Genişmiqyaslı quruculuq işləri Laçını abad diyara çevirib

Laçın rayonu Azərbaycanın həm coğrafi mövqeyi, həm də siyasi-strateji əhəmiyyəti ilə seçilən mühüm bölgələrindən biridir. 2020-ci ildə Azərbaycan Ordusunun qazandığı parlaq Zəfər Laçın üçün də tarixi dönüş nöqtəsi oldu. 10 noyabrda imzalanmış üçtərəfli bəyanata əsasən1 dekabr 2020-ci ildə Laçın rayonu Azərbaycana təhvil verildi. Daha sonra 2022-ci ilin avqustun 26-da Laçın şəhəri, Zabux və Sus kəndlərinin nəzarətə götürülməsi ilə Azərbaycanın ərazi bütövlüyü tam şəkildə təmin olundu. Bununla da tarixi ədalət bərpa edilərək 30 ilə yaxın davam edən ədalətsizlik aradan qaldırıldı. Bu gün Laçın Azərbaycanın azad edilmiş torpaqları sırasında yenidən qurulur.

Laçında həyata keçirilən genişmiqyaslı quruculuq işləri onu abad və yaraşıqlı bir diyara çevirib. Şəhərin giriş hissəsindəki körpünün sol istiqamətində salınan çaykənarı bulvar Laçın sakinlərinin və qonaqların sevimli istirahət məkanlarından biridir. Artıq Həkəri çayı üzərində göl yaradılıb. Burada asma körpü inşa edilib, ətrafda yaşıllıqlar salınıb, kotteclər tikilib. Göldə çimərlik də fəaliyyət göstərəcək. Rayon sakinlərinin və qonaqların rahat istirahət etməsi üçün çimərliyin ətrafında əyləncə mərkəzinin yaradılması nəzərdə tutulub. Zabuxçay su anbarı istifadəyə verilib. Bununla, Zəngilan və Qubadlıda 12 min hektardan çox əkin sahəsi suvarma suyu ilə təmin edilir.

Prezident İlham Əliyev bildirib ki, Laçında gözəl evlər, yollar, elektrik enerjisi, təbii qaz, su, həyətyanı sahə, yəni yaşamaq üçün, çalışmaq üçün bütün imkanlar var: "Belə gözəl, təbii şəraitdə yaşamaq, özü də öz torpağında yaşamaq, əlbəttə, əminəm ki, sizin üçün çox xoşdur. Bu, böyük xoşbəxtlikdir. Biz 30 illik erməni işğalına son qoyandan sonra dərhal bütün rayonlarda bərpa-quruculuq işlərinə start verildi, erməni vandallığına məruz qalmış kəndlər yenidən quruldu. Bəylik kəndi də ermənilər tərəfindən yerlə-yeksan edilmişdi. İndi gözəl yaşayış məntəqəsi yaradılmışdır. Buna yaxın, sizin qonşu kəndiniz vaxtilə bir kənd olub, Sus kəndi, o tərəfdə Zabux, Laçın şəhəri. İndi Laçın rayonunda artıq dörd yaşayış məntəqəsi bərpa edilib. Amma ümumiyyətlə, bərpa edilmiş şəhər və kəndlərimizin sayı 15-ə çatıb. Bütün bunları qısa müddət ərzində etmişik və işlər davam etdirilir. Azad edilmiş bütün ərazilərdə genişmiqyaslı işlər gedir ki, tezliklə bizim vətəndaşlarımız öz torpaqlarına qayıtsınlar".

Laçın şəhərində istehsalat, xidmət və tədris müəssisələrinin yaradılması, əhalinin məşğulluğunun təmin edilməsi də diqqət mərkəzində saxlanılır. Belə ki, yaxın gələcəkdə burada ekoloji və səmərəli kənd təsərrüfatı, tikinti, yüngül və qida sənayesi, balıqçılıq, tingçilik və digər sosial xidmət sahələrinin inkişafı nəzərdə tutulur. Şəhərdə yaradılan Aqro-Sənaye Parkında ümumilikdə 46 müəssisə fəaliyyət göstərəcək.

Qeyd edək ki, 2023-cü il mayın 28-dən başlayaraq Laçın sakinləri öz doğma yurdlarına dönməyə başlayıblar. Laçın şəhəri 571 ailəyə qucaq açıb və 2091 laçınlı öz ev-eşiyinə qayıdıb. Köçürülən ailələrin şəhərdə vaxtilə yaşadıqları, işğala son qoyulduqdan sonra dövlətimizin başçısının göstərişi əsasında bərpa edilən və ya yenidən tikilən evlərdə məskunlaşması üçün bütün şərait yaradılıb. Dövlət Proqramına əsasən, ötən il rayonun Sus kəndinə 59 ailə və 217 sakinin, Zabux kəndinə 217 ailə və 845 sakinin, Bəylik kəndinə 89 ailənin və 363 sakinin köçürülməsi təmin olunub. Ümumilikdə Laçın rayonunda 936 ailə, 3 min 516 nəfər sakinin daimi məskunlaşması təmin edilib.

Millət vəkili Səbinə Salmanova bildirib ki, Laçın səfalı yaylaqları, zəngin tarixi, milli-mədəni irsi ilə Azərbaycan xalqının incilərindən biridir: "Xatırlayırsınızsa, 1992-1993-cü illərdə ölkəyə rəhbərlik edən AXC-Müsavat cütlüyünün məsuliyyətsiz və avantürist idarəçiliyi nəticəsində Azərbaycanın həm dövlət suverenliyi, həm də ərazi bütövlüyü təhlükə altına düşmüşdü. Bu səriştəsiz siyasətin davamı olaraq, əsrlər boyu igidlik dastanları ilə yadda qalan Laçın rayonu 1992-ci ilin mayında Ermənistan silahlı qüvvələrinin işğalına məruz qaldı. Həmin dövrün rəhbərliyi xalqı müdafiəsiz qoyaraq, şəxsi hakimiyyət maraqlarını milli maraqlardan üstün tutdular. On minlərlə sakin doğma yurd-yuvasından didərgin düşdü. İşğal dövründə Ermənistan tərəfi də Cenevrə konvensiyaları ilə üzərinə düşən öhdəlikləri kobud şəkildə pozaraq, Laçın rayonunda coğrafi adların dəyişdirilməsi, rayonun təbii resurslarının talan edilməsi və qazanc mənbəyinə çevrilməsi, məqsədyönlü məskunlaşma siyasəti apararaq, demoqrafik tərkibin dəyişdirilməsi kimi qeyri-qanuni əməllərlə məşğul oldu, soyqırımları, bir çox digər hərbi cinayətlər törətdilər. Bütün bunlar isə dünya ictimaiyyətinin gözü qarşısında baş verdi. Çox təəssüflər olsun ki, haqdan, ədalətdən danışanlar bütün bunları da susqunluqla qarşılayırdılar. Azərbaycan digər məsələlərdə olduğu kimi, Laçını da işğaldan azad etməklə beynəlxalq hüququ bərpa etdi".

Millət vəkilinin sözlərinə görə, işğal dövründə laçınlılar heç vaxt doğma yurdlarına qayıtmaq ümidini itirməyiblər: "Onlar illərlə "bir gün mütləq qayıdacağıq" inamı ilə yaşadılar. Bu ümid Prezident, Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusunun qazandığı tarixi Zəfər sayəsində reallığa çevrildi. 2020-ci ildə 44 günlük Vətən müharibəsindən sonra imzalanan üçtərəfli bəyanata uyğun olaraq, 2020-ci il dekabrın 1-də Laçın rayonu bir güllə atılmadan, bir damla qan tökülmədən işğaldan azad edildi. Bu hadisə Azərbaycanın həm hərbi, həm də siyasi-diplomatik müstəvidə parlaq qələbəsinin təzahürü oldu".

Səbinə Salmanova qeyd edib ki, işğaldan azad olunmuş digər ərazilərimiz kimi, Laçına da həyat yenidən qayıdır, burada sürətli bərpa-quruculuq işləri aparılır: "Artıq Laçın şəhəri, Zabux və Sus kəndləri də daxil olmaqla işğaldan azad edilmiş ərazilərin bir çoxunda keçmiş məcburi köçkünlərin qayıdışı təmin olunur. Bu gün Laçın da daxil olmaqla, işğaldan azad edilmiş digər ərazilərimiz dünyanın ən gözəl yerlərindən birinə çevrilir. Bütün bunlar dövlətimizin gücünü və xalqımızın gələcəyə inamını nümayiş etdirir. Bu gün biz şəhidlərimizi sonsuz hörmətlə anır, qazilərimizin qəhrəmanlığı, əsgərlərimizin şücaəti ilə qürur duyuruq. Hesab edirəm ki, Laçın Şəhəri Günü həm də gələcəyə inamın, milli birliyin, dövlət-xalq həmrəyliyinin təntənəsidir".

Milli Məclisin Müdafiə, təhlükəsizlik və korrupsiya ilə mübarizə komitəsinin üzvü, siyasi elmlər doktoru Rizvan Nəbiyev deyir ki, 2020-ci il sentyabrın 27-də başlayan və 44 gün davam edən Vətən müharibəsi, eləcə də 2023-cü ilin sentyabrında həyata keçirilən birgünlük antiterror əməliyyatı zamanı Prezident İlham Əliyevin qətiyyətli liderliyi və müdrik sərkərdəliyi ilə hərbçilərimizin misilsiz şücaəti nəticəsində Ermənistan kapitulyasiya aktına imza atmağa məcbur edildi. 2020-ci il noyabrın 10-da imzalanan üçtərəfli Bəyanata əsasən, 2020-ci il dekabrın 1-də Laçın rayonu Azərbaycana qaytarıldı. İki il sonra - 2022-ci il avqustun 26-da Laçın şəhəri, Zabux və Sus kəndləri üzərində Azərbaycanın jurisdiksiyası bərpa olundu. Laçın zəfəri, mürəkkəb dağ relyefinə malik bu böyük ərazisinin siyasi vasitələrlə azad edilməsi Azərbaycan Prezidentinin mükəmməl diplomatik səyləri nəticəsində mümkün oldu: "Həmin vaxtdan Laçın şəhəri və bütövlükdə Qarabağ ilə Şərqi Zəngəzur bölgəsi Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə həyata keçirilən sistemli yenidənqurma siyasətinin nümunəsidir. Bərpa konsepsiyası üç əsas sütuna əsaslanır: siyasi iradə, maliyyə imkanları və xalqın dəstəyi. Yeni infrastruktur layihələri dual xarakterlidir, həm mülki, həm də hərbi-strateji əhəmiyyət daşıyır. Məsələn, Laçın Beynəlxalq Hava Limanı ölkənin müdafiə və təhlükəsizlik sisteminə çeviklik və operativlik baxımından əlavə güc qazandırır. Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin yaradılmasının 107-ci ildönümü günündə Prezident İlham Əliyevin dəvəti ilə Laçın Zirvə görüşündə İslam dünyasının iki böyük nəhəngi - qardaş Türkiyə və Pakistanın liderlərinin bir araya gəlmələri Azərbaycanın regional liderliyinin nümayişi baxımından da mühüm mesaj idi. Pakistanın bu formata qoşulması Azərbaycan-Türkiyə strateji müttəfiqliyini üçtərəfli geosiyasi gücə çevirir. Amma bu, təkcə siyasi baxımdan deyil, həm də regional sabitliyin qorunması və ortaq maraqların müdafiəsi baxımından önəmlidir. Laçın həm Qarabağ müharibəsində döyüş meydanında qazanılan Qələbənin diplomatik müstəvidə təsdiqi, həm də postmünaqişə dövründə gedən genişmiqyaslı bərpa və inkişaf prosesinin təcəssümüdür".

Sevinc QARAYEVA

525-ci qəzet .- 2025.- 29 avqust (№154).- S.7.