Qədir gecəsi haqqında mülahizələrim

Qədir surəsi

Rəhman Rəhim Tanrı adıyla

1. Biz qədir gecəsində endirdik onu, şəksiz.

2. Nə biləsən nə ola qədir gecəsi.

3. Min aydan xeyirlidir qədir gecəsi.

4. Enir mələklərlə ruh onda Rəblərinin izni ilə hər bir işdən dolayı.

5. Bir salamatlıqdır o sökülüncə dan yeri.

OXU-da hikməti yetərincə açılmamış, incələnməmiş surələrdən biridir.

1-ci ayədə qədir gecəsində "onu"n nüzulu bildirilir. "Onu"n, yəni nəyin, yaxud kimin?

Müsəlman aləmində ümümun qəbul etdiyi fikir "onu" Quran-a aid hesab edir. Fəqət burada söhbət Quran-dan gedə bilməz, şəksiz.

Əlbəttə, OXU Ramazan ayında enməyə başlamışdır (2:185). Və əlbəttə, bu ayın "mübarək bir gecə"sində (44:3).

Bəs bu "mübarək gecə" - "qədir gecəsi"dirmi? Ola bilməz.

Əvvəla, bu barədə konkret ayə yoxdur. İkincisi, surədə diqqət Quranın qədir gecəsində enimi həqiqətinə yönəldilsəydi, düşünürəm, ən azından peyğəmbərə müraciətlə "nə biləsən nə ola qədir gecəsi" ifadəsi səslənməzdi. Deməli, o gecənin - qüdrət-qədir-tale gecəsinin mahiyyəti peyğəmbərə də bəlli deyil.

İşarə edilən enimin nəyə aid olması barədə fərqli ehtimallar ola bilər. Mənim öz ehtimalım var: "o" işarə əvəzliyi kimi "ruh"u bildirir. Ruh nədir? Ruh Rəbbin "əmrindən, işindən..." (17:85). Əmri, işi - Ali, Mütləq Güc, Ali, Mütləq Enerji... ilə hasilə gəlir.

"Salamatlıqdır o sökülüncə dan yeri". Bəs dan yeri söküləndən sonra? Salamatlıq olmayacaq? Nə baş verəcək?

Qədir gecəsi burada Qiyamət öncəsi gecəni bildirir. Peyğəmbərə yönəlik "nə biləsən" ifadəsi OXU ayələrində qiyamətə aid həqiqətlər kontekstində işlənir: 77:14; 82:18; 86:1 və s.

Qüdrət-qədir-tale gecəsi - Yer kürəsinin mövcud kainatla vida gecəsidir, bir insan ömründən üstün mahiyyətli və məzmunlu gecə kimi dəyəri var inanclı insanlara. Yalnız bu sonuncuların Yerlə vidalaşacaqları gecədir. Necə vidalaşacaqlar? "Nimçədən-nimçəyə mütləq minəcəksiniz..." (84:19) vədinin məhz onlara aid olaraq gerçəkləşməsi ilə.

"Xilaf çıxan sanmayasan Tanrını Öz vədinə ki, vermiş elçilərinə. Tanrı güc yiyəsi, öc yiyəsi, şübhəsiz. O gün yer dəyişdirilir başqa yerlə. Göylər də. Tək olan, qəhr eyləyən Tanrının hüzuruna çıxırlar" (14:47-48).

Elçilər-rəsullar təkcə peyğəmbərlər deyil. O-nun risalə-göndərişini-yazılarını qəbul edən elm, sənət, əxlaq yiyələri də Tanrı elçiləridir. "Peyğəmbərlik bitmiş, risalə-göndəriş davam edir" - ilahiyyatda məşhur ifadədir.

Məhz belələri qiyamət baş verən anda Yer üzündən səmalara yüksələrək, zamansızlığın xoşbəxtlik girdabında bir müddət qalaraq, daldalanaraq dəyişdirilən Yerə enəcəklər. Yeni yaranış köhnə yaranışı əvəz edəcək. İlk insanlar elçi xislətli olacaqlar.

Tanrının yaradılış eksperimentinin sonu görünmür. O, Mütləqdir!

Nəriman QASIMOĞLU

525-ci qəzet .- 2025. -2 aprel(№53).- S.12.