Jurnalist adını
şərəfləndirən Hidayət Elvüsal
Tanınmış jurnalist Hidayət Elvüsalın
dünyasını dəyişməsi xəbəri yaxın
dostlarını və həmkarlarını qəlbən
sarsıtdı. Bu il iyun ayının 25-də Mətbuat
Şurasında Hidayət Elvüsalın 75 illiyinə həsr
olunmuş tədbirlərdən sonra bizim - tələb
yoldaşlarının yubilyara hədiyyə olaraq ondan xəbərsiz
hazırladığımız "Söz adamı: Hidayət
Elvüsal" adlı kitabı görmək heyif ki, əziz tələbə
yoldaşımıza nəsib olmadı. Allahdan Hidayət
Elvüsala rəhmət diləyir, kitaba salınmış
"Jurnalist adını şərəfləndirən Hidayət
Elvüsal" adlı yazımı oxuculara təqdim edirəm.
Hidayət Elvüsalla
tanışlığımızın tarixi yarım əsrdən
artıq (56 il) bir zamanı əhatə edir. 1968-ci ildə Azərbaycan
Dövlət Universitetinin (indiki BDU-nun) Jurnalistika fakültəsində,
I kursda, eyni qrupda oxuyurduq (Ancaq o zaman onu Hidayət
Nağıyev kimi tanımışdıq). 28 nəfər
idik: 21 oğlan, 7 qız. 612-ci qrupda "məskunlaşmışdıq".
Mehribançılıq olduğuna görə, bir-birimizə
qarşılıqlı hörmətimiz də vardı. (Onu da
deyim ki, indi 28 nəfərdən cəmi 8 nəfər
qalmışıq. Dünyasını dəyişənlərimizə
Allahdan rəhmət diləyirəm)...
Qrupumuzdakı tələbələrin yalnız 3-4 nəfəri
şəhər uşağı idi. İmkanlı ailənin
uşaqları da elə onlar idilər. Yerdə
qalanlarımız ortabab rayon, kənd uşaqları idik. Ona
görə də anlaşmaq məsələsində
"problem" yaşanmırdı.
Amma... Elə ilk gündən özünəməxsus
ötkəm xarakteri ilə, daha dəqiq desəm, "ipə-sapa
yatmayan", yəni "sözəbaxan" uşaqlardan fərqli
görünən yoldaşlarımız da vardı. Onlardan
biri, bəlkə də elə birincisi haqqında söhbət
açmaq istədiyim Hidayət Nağıyev (Elvüsal) idi.
İlk gündən istedadları ilə, yəni yaxşı
qələm sahibi olmaları ilə başqalarından fərqlənən
Hidayət və Yusif (Yusif Əhmədov) duzlu-məzəli
söhbətləri və eyni zamanda "nadinclikləri"
ilə hamıdan seçilirdilər. Hətta bəzi müəllimlərlə
"yola getmir", mübahisə edir,
"lazımsız" fənləri saymırdılar...
İllər bir-birini əvəz etdikcə, hər kəs
öz yerində "məskunlaşdı..." Bəzilərimiz
təyinatla göndərildiyimiz ünvanlarda işlə təmin
olunduq, bəzilərimiz isə "axtarıb
tapdığımız" sahələrdə...
Və beləcə, bir-birimizdən aralı
düşdük...
Bir dəfə, yəqin ki, 1973-cü ilin payızı
olardı, təsadüfən tələbə
dostlarımızın bir neçəsilə (Hidayət,
İsrafil, Əlipənah, mən (qızımla) və Asəf)
Filarmoniya bağında rastlaşdıq. Bəlkə də
onlar zəngləşib görüşmüşdülər.
Amma nə yaxşı ki, həmin anı əbədiləşdirən
bir şəkil bizə yadigar qaldı. Sonra gördüm ki,
Hidayət həmin şəkli özünün Foto-söhbətinə
daxil edib, sevindim.
Uzun illər Hidayətin imzası olan yazıları
imkan daxilində izləyib oxusam da, özünü
görmürdüm. Bizim qrupun yaxşı bir ənənəsi
də vardı, 10 ildənbir haradasa yığışıb
görüşərdik, dərdləşərdik. Bu işlərin
təşkilatçısı və ilhamvericisi isə bir
qayda olaraq Əlipənah Bayramov olardı (məkanı cənnət
olsun). Onu elə lap əvvəldən qrupumuzun
"Ağsaqqalı" seçmişdik. Doğrusunu deyim ki,
həmin tədbirlərdə də Hidayət gözə dəymirdi...
Ancaq son 5 il ərzində Hidayətlə 2 dəfə,
özü də onun 70 və 75 illik yubiley tədbirlərində
görüşdük. Yeri gəlmiskən, məni bu tədbirlərə
dəvət etdiyinə görə dostumuz İsrafil Qurbanova
sonsuz minnətdarlığımı bildirirəm.
Çünki bu tədbirlərdə görüb eşitdiklərimə
əsasən deyə bilərəm ki, bütün əzizləri
və doğmaları kimi, bizim də - Hidayətin tələbə
yoldaşlarının da onunla fəxr etməyə, qürur
duymağa haqqı çatır...
Hidayət Elvüsalın 70 illik yubileyinə həsr
olunan toplantı Bakı Mətbuat Mərkəzində, 75 illiyi
isə Azərbaycan Mətbuat Şurasında keçirildi.
Hidayətsevərlərin iştirak etdikləri bu tədbirdə
sözün həqiqi mənasında SÖZ-ə qiymət verən
insanlar toplaşmışdılar.
Hidayət Elvüsalın çağdaş
mediamızda qələmi ilə populyarlıq qazanmış
peşəkar yazarlardan biri olduğunu xüsusi vurğulayan
R.Məcidin giriş sözündən və təbrikindən
sonra qonaqlara söz verildi. Və ürəyi dolu olan dostlar,
tanışlar yubilyar haqqında maraqlı xatirələri
yada saldılar. Tələbə yoldaşımız, Əməkdar
dövlət qulluqçusu İsrafil Qurbanov
çıxış edərkən, cibindən
çıxartdığı dördqat bükülmüş
bir vərəq hamının diqqətini çəkdi. Bu,
Hidayətin yurd həsrətinin odunu, alovunu əks etdirən
"Apar məni o yerlərə" şeiri idi:
Ürək daha dözə bilmir,
Apar məni o yerlərə.
Könlüm həsrət, üzüm gülmür,
Apar məni o yerlərə...
- deyən Hidayət Elvüsalın özü də
bu şeiri maraqla dinlədi, nə vaxt yazdığını,
nə vaxt verdiyini xatırlaya bilmədi.
Doğrusunu deyim ki, 70 illik yubiley tədbirində
iştirak etdiyim günə qədər peşəkar
satirik-publisist kimi tanıdığım Hidayət
Elvüsalın həm də gözəl şeirlər və
qəlboxşayan mahnıların müəllifi olduğundan xəbərim
yox idi.
Doğulduğu cənnət Kəlbəcərin saf
havasından və suyundan ruhlanan Hidayətin bir vaxtlar, hələ
universitetə qəbul olunmamışdan əvvəl
yazdığı ilk qələm təcrübəsi olan
şeir və hekayələri də elə Kəlbəcər
rayonunun "Yenilik" qəzetində işıq üzü
görmüşdü. Sonralar onun jurnalistlik fəaliyyətinin
coğrafiyası böyüyərək, respublikanın
sayılıb-seçilən mətbuat orqanlarına doğru
isti-qamət alıb. Bakıda ilk iş yeri olan "Azərbaycan
gəncləri" qəzetini, onun redaktoru, mehriban insan,
peşəkar jurnalist Yusif Kərimovu minnətdarlıqla
xatırlayan Hidayət, həmin qəzetin redaksiyasında
tanış olduğu Azərbaycanın məshur sənət
adamlarını da xoş duyğularla yada salır. Deyir ki,
"bəxtim onda gətirib ki, mənim redaktorlarım Yusif Kərimov,
Ramiz Əhmədov, Məzahir Süleymanzadə, Cəmil
Əlibəyov və əlbəttə ki, mənəvi
redaktor, Şakir Yaqubov olub"...
"Azərbaycan gəncləri"ndən sonra
"Kommunist" (indiki "Xalq qəzeti"), 20 Yanvar
günlərində milyondan çox oxucusu olan "Səhər"in
yaradıcılarından biri və baş redaktorun müavini,
"Belə-belə işlər", "Kriminal" qəzetlərinin
isə təsisçisi və baş redaktoru, "Ədalət"
qəzetində baş redaktorun müavini vəzifələrində
çalışan H.Elvüsalı ən çox
populyarlaşdıran isə "Belə-belə işlər"
rubrikası olub. Harada olmasından asılı olmayaraq, hər
yerdə öz əqidəsinə sadiq qalan Hidayət
Elvüsalın ailəsində tərbiyə alıb
boya-başa çatan övladları və 5 oğlan nəvəsi
də (Allah qorusun hamısını) onun yolunu davam etdirərək,
Vətənə, torpağa olan borclarını vicdanla yerinə
yetiriblər. Yadıma gəlir ki, 2020-ci ildə 44
günlük Vətən müharibəsi dövründə
onun nəvələri də cəbhədə idilər, mənim
də. Ona görə hər dəfə torpaqlarımız
azad olunanda zəngləşirdik, nəvələrdən
danışırdıq. Şükür Allaha ki,
hamısı sağ-salamat, hətta medallarla, Müharibə
Veteranı kimi qayıt-dılar...
Təəssüflə qeyd etmək istəyirəm ki,
Hidayətə həsr olunmuş hər iki tədbirdə onun
dostları və həmkarları tərəfindən səsləndirilən
bir haqlı irad - bu vaxtadək Hidayətin bir dənə də
olsun kitabının çap olunmaması hamını narahat
etdi. Hər kəs bunun səbəbini bir cür yozurdu. Kimisi
bunu Hidayətin həddindən çox təvazökar
olması, kimisi onun "tənbəlliyi", kimisi də
torpaq həsrətinin nisgili ilə əlaqələndirirdi...
Hidayət Elvüsalın
yaradıcılığına vaxtilə yüksək qiymət
verən Xalq şairimiz Bəxtiyar Vahabzadə onu
"müasir dövrümüzün Cəlil Məmmədquluzadəsi"
adlandırmışdı.
Hidayət deyir ki, sözün qədrini bilməyən
adam, heç nəyin qədrini bilməz! Onu da deyir ki,
"Jurnalistika bir həyatdır, yurddur, adam burdan ayrılsa, -
balığı sudan çıxarırsan, bax, jurnalistika da mənim
üçün belə bir şeydir, adamın nəfəsi kəsilir..."
Sözü yüksək dəyərləndirən,
daha doğrusu, öz sözünün yerini bilən Hidayət
Elvüsal "Jurnalist, yoxsa..." adlı yazısında
"müxbir" sözünün
"açmasını" özünəməxsus tərzdə
belə "izah" edir:
"Müxbir" adlanan bir vəzifə var. Adətən,
bu, yazı-pozu islərində çalışanlara deyilir.
Xüsusi xidmət servislərinin də müxbirləri
ola bilər. Onlar bir növ kəşfiyyatçı, agent fəaliyyəti
ilə məşğuldurlar. Məsələn, Daxili
İşlər Nazirliklərinin müxbirləri olub, yəqin
ki, indi də var. Bu müxbirlər hansısa hadisə, adam,
iş və s. barədə məlumat verirlər. Və bu
müxbirlər nə çekist, nə polis, nə də
başqa bir adla fəaliyyət göstərirlər. Onlar sadəcə
olaraq xəbərçilərdir.
Jurnalistika da belədir. Hər kəs müxbir ola bilər,
amma bu o demək deyil ki, jurnalistdir. Məsələn, bir
nazirliyin mətbuat xidmətinin rəhbəri, ixtisasca baytar,
hüquqşünas, coğrafiyaşünas... olur. Amma ona
jurnalist demək olmaz.
Qısası, şou-biznesdə
çalıb-oxuyanların şalvarından,
ayaqqabısından, sırğasından, donundan,
ağzından, burnundan yazanlar müxbirlərdir. Kimisi aqronom,
kimisi artist, kimisi tarçalan, pianoçu... olur. Amma bu,
onların jurnalist olmasına əsas vermir. Yəni hər
yazan, hər danışan jurnalist deyil. Bu adı, bu peşəni
hər kəsə peşkəş etməyin".
Hidayət Elvüsalın kiçikhəcmli, amma dərinmənalı
hər bir yazısında çox böyük və
ağrılı mövzulara toxunulur. Onu yaxından
tanıyanlar yaxşı bilirlər ki, zahirən soyuqqanlı
görünən bu böyük insanın köksündə
vulkan kimi püskürən alovlu bir ürək
çırpınır. O, təkcə peşəkar jurnalist
kimi deyil, eyni zamanda humanistlikdən himayədarlığadək
uzun bir yolu üzüağ çıxmağı
bacarmış qeyrətli bir vətəndaşdır. Kəlbəcərsizlik
günləri başlayanda, həmkarları işsiz qalanda
onlara öz imkanlarından artıq xeyirxahlıq göstərmişdir.
Yubiley tədbirinin sonunda biz - Hidayət
Elvüsalın tələbə yoldasları, daha doğrusu,
612-ci qrupun nümayəndələri (Əli Şamil,
İsrafil Qurbanov və mən) belə qərara gəldik ki,
onun yazdıqlarının hamısını olmasa da, bir
qismini bir yerə toplayıb çap etmək istəsək,
çox güman ki, özü buna maneçilik yarada bilər.
Ona görə də Hidayətin özündən xəbərsiz
bir SÖZ hədiyyəsi hazırlamağı
planlaşdırdıq. Bu məqsədlə, Hidayət
Elvüsalın çap olunmuş yazılarından və
müxtəlif xatirə yazıların elektron variantından
istifadə etdik. Eyni zamanda özümüzün demək istədiklərimizi
də ilk dəfə bu topluya daxil etmək imkanı
qazanmış olduq. Fikirləşdik ki, həmkarlarının
"güldürə-güldürə öldürən qələm
sahibi" adlandırdıqları SÖZ ADAMINA sözdən
maraqlı nə hədiyyə edə bilərik ki...
Uzaqda bir ev görünür,
Dörd yana duman sürünür,
Çəmənlər çənə
bürünür,
Apar məni o yerlərə...
- deyən Hidayət Elvüsala möhkəm
cansağlığı və əziz nəvələrinin
toyunu görməyi arzulayırıq!
10.07.2024
Maral POLADOVA
AMEA Nizami adına Ədəbiyyat İnstitutunun Elmi nəşrlər
və proqnozlaşdırma şöbəsinin baş mütəxəssisi
525-ci qəzet.-2024.-10 sentyabr №(163).- S.14.