Kəlbəcərə Böyük Qayıdış yolunda növbəti uğurlu addımlar

Prezident İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyevanın bu il sentyabrın 2-də Kəlbəcər rayouna səfər etmələri müasir tariximizin daha bir sevindirici səhifəsinə çevrilib.

Səfər çərçivəsində Prezident İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva Kəlbəcər rayonunda Xudavəng monastır kompleksində olublar.

Dünya əhəmiyyətli memarlıq abidəsi olan Xudavəng məbədi 1992-2020-ci illərdə ermənilərin təcavu?zu?nə məruz qalıb. İşğal dövründə erməni apostol kilsəsinin dəstəyi və Ermənistan dövlətinin vəsaiti hesabına monastırda "bərpa" adı altında qanunsuz işlər görülüb. Arzu xatun, Böyük Həsən kilsələri və kompleksə daxil olan digər tikililər üzərində saxtalaşdırma əlamətləri olan əlavələr edib, abidələrin bir çox hissələrini vandalizmə məruz qoyublar. Torpaqlarımız işğaldan azad ediləndən sonra monastırda qalan erməni keşiş və rahiblər abidələrdəki qədim freskaları xarici mütəxəssislərin iştirakı ilə xüsusi üsulla kəsib götürüb, qanunsuz olaraq Azərbaycan ərazisindən çıxarıblar.

Xudavəng monastır kompleksinin zəng qu?lləsində yanas?ı qoyulmus? bir-birinin u?stu?ndə iki dairəvi xonc?a və həyat ag?acı s?əklində xac? kompozisiyalı xac?das?lar və kitabələr də is?g?al do?vru?ndə sökülərək talan edilib.

2020-ci ilin dekabr ayında İrəvanda keçirilən sərgidə Xudavəng monastır kompleksindən oğurlanmış zəng, daş kitabələr, freskalar, xalçalar və Azərbaycan Respublikasına məxsus digər mədəni irs nümunələri qanunsuz olaraq nümayiş etdirilib. Daha sonra qanunsuz olaraq "VII-XIII əsrlərdə erməni xristian kilsələrində freskalar" adı altında İtaliyanın Padua şəhərində açılmış sərgidə Xudavəng monastırının freskaları "erməni ənənəvi incəsənət nümunələri" kimi təqdim olunub. Həmin sərgi İtaliyanın bir neçə şəhərində də təşkil edilib.

Prezident İlham Əliyev həmçinin Kəlbəcər rayonunun İstisu qəsəbəsinin təməlini qoyub. İstisu qəsəbəsi Kəlbəcərin qərb hissəsində yerləşir. Ümumi sahəsi 63,1 hektar olan qəsəbənin layihələndirilmə işləri mərhələli şəkildə aparılacaq. Baş plana əsasən, gələcəkdə burada 159 fərdi ev, "townhouse" tipli 71 ev (142 mənzil) və 180 mənzildən ibarət 10 bina tikiləcək.

Birinci mərhələdə salınacaq ərazinin sahəsi 39,2 hektar təşkil edir. Bu mərhələdə 159 fərdi evin inşası nəzərdə tutulur. Burada iki, üç, dörd və beş otaqlı fərdi evlər tikiləcək. Qəsəbəyə birinci növbədə 159 ailə köçürüləcək.

İstisu qəsəbəsində 352 şagird yerlik məktəb, 100 yerlik uşaq bağçası, inzibati bina, klub-icma mərkəzi, idman sağlamlıq mərkəzi, tibb məntəqəsi, bayraq meydanı, idman meydançası və digər zəruri obyektlər yaradılacaq.

Qeyd edək ki, tarixən İstisu qəsəbəsində əhalinin əsas məşğuliyyəti üzümçülük, taxılçılıq, heyvandarlıq və baramaçılıq olub. Müasir səviyyədə qurulacaq qəsəbənin perspektivdə rayonun yerli əhəmiyyətli mərkəzlərindən biri kimi inkişafı əsas məqsədlərdəndir.

Prezident İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva Kəlbəcər rayonunda "İstisu" Müalicə-İstirahət Kompleksində aparılan tikinti işləri ilə də tanış olublar. 1927-ci ildə fəaliyyətə başlayan bu sanatoriya keçmiş Azərbaycan SSR-də müttəfiq əhəmiyyətli ikinci böyük kurort hesab edilirdi. Kompleksin ərazisində üç yataq korpusu, bir müalicəvi vanna xidməti binası, bir poliklinika korpusu fəaliyyət göstərirdi. Sovet dönəmində bu kurort-sanatoriya kompleksi ildə 50 min nəfəri qəbul etmək imkanına malik olub. Buraya əsasən həzm sistemi xəstəliklərinin müalicəsi üçün müraciətlər edilirdi.

Bərpa edilən "İstisu" Müalicə-İstirahət Kompleksinin ümumi sahəsi 32 min kvadratmetr olacaq. Kompleksdə 145 nömrə, eləcə də 10 kottec yaradılacaq.

Kompleksdəki SPA Mərkəzində termal hamam, müalicəvi vanna, həkim otağı, o cümlədən, müxtəlif müalicəvi hovuzlar, prosedur otaqları, təzyiqli su terapiyası, masaj, buxar, duz otaqları, istirahət zonaları, gözəllik salonu mövcud olacaq. Burada müxtəlif iaşə obyektləri - restoranlar, uşaq əyləncə mərkəzi, oyun otağı, sportskafe, karaoke otağı, kafeteriya da qonaqlara xidmət göstərəcək.

"Aşağı İstisu" mənbəyindən alman mütəxəssislər tərəfindən nümunələr götürülüb, suyun analizi və testi həyata keçirilib. Aparılan analizlər və balneoloji rəylərə əsasən İstisu təbii mineral suyu fizioloji, metabolik və müalicəvi təsirlərə malikdir. Bu isə mədə-bağırsaq traktının funksional pozğunluğunun müalicəsi və həzm funksiyasının stimullaşdırılması, yaşlılarda natrium və maye çatışmazlığının, ortostatik tənzimləmə pozğunluğunun, sidik yollarında infeksiyaların müalicəsi, kalsium oksalat, sistin və sidik turşusu daşlarının profilaktikası və metafilaksisi, uşaqlarda və yeniyetmələrdə diş kariyesinin profilaktikası, eləcə də böyüklər üçün dəstəkləyici təsir baxımından çox faydalıdır.

Prezident İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva Kəlbəcər Şəhər Təhsil Kompleksində aparılan işlər və bu il açılması planlaşdırılan modul tipli məktəbin layihəsi ilə tanış olublar.

Ümumi sahəsi 2,2 hektardan çox olan kompleksin ərazisində 80 yerlik uşaq bağçası, peşə emalatxanaları yaradılacaq, STEAM zona, məktəbdənkənar hazırlıq məkanı və digər zəruri obyektlər təşkil ediləcək. Kompleksin ərazisində, həmçinin 528 şagird yerlik məktəb inşa olunur. Məktəbdə kitabxana, yeməkxana, akt zalı, yataqxana, idman zalı və digər zəruri otaqlar yaradılacaq. Modul tipli məktəbin layihəsi ilə tanışlıq zamanı qeyd edildi ki, ümumi sahəsi 420 kvadratmetr olacaq binada 2 inzibati otaq və 9 sinif otağı yerləşəcək.

Məlumat üçün bildirək ki, işğaldan azad edilmiş ərazilərdə təhsilin inkişafı ilə bağlı tədbirlər xüsusi əhəmiyyətə malikdir. Əlbəttə, Kəlbəcərdə ən müasir standartlara uyğun inşa olunan bu təhsil kompleksi də işğaldan azad edilmiş ərazilərin bərpası prosesində təhsil infrastrukturunun qurulmasına xüsusi diqqət yetirildiyinin əyani təzahürüdür. Xatırladaq ki, Kəlbəcər rayonunda ilk məktəb 1924-cu ildə fəaliyyətə başlayıb. Kəlbəcər işğal edilməzdən əvvəl rayonda 96 ümumtəhsil məktəbi, o cümlədən, 46 tam orta, 42 ümumi orta, 8 ibtidai məktəb fəaliyyət göstərirdi. Bunlardan əlavə, rayonda bir texniki peşə məktəbi, iki əyani-qiyabi məktəb, səkkiz məktəbdən kənar və dörd məktəbəqədər təhsil müəssisəsi də var idi. Rayonun təhsil infrastrukturunun qurulması istiqamətində işlər yüksək keyfiyyətlə davam etdirilir.

Siyasi elmlər üzrə fəlsəfə doktoru, dosent, Beynəlxalq Münasibətlərin Təhlili Mərkəzinin eksperti Mətin Məmmədlinin sözlərinə görə, Prezident İlham Əliyev işğaldan azad olunmuş bölgələrə dəfələrlə səfər edib və bu səfər müddətində də müxtəlif açılış mərasimlərində iştirak edib. İşğaldan azad olunan region yenidən qurulur və yenidən bərpa olunur. Bu bölgələrdə müxtəlif böyük infrastruktur layihələr gerçəkləşdirilir. Bütün bunlar Azərbaycan dövlətinin işğaldan azad olunmuş region ilə bağlı həyata keçirdiyi strategiyanın tərkib hissəsidir. Bu gün işğaldan azad olunana bölgələrin bərpası bizim üçün milli məsələdir. O bildirib ki, İlham Əliyevin işğaldan azad olunan ərazilərə səfərləri artıq ənənə halını alıb: "Həmin torpaqları işğaldan azad etmək necə milli məsələ və ideya idisə, bu gün o torpaqları bərpa etmək də bizim üçün mühüm əhəmiyyət daşıyır. Prezident işğaldan azad olunan ərazilərə getdikdə yeni tiklilərin, yaşayış massivlərinin açılışında iştirak edir. Eyni zamanda bu səfər müddətində adətən ölkə başçısı müxtəlif məsələlər ilə bağlı vacib açıqlamalar verir. Bu da həmin səfərin əhəmiyyətini daha da artırır".

Politoloq Tural İsmayılov deyir ki, Prezidentin Kəlbəcərə səfəri bir daha nümayiş etdirdi ki, Azərbaycanda bütün abadlıq və quruculuq işləri birbaşa ölkə başçısının nəzarəti altında həyata keçirilir: "Qarabağdakı quruculuq proseslərinin məhz İlham Əliyevin nəzarəti altında olmağının göstəricilərindən biri odur ki, Prezident bütün gərgin iş rejiminə rəğmən, bu proseslər ilə özü birbaşa maraqlanır. Sıx qarfika baxmayaraq, Qarabağa səfərlər edir, orada açılışlar həyata keçir. Kəlbəcər coğrafi mövqe baxımından Qarabağın ən mürəkkəb bölgələrindən biridir. Qısa müddət ərzində nəinki Kəlbəcərdə quruculuq işləri həyata keçirildi, həm də sakinlərin daha rahat yaşaması üçün də lazımi addımlar atıldı".

Potensialına görə isə Kəlbəcər Azərbaycanın həm aqrar, həm kənd təsərrüfatı, həm sağlamlıq, həm də eko-turizim olaraq ən gözəl və perspektivli bölgələrindən biridir. Orada infrastrukturun qurulması, yeni otellərin, yolların açılması, müəyyən təhlükəsizlik məsələlərinin birdəfəlik həlli, biznez və aqrar sahədə çalışan fermerlər üçün şəraitin yaradılması gələcəkdə Kəlbəcərin Azərbaycan iqtisadiyyatında mühüm rol oynamasına imkan verəcək.

Sevinc QARAYEVA

525-ci qəzet.- 2024.- 5 sentyabr.(№160).- S.15