü paytaxtının 20 illik yubileyi münasibətilə Atırau vilayətinin hədiyyəsi olaraq inşa edilib. Açılışı 2018-ci ildə baş tutub. Layihənin dizaynı ISAN Corporation (Cənubi Koreya) mühəndislik şirkətinin Almatı filialında texniki direktor Nurlan Kilıbayevin rəhbərliyi altında qazax dizaynerləri, o cümlədən, urbanist və memar Asxat Saduov ilə birlikdə yaradılıb. Obyekt şəhərə heyrətamiz mənzərə bəxş edir, sakinlərin və turistlərin cazibə mərkəzinə çevrilib. Obyektin dizaynı qlobal memarlıq tendensiyalarına istinad edir.

Üç min ləçəkdən ibarət olan körpünün naxışları onu çox maraqlı edir. Tikilinin mərkəzində bu yerin rəmzi olan nərə balığının tunc fiquru var. Onun ətrafında çoxlu əfsanələr və hekayələr yaradılıb. Məsələn, yerli sakinlər deyirlər ki, körpünün “qoruyucusu”nun quyruğuna və ya burnuna əlinizi çəksəniz, ən gözəl arzularınız mütləq gerçəkləşəcəkdir. Körpünün ümumi uzunluğu 313,5 metr, eni 10,5 metrdir. Metal konstruksiyanın çəkisi 1920 tondur. Bu körpü hazırda Astananın əsas simvoluna çevrilib.

Təbii ki, yazdıqlarım hamısı deyil, Astanada maraqlı və mütləq görüləsi yerlər çoxdur. Qalır gedib görmək...

Bakı-Astana-Bakı

Pərvanə SULTANOVA

525-ci qəzet .- 2024.- 17 oktyabr(№190).-S.9.