Dövlət Suverenliyi Günü - Azərbaycanın bütövləşdiyi gün

Bu gün Azərbaycanda ilk dəfə Dövlət Suverenliyi Günü qeyd edilir. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev 19 sentyabr 2024-cü ildə bununla bağlı sərəncam imzalayıb. Sərəncamda qeyd edilib ki, Ermənistan 1990-cı illərin əvvəllərindən başlayaraq Birləşmiş Millətlər Təşkilatının Nizamnaməsinin tələblərini kobud şəkildə pozaraq Azərbaycan Respublikasına qarşı işğalçılıq siyasəti həyata keçirib və hərbi gücdən istifadə edərək ölkəmizin beynəlxalq səviyyədə tanınmış ərazisinin 20 faizini işğal edib. Ermənistanda və işğal olunmuş Azərbaycan torpaqlarında azərbaycanlılara qarşı etnik təmizləmə aparılıb, insanlıq əleyhinə cinayətlər və hərbi cinayətlər nəticəsində şəhər və kəndlərimiz viran edilib, ölkəmizin təbii resursları talan olunub, dövrümüzün ən dəhşətli faciələrindən olan Xocalı soyqırımı törədilib.

Ermənistanın yeni işğalçılıq planlarına, növbəti hərbi təcavüz cəhdinə və ardıcıl təxribatlarına cavab olaraq 2020-ci il sentyabrın 27-də başlamış 44 günlük Vətən müharibəsi nəticəsində Azərbaycan Silahlı Qüvvələri Ermənistan ordusunu darmadağın edib və tarixi Zəfər qazanıb. Azərbaycan öz torpaqlarını 30 illik işğaldan azad edərək ərazi bütövlüyünün bərpasına və BMT Təhlükəsizlik Şurasının qətnamələrinin yerinə yetirilməsinə nail olub.

2023-cü il sentyabrın 19-da Azərbaycanın Qarabağ iqtisadi rayonunda törədilən genişmiqyaslı təxribatların qarşısının alınması və Ermənistan silahlı qüvvələrinin qalıqlarının tərksilah edilərək torpaqlarımızdan çıxarılması, həmin ərazilərdə Azərbaycan Respublikası konstitusiya quruluşunun bərpa edilməsi məqsədilə antiterror əməliyyatına başlanıb. Cəmi 23 saat davam etmiş və sentyabrın 20-də başa çatmış əməliyyat nəticəsində rəşadətli Azərbaycan Ordusu qarşısına qoyulmuş bütün vəzifələri yüksək peşəkarlıqla yerinə yetirib. Beləliklə, növbəti parlaq Qələbə nəticəsində Azərbaycan Respublikasının suverenliyi tam bərpa edilib.

Sərəncamda vurğulanıb ki, 2023-cü il sentyabrın 20-də Azərbaycan Respublikasının bütün ərazisində qanunun aliliyinin təmin olunduğunu və Azərbaycan Respublikasının dövlət suverenliyinin bərpa edildiyini nəzərə alaraq hər il sentyabrın 20-si Azərbaycan Respublikasında Dövlət Suverenliyi Günü kimi qeyd edilsin.

Bu gün Azərbaycan üçün mühüm əhəmiyyət kəsb edən tarixi və şərəfli bir gündür. Hər bir xalq üçün öz taleyinə sahib çıxmaq, müstəqil dövlətini yaratmaq, suverenliyə nail olmaq mühüm əhəmiyyət kəsb edir.

Suveren dövlət beynəlxalq hüquqda ali hakimiyyəti təmsil edən, özünün daxili və xarici siyasətində tamamilə müstəqil olan, başqa dövlətin hakimiyyətindən asılı olmayan və hansısa bir coğrafi ərazidə suverenliyi olan dövlətdir. Həmçinin suveren dövlət müasir dövlət anlamına gəlir. Əgər bu gün kimsə "müasir dövlət" terminini işlədirsə, bu, siyasi müstəvidə suveren dövləti ifadə edir. Çünki bəşəriyyətin hazırkı yaşam tərzi məhz suveren dövlətin meydana çıxmasından sonraya təsadüf edir və onun mahiyyətindən qaynaqlanır. Suveren dövlətin meydana çıxması ilə suveren dövlətlər sistemi yaranıb və müasir beynəlxalq münasibətlər təşəkkül tapıb.

Azərbaycan müstəqilliyinin ilk illərində çətin sınaqlarla, daxili siyasi-iqtisadi böhranla, işğalla üzləşdi, ərazi bütövlüyü, suverenliyi pozuldu. Amma ölkəmiz öz gücünə bütün bunları dəf edə, dövlətçiliyini möhkəmləndirə, ərazi bütövlüyünü və suverenliyini tam təmin edə bildi. Bu, təbii ki, güclü siyasi iradə, qətiyyət, əzmkarlıq nəticəsində başa gəldi. Eyni zamanda, dövlətimizin iqtisadi inkişafı da mütləq vurğulanmalıdır. Əsində 30 il bəzən uzun müddət kimi görünsə də, əldə edilən tarixi nailiyyətlərlə müqayisədə bu, qısa zaman kimi görünür. Təkcə bir faktı qeyd etmək kifayət edir ki, son 80 ildə dünyada heç bir dövlət Azərbaycanın etdiyini bacarmayıb. Prezident İlham Əliyev bu günlərdə Xocavənd rayonunda yerli sakinlərlə görüşündə bu barədə deyib: "Bu gün bütün dünya Azərbaycan xalqını haqlı olaraq müzəffər xalq kimi tanıyır. 44 gün və bir gün - heç bir ölkə son 80 il ərzində belə mütləq, tam və ədalətli qələbə qazanmayıb. Bununla fəxr edirik. Fəxr edirik, necə ki, müharibədə döyüşmüşük, vuruşmuşuq, eləcə də sülh şəraitində qurub-yaradırıq".

Ümumiyyətlə, dövlət başçısının qeyd etdiyi kimi, son beş ilin tarixi Zəfər tarixidir, şanlı tariximizdir. 2020-ci il 27 sentyabrdan başlayaraq Azərbaycan özünün qürur tarixini yazdı. İkinci Qarabağ müharibəsində əldə edilən böyük Zəfərdən sonra torpaqlarımızın bir hissəsində hələ də Ermənistanın qanunsuz silahlı birləşmələri, separatçılar, terrorçular qalırdılar. 2020-ci il 10 noyabr tarixli üçtərəfli Bəyanata zidd olaraq Ermənistan üç il ərzində öz silahlı qüvvələrini, canlı qüvvəsini və texnikasını ərazimizdən çıxarmırdı. Baxmayaraq ki, rəsmi Bakı dəfələrlə həm Ermənistan rəhbərliyi ilə təmaslarda, eyni zamanda, beynəlxalq tədbirlərdə bu məsələni qaldırırdı. Ermənistan tərəfi öhdəliklərini yerinə yetirmək əvəzinə ərazilərimizə 2021-ci ildə bu ölkədə istehsal olunmuş minalar yerləşdirirdi. Laçın sərhəd-buraxılış məntəqəsi qurulmayana qədər Ermənistandan Qarabağ bölgəsinə qanunsuz olaraq gətirilən bu minalar müxtəlif yerlərdə basdırılırdı. Məqsəd isə terror aktları törətmək, daha çox insanın həyatına son qoymaq idi.

Lokal antiterror əməliyyatı keçirilməzdən əvvəl də erməni silahlı birləşmələrinin törətdikləri terror aktı nəticəsində 2 nəfər mülki olmaqla, 6 Azərbaycan vətəndaşımina terrorunun qurbanı oldu. Azərbaycan dərhal lazımi addımlar ataraq, lokal xarakterli antiterror tədbirlərinə başladı. Qısa müddət ərzində qarşıya qoyulan bütün vəzifələr yerinə yetirildi, terrorçular cəzalandırıldı və bir daha Ermənistana göstərildi ki, onların istənilən təxribatına layiqli cavab veriləcək.

Azərbaycan Prezidenti sentyabrın 20-də xalqa müraciətində bildirdi ki, sentyabrın 19-da təxminən saat 13:00 radələrində antiterror tədbirlərinin başlanması və uğurla başa çatması nəticəsində Azərbaycan öz suverenliyini bərpa etdi: "Antiterror tədbirləri nəticəsində bizim hərbçilərimiz böyük qəhrəmanlıq, şücaət, peşəkarlıq göstərdilər. Ağır relyef şəraitində, düşmən tərəfindən uzun illər böyük mühəndislik işləri nəticəsində istehkamların mövcudluğu şəraitində, düşmən mövqelərinin təpələrdə, əlverişli yerlərdə yerləşdirilməsinə baxmayaraq, bizim hərbçilərimiz bir daha qeyd etdiyim kimi, qəhrəmanlıq, peşəkarlıq göstərdilər və qısa müddət ərzində bütün istiqamətlər üzrə əhəmiyyətli dərəcədə hərbi uğurlar əldə edilər. Ermənistan dövlətinin Azərbaycan ərazisində qanunsuz yerləşdirilmiş və Ermənistan dövlətinin öhdəliyinə baxmayaraq, bu günə qədər çıxarılmamış ordunun böyük hissəsi tamamilə məhv edildi".

Dövlət başçısı bəyan etdi ki, əməliyyat başlamazdan əvvəl bütün hərbi birləşmələrimizə bir daha ciddi tapşırıq verildi ki, aparılan antiterror tədbirləri nəticəsində Qarabağ bölgəsində yaşayan erməni əhalisi zərbə altına düşməməlidir və mülki əhali qorunmalıdır: "Biz həm yüksək dəqiqliyə malik silahlardan istifadə edərək buna nail olduq, eyni zamanda, Silahlı Qüvvələrimizin peşəkarlığı nəticəsində mülki vətəndaşlar tamamilə özlərini sığortalanmış vəziyyətdə hiss edilər. Eyni zamanda, göstəriş verilmişdir ki, mülki infrastruktura da heç bir zərbə dəyməməlidir, ancaq hərbi infrastruktur sıradan çıxarılmalıdır. Bir daha demək istəyirəm ki, ordumuzun, bütün Silahlı Qüvvələrimizin peşəkarlığı, texniki imkanları bizə bu vəzifəni şərəflə yerinə yetirməyə şərait yaratdı və bir daha Azərbaycan əsgəri, zabiti həm yüksək peşəkarlıq, həm də yüksək mənəvi keyfiyyətlər göstərdilər".

2023-cü ilin 15 oktyabrında isə bütün xalqımızın gözlədiyi tarixi an baş verdi. Prezident Xankəndi şəhərində Azərbaycan Respublikasının Dövlət Bayrağını ucaltdı.

"Bu gün tarixi bir gündür. Bu gün Xankəndi şəhərinin mərkəzi meydanında Azərbaycan Bayrağı qaldırıldı. Bu münasibətlə bütün Azərbaycan xalqını ürəkdən təbrik edirəm.

Düz 20 il bundan əvvəl Azərbaycan xalqı mənə böyük etimad göstərərək prezident seçkilərində Prezident vəzifəsinə seçmişdir. O vaxt doğma xalqıma müraciət edərək söz vermişdim ki, Azərbaycan xalqının və Azərbaycan dövlətinin milli maraqlarını müdafiə edəcəyəm, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü qoruyacağam. Konstitusiyaya və "Qurani-Kərim"ə əl basaraq and içmişdim. Şadam ki, son 20 il ərzində verdiyim bütün vədlər, qarşıma qoyduğum bütün vəzifələr icra edildi", - dövlət başçısı Xankəndidən xalqa müraciətində bəyan etdi.

Bu gün Azərbaycan öz suverenliyini tam təmin etmiş ölkə olaraq Dövlət Suverenliyi Günün böyük qürurla qeyd edir. Eyni zamanda, bu il Azərbaycanda "Konstitusiya və Suverenlik" ili elan olunub, bu çərçivədə müxtəlif tədbirlər keçirilib.

Milli Məclisin deputatı Fatma Yıldırım "525"ə deyib ki, Azərbaycan dövlətçiliyinin müasir tarixində 20 sentyabr xüsusi bir səhifədir: "Bu günün tarixi əhəmiyyəti ondadır ki, artıq Azərbaycan xalqı Xankəndidə, Xocalıda, Xocavənddə və Ağdərədə də öz azadlığının, milli birliyinin və dövlət müstəqilliyinin gücünü simvolizə edən üçrəngli bayrağını ucaldıb. Ermənistanın və qondarma qurumun silahlı tör-töküntüləri məhv edilib, torpaqlarımız birdəfəlik işğaldan təmizlənib.

Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan Ordusu 44 günlük Vətən müharibəsində və 2023-cü ilin lokal antiterror əməliyyatında tarixi Zəfərə imza atdı. 15 oktyabr 2023-cü ildə Prezident İlham Əliyev Xankəndi, Xocalı, Xocavənd və Ağdərədə dövlət bayrağını ucaldaraq xalqımıza verdiyi bütün vədlərin gerçəkləşdiyini bəyan etdi. Onun tarixi çıxışında səsləndirdiyi sözlər yaddaşımıza əbədi həkk olundu: "Hər gün, hər saat biz bu müqəddəs anı yaxınlaşdırırdıq. Mən xalqıma söz vermişdim ki, Azərbaycan bayrağı bütün işğaldan azad ediləcək torpaqlarda qaldırılacaq və bu gün gəldi". Bu bəyanat təkcə bir siyasi liderin hesabatı deyil, həm də dövlət başçısının 20 illik qətiyyətli fəaliyyətinin tarixi yekunu idi.

Bu gün Qarabağ yalnız qələbənin deyil, həm də quruculuğun rəmzinə çevrilib. Xankəndidə Qarabağ Universitetinin yaradılması, yeni məktəb və infrastruktur layihələrinin açılışı, Ağdərədə Novruz tonqallarının alovlandırılması, Xocalıda soyqırımı memorialının təməlqoyması və müasir sənaye müəssisələrinin istifadəyə verilməsi, Xocavənddə qədim abidələrin bərpası - bütün bunlar işğaldan azad edilmiş torpaqlarımızın sürətlə dirçəlişə qədəm qoyduğunu göstərir. Artıq Qarabağ bölgəsi təkcə Azərbaycan üçün deyil, region üçün də yeni inkişaf mərkəzinə çevrilməkdədir. Bu, Prezident İlham Əliyevin müdrik siyasətinin, dövlətin gücünün və xalqın iradəsinin təntənəsidir".

Pərvanə SULTANOVA

525-ci qəzet. - 2025.- 20 sentyabr(№170).- S.5.