Ayran

Hekayə

Vəli Ukraynada yaşayır. Həyat yoldaşı rusdu. Özü ona gah ömür-gün yoldaşı, gah da boyunduruq yoldaşı deyirdi. Boyunduruq yoldaşısa Vəlini Vanya deyə çağırırdı.

Vəli sevib evlənməmişdi. Sevməmişdisə, bəs bu üzüçilli, burnudik, sarışın rus qızını niyə almışdı?

Vəli Tanyanı illər ərzində tanısa da, evləndiyi günə qədər onunla nikaha girmək fikri ən ötəri xəyalından belə keçmirdi. Bəyənməyinə bəyənirdi. Üzünurlu rus qızlarını kim bəyənmir ki, Vəli də bəyənməsin!

Tanya televiziyada rusdilli xəbərlər üzrə diktor işləyirdi. Vəli həmin şöbədə səs rejissoru idi.

Dəfələrlə olub Vəli, idarənin çayxanasında tələm-tələsik çay içən Tanyanı tələsmədən gözaltı süzüb. Süzəndə nə olar? Hər süzən süzəni almır ki?

Amma sonradan, daha doğrusu, qəflətən Vəliylə Tanyanı əbədi birləşdirən böyük siyasi hadisə baş verdi.

Deyərsiz, siyasi hadisənin vətəndaş nikahına nə dəxli? Dəxli var, özü də necə!

Böyük siyasi hadisə dedim, siyasi fəlakət desəm, daha düz olar. Bəli, həmin möhtəşəm siyasi fəlakət Vəliylə Tanyanın səadət toyuna səbəb oldu, başqa sözlə, vaydan toy törədi.

Məsələ burasındadır ki, SSRİ dağılandan sonra keçmiş müttəfiq respublikalarda, o cümlədən (adında "ucqar-kray" sözü olsa da) Ukraynada da rus dilli verilişləri bağlamaq, efir məkanından sezilmədən çıxarmaq dəbi düşdü.Vəliylə Tanya işlədiyi televiziyada da həmçinin. Gündə üç dəfə verilən rusca xəbərlər əvvəlcə ikiyə, sonra birə, daha sonrasa heçə endiriləndə, dünənə qədər bu kollektivdə hamıdan gərəkli olan Tanya qəflətən gərəksizləşdi. Müdriyyət çağırıb işdən könüllü çıxması barədə ərizəsini aldı. Belə çıxdı ki, gül kimi, daha dəqiq, sarı gül kimi qızı çölə atdılar.

Hər şey Vəlinin gözüqabağında baş verdiyindən, Vəli buna başqa ad verə bilmədi. Belə qızı atarlar!? - deyə ürəyində deyindi.

Həmin ərəfədə Vəli evlənmək fikrində olmasa da, əlində əmək kitabçası qapıdan çıxan Tanyaya heç tərəddüd etmədən yaxınlaşıb "Davay pojenumsya" (gəl evlənək) dedi.

Tanya əvvəlcə karıxdı. Özünü dünyanın ən bədbəxt adamı hesab etdiyi anda dünyanın ən xoşbəxt adamına çevrildiyini ürəyinin lap dərinliyində hiss etdi. Qənşərinə qəfil çıxan xoşbəxtliyini anlayar-anlamaz "Oy Vanya!" (oy Vəli!) dedi.

Vəli qızın azca pörtmüş üzünə, sevincdən alışıb yanan gözlərinə baxıb bir də dedi:

- Davay pojenimsya!

Qız:

- Tı seryozna,Vanya? (ciddi sözündü, Vəli?) - gülümsünərək soruşdu.

Vəli Tanyanın əlini sıxıb:

- Seryozna. Çto skajeş?" (ciddi sözümdü, nə deyirsən?) - deyə soruşdu.

- Çto skazat, yesli seryozno, to ya soqlasna..." (nə deyim, ciddi sözündürsə, mən razıyam).

Tanya bunu deyəndə, Vəli hiss etdi ki, qızın zərif əli onun ovucunda dinşidi. Elə o tutmaq tutdu, Vəli Tanyanın əlini (məcazi mənada) bir daha buraxmadı, dediyi kimi də elədi, onu doğrudan da, özünə arvad aldı.

Bu minvalla Vəli oldu Vanya, Tanya isə Vanyanın boyunduruq yoldaşına çevrildi, boyunduruğu o gündən bu günə çox sədaqətlə çəkdi. Vəliyə iki sarışın, bir qarayanızın göyçəyi qız doğdu.

...Vəli eşidib... daha doğrusu, srağagün azca çallaşmış saçını vurdurduğu məhlə dəlləkxanasında qulağı tutdu, deyəsən, işlər belə getsə, çox çəkməz, su axdığı yerdən bir də axar, yəni ruslar qoyub-getdikləri cənnət-məkana yenidən qayıda bilərlər.Vəlinin başını qırxan rus dəllək dedi, qayıda bilərlər yox, qayıdacaqlar.

- Vəli evə qayıdanda, qəflətən qucaqlayıb Tanyanı öpdü.

- Tı çto Vanya! Devçonki uvidyat, stıdno! (Sənə nə oldu, Vəli, qızcığazlar görərlər, ayıbdı), - deyə Tanya yalandan deyindi.

Vəli Tanyaya heç nə demədi, üzündə xoş təbəssüm mətbəx stolunun arxasına keçdi. Deməyinə demədi, amma ürəyində fikirləşdi: "İndi Tanyanın qızılı çıxacaq, bax! Televiziyalar ləlik düşəcəklər. İndi görərik, kim gərəkli, kim gərəksizdi! Yalvardacam! hamısına ilan dili çıxartdıracağam! Amma qoymayacam gedib onların yalan-gerçək xəbərlərini oxusun. Nə istəyirsiz, qardaş, gərəksiz idi, indi qəflətən dönüb gərəkli oldu?" - Vəli fikrinin bu yerində mətbəxdə qurdalanan Tanyanın arxasınca qürurla baxıb pürrəngi çay istədi. "Qayıtmasalar?" - Burasını çay stolun üstünə gələndə fikirləşdi, sonra isti çaydan bir qurtum alıb ürəyinə soyuqluq verdi: "Qayıtmazlar, arvadımdı, uşaqlarımın anasıdı, canı sağ olsun! Necə deyərlər, tutar - qatıq, tutmaz - ayran".

İmir Məmmədli

525-ci qəzet.- 2023.- 28 noyabr(№217).- S.14.