Susduqca ağ eləyirlər

VƏ MƏCBUR QALIB BELƏ AÇIQLAMALAR VERMƏLİ OLURUQ

Beynəlxalq indeksli (Web of Science və Scopus) jurnallarda məqalə çap etdirmək istəyənlərə sadə və hər kəsin anlayacağı şəkildə aşağıdakıları bildirmək istəyirik.

1. MƏSLƏHƏTDİR: On-line səhifələrindən bütün məqalələri pulsuz endirib oxumaq mümkün olan jurnallar. Bu jurnallara bəzən PULSUZ "Open Access" (Açıq daxilolma) jurnallar da deyirlər, hətta web səhifələrində bu jurnallar qeyd yazırlar ki, jurnalımız pulsuz açıq daxiloma jurnalıdır.

2. MƏSLƏHƏTDİR: Hibrid jurnallar, bunlarda məqalələrin əksəriyyəti pulsuz çap olunur və onlara abunəliyi olan qurumlardan və kitabxanalardan pulsuz oxumaq olur. Amma alternativ olaraq bu hybrid jurnallarda az sayda müəllifin istəyinə bağlı olaraq pullu "Open Access" variantı ilə də çap olunmaq var (əgər müəllif elmi işini dünyaya kitabxanalara ehtiyac duymadan həmən açmaq istəyirsə). Hybrid jurnallar variantını əsasən Springer, Elsevier, World Scientific və s. kimi məşhur şirkətlərin nəşriyyatları tətbiq edir.

3. MƏSLƏHƏT DEYİL: Tam pullu "Open Access" olan jurnallar. Bu jurnallar bütün məqalələri pul ilə çap edirlər. Bu jurnalar hüquqi olaraq öz işlərini dəqiq qururlar, səhifələrində yazırlar ki, biz məqalələri pul ilə çap edirik. Bu pulu müəllif, ya da onun sponsor təşkilatı ödəyir. Belə jurnallar səhifələrində məqalələrin çapında "Article Processing Charge" yazaraq, vergilərini ödəyirlər, hüquqi olaraq özlərini təmizə çıxarırlar. Belə jurnallarda yüksək səviyyəli məqalələrə rast gəlmək qeyri-mümkündür. Burada çap olunan müəllifin məqsədi indeksli jurnala düşməkdir.

4. MƏSLƏHƏT DEYİL: Bu jurnallar web səhfələrində "Article Processing Charge" (Məqalə çap olunma prosesi qiyməti) yazmayır, amma müəlliflərdən məqalə üçün qeyri-leqal şəkildə pul tələb edir, yəni hüquqi şərtlərə əməl etmir. Bu, çox təhlükəlidir. Bu jurnallardan da yüksək keyfiyyətli məqalə gözləmək qeyri-mümkündür. Burada müəllifin məqsədi ancaq indeksli jurnala düşməkdir.

P.S. 3-cü və 4-cü bənddəki jurnallar ümumiyyətlə fake (bəziləri buna yırtıcı deyir) jurnallar deyil, amma olmaq "potensialları" var, misallar mövcuddur.

Arif SƏLİMOV

BDU-nun "Cəbr və həndəsə" kafedrasının müdiri,

Əməkdar elm xadimi,

Fizika-riyaziyyat elmləri doktoru,

Professor

525-ci qəzet .- 2025.-3 dekabr(№220).- S.14.