UNEC İnklüziv Təhsil Mərkəzi: imkanlar genişlənir, fəaliyyət təkmilləşir

Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetində (UNEC) qış imtahan sessiyası uğurla yekunlaşıb. Sessiya dövründə 3039 qrupda 773 fənn üzrə yazılı və test üsulu ilə imtahanlar təşkil olunub. İmtahanlarda 64 nəfər əlilliyi olan tələbə də iştirak edərək, öz bilik və bacarıqlarını sınayıb. Əlilliyi olan tələbələrin imtahan verməsi üçün UNEC İnklüziv Təhsil Mərkəzi tərəfindən zəruri şəraiti yaradıb. Mərkəzin direktoru Sevinc Məhsimova, eləcə də əməkdaşların dəstəyi ilə görmə məhdudiyyətli tələbələrin imtahanları şifahi formada keçirilib. İmtahanlar zamanı tələbələrin hər birinin ehtiyaclarına uyğun olaraq, uyğunlaşmış proqramlar və metodlar tətbiq olunub ki, bu da onların daha rahat şəkildə imtahan vermələrini təmin edib.

UNEC İnklüziv Təhsil Mərkəzi 2015-ci ilin iyulundan rəsmi olaraq fəaliyyət göstərir. Əsas missiyası əlilliyi olan tələbələr, müəllimlər və heyətə xüsusi diqqət yetirməklə UNEC icmasının bütün üzvləri üçün inklüziv və dəstəkləyici mühit yaratmaqdır. Müxtəliflik və əlçatanlıq inkişaf edən təhsil müəssisəsinin vacib komponentləridir və biz hər bir fərdin unikal qabiliyyət və perspektivlərinə dəyər verən, hörmət edən atmosferi inkişaf etdirməyə çalışılır.

S.Məhsimova deyir ki, inklüziv təhsil cəmiyyətdəki mövqe, status, dil və dinindən, irqindən asılı olmayaraq, hər kəs üçün yaradılan bərabər təhsil imkanıdır. İnklüziv təhsil əlilliyi olan və ya olmayan bütün gənclərin bərabər təhsil almaq hüquqlarını təmin edir. Azərbaycanda inklüziv təhsilə keçid addımlarının icrasına 2005-ci ildən başlanılıb. İnklüziv şəraitin yaradılması və sağlamlıq imkanları məhdud olan tələbələr üçün ali təhsil səviyyəsinin əlçatanlılığının yüksəldilməsi məqsədilə 2013-cü ildə Azərbaycan Dövlət İqtisadi Universiteti Xəzər Universitetinin koordinatoru olduğu "Əlilliyi olan şəxslərin Azərbaycan ali təhsil müəssisələrinə inteqrasiyasının təməlinin qoyulması" TEMPUS layihəsinə tərəfdaş olaraq qoşulub və 2014-cü ildən mərkəzin qurulmasına başlanılıb: "İnklüziv Təhsil Mərkəzi əlilliyin maneə kimi deyil, insan müxtəlifliyinin aspekti kimi göründüyü, kampus mədəniyyətimizi zənginləşdirən və biliklərin inkişafına töhfə verən gələcəyi nəzərdə tutur. Biz əlilliyi olan tələbələrin, müəllimlərin və işçilərin akademik, peşəkar və şəxsən inkişaf edə biləcəyi, onların unikal töhfələrinin tanındığı və qeyd edildiyi bir kampus yaratmağa çalışılıb. Bizim mərkəzin əsas məqsədi sağlamlıq imkanları məhdud olan tələbələrin təhsil imkanlarının artırılmasından və təhsilə tam inteqrasiya edilməsindən ibarətdir. Mərkəzdə görmə məhdudiyyəti olan tələbələr üçün Brayl əlifbasında çap edən printer, müxtəlif yazıdan audioformata çevirən kompüter proqramları və sair var. Tələbələr istədikləri vaxt gəlib Mərkəzdə dərslərinə və imtahanlara hazırlaşa bilirlər. Mərkəzdə xüsusi qayğıya ehtiyacı olan tələbələrə həm Brayl formatında, həm audio formatda tədris materialları təqdim edirik. Onlara əlavə dərslər keçirilir, imtahan prosesində müxtəlif səbəblərdən iştirak edə bilməyən tələbələr üçün imtahanlar təşkil olunur. Bunun üçün mərkəz bütün lazımi avadanlıqlarla təchiz olunub".

Mərkəzin Loqotipi Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetinin İnklüziv Təhsil Mərkəzini simvolizə etmək üçün dizayn edilib. Loqotipdə beş rəngdən istifadə olunub. Universitetin korporativ rəngləri olan iki rəng loqonun yuxarı və aşağı künclərində yerləşən dairələrdə yer alır. Bu rənglər universitetin kimliyini və vizual tərzini əks etdirir. Loqotipin ortasında mavi, qırmızı və yaşıl rənglərdən istifadə edilib. Bu rənglər Azərbaycan bayrağından ilham alaraq, inklüzivlik, bərabərlik və birliyi simvollaşdırır. Mavi, qırmızı və yaşıl xətlər, fərqli fərdlərin bir araya gəlməsi və qarşılıqlı hörmətin, həmçinin təhsildə bərabər imkanların vacibliyini nümayiş etdirir. Loqotipin altında isə universitetin korporativ rənglərinə uyğun olaraq "Azərbaycan Dövlət İqtisad Universiteti İnklüziv Təhsil Mərkəzi" yazısı yerləşir. Bu mərkəzin öz məqsədini və fəaliyyət sahəsini aydın şəkildə ifadə edir və universitetin inklüziv təhsil sahəsindəki öhdəliyini vurğulayır.

S.Məhsimovanın dediyinə görə, İnklüziv Təhsil Mərkəzində əlilliyi olan şəxslərin səlahiyyətlərini artırmaq üçün bir sıra hərtərəfli xidmətlər və dəstək göstərilir: "Bizim xüsusi peşəkar komandamız tələbələr və işçilərin unikal ehtiyaclarını anlamaq və fərdi yaşayış planları yaratmaq üçün onlarla sıx əməkdaşlıq edir. Biz universitet həyatının bütün aspektlərində, o cümlədən sinifdə tədris, kampus imkanları, rəqəmsal resurslar və dərsdənkənar fəaliyyətlərdə əlçatanlığın tərəfdarıyıq. Biz təhsilə bərabər çıxışı təmin edən və akademik uğur üçün bərabər şərait yaradan müvafiq yaşayış yerlərini həyata keçirmək üçün tələbələr və fakültə ilə əməkdaşlıq edirik. Mərkəzdə UNEC icmasının üzvlərinin əlilliklə bağlı mövzular, dəstək təşkilatları və müxtəlif resurslar haqqında məlumat tapa biləcəyi hərtərəfli resurs mərkəzi fəaliyyət göstərir. Tələbələr, müəllimlər və işçilər arasında əlilliklə bağlı problemlərə qarşı anlayış və həssaslığı artırmaq üçün seminarlar, təlim sessiyaları və maarifləndirmə kampaniyaları keçiririk. İnklüziv Təhsil Mərkəzi kampusda universal əlçatanlığı təşviq etmək üçün universitet rəhbərliyi, professor-müəllim heyəti və tələbələrlə əməkdaşlıq edir. Biz fiziki məkanların, rəqəmsal platformaların və xidmətlərin inklüziv və hamı üçün əlçatan olması üçün nəzərdə tutulduğuna əmin olaraq, əlçatanlıq təlimatlarını davamlı olaraq qiymətləndirir və yeniləyirik. Biz məxfiliyin qorunmasının və xidmətlərimizi axtaran şəxslərə hörmət etməyin vacibliyini anlayırıq. Mərkəzlə bütün qarşılıqlı əlaqələr məxfidir və biz fərdlərin mühakimə qorxusu olmadan öz ehtiyaclarını açıq şəkildə müzakirə edə biləcəyi təhlükəsiz və dəstəkləyici mühit yaratmağa çalışırıq. Hər bir fərq bir dəyərdir. İşarət dili eşitmə qüsurlu insanlar üçün ən vacib ünsiyyət vasitələrindən biridir. Cəmiyyətimizin hər bir üzvünün bərabər hüquqlara malik olması və öz potensialını reallaşdırması üçün bu sahənin inkişafı xüsusi əhəmiyyət kəsb edir".

S.Məhsimova qeyd edib ki, UNEC-in əməkdaşları daim öz fəaliyyətini təkmilləşdirən, beynəlxalq təcrübəni öyrənən mütəxəssislərdir. Onlar xarici ölkələrdə inklüziv təhsil sahəsində də keçirilən təlimlərdə iştirak edirlər. İnklüziv Təhsil Mərkəzi bu istiqamətdə daim araşdırmalar aparır və öndə gedən xarici təşkilatların təcrübələrini universitetdə tətbiq etmək üçün şərait yaradır. Mütəmadi olaraq dünyanın müxtəlif ölkələrinin təşkilatları ilə əməkdaşlıq qurulur. Böyük Britaniya, Türkiyə, İrlandiya, Almaniya, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri, Makedoniya, Polşa, Belarus, Ukrayna və Rusiya kimi ölkələrin universitetləri ilə əməkdaşlığımız var. Rusiyanın inklüziv təhsil sahəsində aparıcı universiteti olan Moskva Dövlət Humanitar və İqtisad Universiteti ilə ikili diplom proqramları tətbiq olunur. Xüsusi qayğıya ehtiyacı olan tələbələr, eyni zamanda, Erasmus proqramları çərçivəsində xarici universitetlərdə təhsil alırlar: "İşimiz inklüziv təhsil imkanları yaratmaqla bitmir. Biz ali təhsil aldıqdan sonra gənclərin sosial həyata davam etməsində onlara dəstək göstərmək, onları imkan daxilində işlə təmin etməyə çalışırıq. Belə ki, ölkənin bir neçə qurumu bizim əlilliyi olan məzunlarımızı işə qəbul edib. UNEC İnklüziv Təhsil Mərkəzi ölkənin bir çox təşkilatı ilə birgə müxtəlif layihələr həyata keçirir. Bu geniş fəaliyyətdə, təbii ki, bizə hər addımda kömək edən könüllü tələbələri qeyd etməliyəm. Könüllülər hər zaman yanımızda, hər tədbirdəvə işdə bizə dəstək olur və əlilliyi olan tələbələrin cəmiyyətə inteqrasiya olmasında böyük rol oynayırlar".

Mərkəzin direktoru əlavə edib ki, fəaliyyətlərinin növbəti mərhələlərində dövlət qurumları, digər tədris müəssisələri və qeyri-hökumət təşkilatları ilə əməkdaşlığın gücləndirilməsi, maarifləndirici təlimlər və görüşlərin təşkil edilməsi nəzərdə tutulur: "UNEC İnklüziv Təhsil Mərkəzi fəaliyyətə başladıqdan bu günə kimi bir sıra uğurlu layihələrə imza atıb. Layihələr dedikdə, bütövlükdə inklüziv cəmiyyəti əhatə edəcək geniş və davamlı işlər nəzərdə tutulur. Mərkəz olaraq hansısa layihəyə başlayan zaman davamlılıq prinsipinin qorunmasına xüsusi diqqətlə yanaşırıq. Çünki sosial xidmətlər sahəsində hər hansı addım atılan zaman, məsələn, inklüziv cəmiyyət nümayəndələrinin karyera sahəsində işlə təmininin faizini artırmaq istəyiriksə, təşkil olunan məzun yarmarkaları mütəmadi olaraq davam etməlidir".

Sevinc QARAYEVA

525-ci qəzet .- 2025.- 5 fevral(№21).- S.15.