Rusiyanın Azərbaycan enerji obyektlərinə hücumu: Bakı hansı addımları ata bilər?

Rusiya artıq xeyli müddətdir ki, Azərbaycana qarşı qərəzli siyasət aparır, qonşuluq prinsiplərinə uyğun olmayan hərəkətlər edir. Moskvanın Azərbaycana yönəlik yanlış siyasəti, öz səhvlərindən nəticə çıxarmaması təbii ki, əlaqələrə mənfi təsir göstərir. Üstəgəl, Rusiya son günlər münasibətləri daha da gərginləşdirən və Bakının adekvat qərarlarına səbəb olacaq addımlar atır. Belə ki, Rusiya artıq neçənci dəfədir Ukraynada Azərbaycana məxsus enerji obyektlərinə hücumlar həyata keçirir. Bakının xəbərdarlıqlarına baxmayaraq, görünən odur ki, qarşı tərəf radikal mövqeyində qalır və daha da aqressivləşir.

Avqustun 18-nə keçən gecə növbəti dəfə SOCAR-ın Odessa vilayətindəki neft bazası İranın "Şahed" tipli PUA-larının silsilə hücumuna məruz qalıb. Məlumata görə, bir neçə birbaşa zərbədən sonra ərazidə yanğın baş verib. Nəticədə 17 ədəd yanacaq çəni, nasosxana binası, operator və texniki otaqlar, eləcə də çəki məntəqələri zədələnib, ərazinin hasarı dağıdılıb. Neft bazasının ümumi tutumu 16 min kubmetrdən çoxdur.

Yada salaq ki, bu, artıq obyektə ikinci kütləvi hücumdur. Avqustun 8-də də həmin neft bazasına təxminən 10 "Şahed" tipli PUA buraxılıb, hücumdan sonra neft bazasında yanğın başlayıb, dizel yanacağı boru kəmərinə ziyan dəyib, dağıntılar olub. Hücum nəticəsində neft bazasının 4 əməkdaşı ağır bədən xəsarətləri alıb. İlkin araşdırmalar onu göstərib ki, pilotsuz təyyarənin hücumunun əsas hədəfi məhz neft anbarı olub.

Bundan əvvəl isə, avqustun 6-da Rusiya onlarla pilotsuz uçuş aparatı ilə Ukraynanın Odessa vilayətində Azərbaycan qazını Ukraynaya nəql edən qaz kompressor stansiyasına hava zərbələri endirib. Ukrayna Energetika Nazirliyinin hadisə ilə bağlı yaydığı məlumatda hücumun məqsədyönlü şəkildə edildiyi vurğulanıb. Bu stansiya Yunanıstanın maye qaz terminallarını Trans-Balkan boru xətti vasitəsilə Ukraynanın qaz ehtiyatı təsisatları ilə birləşdirən marşrutun bir hissəsidir. Hansı ki, ABŞ maye qazı və Azərbaycan qazı buradan təmin olunur.

Ukraynanın energetika naziri Svetlana Qrinçuk həmin hücumdan sonra vurğulayıb ki, bu, 2027-ci ildə Rusiya təbii qazından tamamilə imtina etməyi planlaşdıran bütün Avropaya verilən bir siqnaldır: "Əgər ruslara bizim enerji infrastrukturumuzu və qaz marşrutlarımızı cəzasızlıq şəraitində vurmağa icazə verilsə, o zaman Avropada heç bir infrastruktur obyekti təhlükəsiz olmayacaq. Cəzasızlıq yalnız terroru genişləndirir".

Ukrayna hüquq-mühafizə orqanlarındakı mənbələr bildiriblər ki, son hadisələr və Rusiyayönlü informasiya mənbələrində Azərbaycan aktivlərinin "qanuni hədəflər" kimi qeyd olunması Ukraynada SOCAR-ın obyektlərinə yeni hücum risklərinin xeyli artacağını göstərir. Təəssüf ki, həmin mənbələrin riskli hücumlarla bağlı gözləntiləri, daha doğrusu, xəbərdarlıqları reallaşır. Rusiya Azərbaycanın enerji obyektlərini silsilə hücumlara məruz qoyur.

Azərbaycan Ukraynada müharibə başlayandan bu ölkəyə humanitar dəstək göstərir, insanların ən zəruri ehtiyaclarını qarşılamağa çalışır. Göndərilən humanitar yardımda da məhz bu detal nəzərə alınır. Bu gün Ukrayna üçün enerji təminatı da çox vacibdir. Azərbaycan ötən aydan başlayaraq ilk dəfə olaraq Ukraynaya təbii qazı tədarük etməyə başlayıb. Tədarük Trans-Balkan magistral qaz kəməri vasitəsilə həyata keçirilir. Qaz tədarükünə dair razılaşma Ukraynanın "Naftoqaz" milli neft-qaz şirkəti ilə Azərbaycanın enerji nəhəngi SOCAR-ın Ukraynadakı törəmə şirkəti "SOCAR Energy Ukraine" arasında imzalanıb. "Naftoqaz"ın idarə heyətinin sədri Sergey Koretskinin sözlərinə görə, bu addım uzunmüddətli əməkdaşlıq üçün yol açır və ölkənin enerji təhlükəsizliyi, tədarükün diversifikasiyası sistemində daha bir vacib elementdir.

Xatırladaq ki, 2025-ci ilin əvvəlindən etibarən Ukrayna Rusiya ilə qaz tranziti müqaviləsini uzatmayıb. Bununla da Moskva üçün Avropaya qaz nəqli yolunda ənənəvi Ukrayna marşrutu bağlanıb. Bunun əvəzində Azərbaycan qazı Qərbə və Ukraynaya alternativ enerji mənbəyi olaraq ortaya çıxıb. Rusiyanın məqsədyönlü hücumları ilə Azərbaycana təzyiq göstərə biləcəyini düşünür. Amma yanılır, əvəzində özü itirir. Demək olar ki, bütün qonşularla gərgin münasibətdə olan Moskvanın dünyada da müttəfiqlərinin sayı olduqca azdır. Azərbaycanla münasibətləri pisləşdirməkdən də itirən Rusiya özü olacaq.

Yeri gəlmişkən, bir müddət əvvəl yerli mediada mənbələrə istinadən bu hücumların davam edəcəyi təqdirdə rəsmi Bakının öz arsenalındakı silahların Ukraynaya göndərilməsinə qoyduğu embarqonu yenidən nəzərdən keçirə biləcəyinə dair məlumat paylaşıldı. Moskva bu addımlarını davam etdirəcəksə, Azərbaycandan da adekvat addımların olacağını hesaba almalıdır.

Milli Məclisin deputatı Asim Mollazadə mövzu ilə bağlı "525"ə deyib ki, Rusiya hazırda Ukraynada öz hərbi cinayətlərini davam etdirir. Mülki əhalini, o cümlədən qadınları, uşaqları qətlə yetirir. Bununla yanaşı, Rusiya Ukraynanı enerji qıtlığına düçar etmək istəyir.

Deputat xatırladıb ki, Ukraynaya enerji təzhizatı SOCAR-a məxsus neft bazaları vasitəsilə həyata keçirilir: "Ona görə Rusiya SOCAR-a məxsus obyektləri vurur, özünün amansız hərbi cinayətlərini davam etdirir. Bunun qarşısını almaq üçün dünya birləşməli və Rusiyanı dayandırmalıdır. Çünki Rusiyanı Ukraynada dayandırmasalar, bu cinayətlər digər post-sovet ölkələrinə qarşı, Avropaya qarşı da davam etdiriləcək. Rusiya Amerika Birləşmiş Ştatları, Avropa ölkələri tərəfindən çox ciddi təzyiqlər göstərilməklə dayandırılmalıdır. Əks halda, bu cinayətlər genişlənəcək".

Azərbaycanın bununla bağlı hansı addımları ata biləcəyinə gəlincə, A.Mollazadə hesab edir ki, Bakı özünün hərbi müttəfiqi Türkiyə ilə birgə hərəkət etməli, birgə qərarlar qəbul etməlidir: "Çünki bilirsiniz ki, "Şuşa Bəyannaməsi" iki ölkəni hərbi müttəfiqə çevirib və Azərbaycana olan hər hansı təzyiq eyni zamanda Türkiyəyə qarşı təzyiq kimi qəbul edilməlidir. Biz bu proseslərdə birgə hərəkət etməliyik".

Rusiyadan Azərbaycana qarşı hansı təhlükələrin ola biləcəyinə də toxunan deputat söyləyib ki, Rusiyanın insanlığa qarşı cinayətləri hamı üçün təhlükədir: "Hər bir ölkəyə, hər bir insana qarşı bu təhlükə mövcuddur. Və bu təhlükədən hal-hazırda heç kim sığortalanmayıb. Bununla yanaşı, xatırlatmaq istəyirəm ki, Rusiya dünyaya qarşı nüvə şantajını da davam etdirir. Nüvə silahları ilə dünyanı şantaj edir".

Azərbaycanın Ukraynaya qoyduğu silah embarqosunu yenidən nəzərdən keçirə biləcəyinə dair fikirlərə də toxunan deputat söyləyib ki, Azərbaycan bu proseslərdə öz hərbi müttəfiqi ilə birgə hərəkət etməlidir.

Pərvanə SULTANOVA

525-ci qəzet .- 2025.- 19 avqust (№146).- S.4.