Məcnunun Feysbuku

Esse

Keçmişin sevdaları da başqaydı...

Çox eşidirik bu sözü bir-iki nəsil böyüklərin dilindən. Dünənin xiffətini çəkmək çoxunun vərdişidir. Keçmişin doğrusu da, yalanı da indiyə çevriləndə asanlıqla mahiyyətini dəyişə bilər. Necə deyərlər, sağlığında kor Fatma, öləndə badamgözlü. Təəssüf ki, bəzi nəsnələrə şərhimiz aşağı-yuxarı Fatmaya deyilən tərif kimidir. Sabahın qorxudan qeyri-müəyyənliyinin acığına dünənin acısına da şirin deyirik. Ya bilərəkdən, ya da bilməyərəkdən.

Keçmişin yağı, şokoladı, kinoları kimi, aşiqləri də bir başqa imiş sən demə.

Görəsən, həqiqətən sevgi adiləşib, yoxsa keçmişdə də insan belə sevirmiş?

Bu suala adil cavab çətin tapılar, ancaq əksini düşünənlərin xeyli bəhanəsi var. Çoxu da bir-birinə bənzəyir. Məsələn, deyirlər ki, keçmişdəki sevgiləri gözəlləşdirən həsrətin kölgəsi imiş. Bu günün insanının insana gedən yolu qısadır deyə nə həsrətin kölgəsi var, nə də bu kölgədə fürsət gözləyən vüsal yanğısı. Hər şey gün kimi aydındır indi. Yarın halını bilmək üçün bir mesaj, səsini eşitmək üçün bir zəng kifayətdir. İndi yaşasaydı, bəlkə nə Fərhad dağ dələrdi, nə Məcnun səhraya düşərdi. Bir sözlə, başqadır bu günün sevdaları.

Məlum haqq-hesabın bütün günahını texnologiyanın ayağına yazan o qədər insan var ki... Mən belə düşünmürəm. Əlbəttə, razıyam ki, sosial şəbəkələr insan münasibətlərinin təbii gedişatına mane olur, bəzən də ciddi problemlər yaradır. Həmin problemlərdən biri, hətta deyərdim birincisi, insanın müqayisə predmetinə çevrilməsi və bunun fonunda alternativ seçimlərin əlçatanlığıdır. Sən bu gün varsan, sabah yoxsansa, canım sağ olsun. Dostluq siyahımda şansımı sınayacağım onlarla profil var. Bir "necəsən"lə başlayan neçə-neçə hekayə yazılmağa namizədkən, kimdir qalaq-qalaq məhəbbət dastanı gəzən?

Keçmişin adamı uzun romanların səhifələrinə məhkum idi. Bu qədər asan deyildi birini tanıyıb onunla yol almaq. Çox vaxt da bir-birinə bənzər taleləri yaşayırdı o dövrün adamları. Balaca bir kənddə doğulmusansa, çox güman sənin qismətin uzağı beş-on hasar o tərəfdədir. Ya xalan oğluna gedəcəksən, ya bibin qızı ilə evlənəcəksən. Yəqin ki, atına minib, yarını beş-üç mahal uzaqda axtaranlar o vaxt da olub. Ancaq əminəm ki, bu cür divanələrin sayları az imiş.

İndi nə at var, nə də yəhər. Bir təyyarə bileti bəsdir ki, onillərin həsrətinə son qoyulsun. Müasir dövrdə uzaqlara getmək də asandır, orada yaşayanları burada ikən görmək də. Belə olan halda təkcə münasibətlərdə yox, elə həyatın bir çox yönündə də müqayisə edəcəyin xeyli alternativ görürsən. Bu, bir tərəfdən həyat üçün daha yaxşı zəmin yaradırsa, digər tərəfdən insanı tərəddüdə sürükləyir. Seçim imkanı nə qədər çoxdursa, qərar vermək də bir o qədər çətindir. Söhbət insan münasibətlərindən gedirsə, vəziyyət lap qəlizləşir. Ancaq həyatdan nə, taledən necə bir insan istədiyini bilirsənsə, vəziyyət sənin xeyrinədir. Çünki bu dövrdə əsl mahiyyətini gizlətmək göründüyü qədər asan deyil. Məsələn, aşiq olduğu qızı yalnız bulaq başında beş-on nəfərin əhatəsində görən adam ona dair hansı gerçəyə yaxın düşə bilər? Yaxud həftədə bir məktub göndərməklə bütün gün danışmaq eyni şeydirmi? Əlbəttə ki, o qız ən gözəl paltarını geyinib gələr bulaq başına, ən qəşəng sözləri yazar yar məktubuna. Şekspir demişkən, xəyalımızdakı ruhları bəyəndiyimiz bədənlərə qoyub onu eşq zənn edirik. Bəlkə də zənnində yanılanlar elə yarı bulaq başında gəzənlər imiş. Kim bilir...

Bu günün aşiqini isə üç-beş gözəl sözlə aldatmaq olmur. Gec-tez faş olur kimin hansı kimliyə sahib olduğu. Mütləq ki, yüz mesajdan birində başa düşürsən ki, bu adam sənin adamın deyil. Bəlkə bunu anlamaq üçün indi az zaman tələb olunur deyə, dövrü günahkar çıxarırlar. Yaxud da qarşındakının axtardığın adam olduğunu zənn edirsənsə, texnologiyanın verdiyi imkanlar münasibətlərin daha da möhkəmlənəsinə şərait yaradır. Əgər hisslər qarşılıqlı, duyğular səmimidirsə, birlikdə keçirilən vaxt iki insanı bir-birinə daha da yaxınlaşdırır.

Fikrimcə, bu günün sevgiləri də gözəl yaşanır. Çünki insandan insana gedən yollar qısalıb, bu da imkan verir ki, əlini tutacağın adamın əvvəlcə ruhunu tanıyasan. Ömür-gün yoldaşı seçmək məktub ümidinə buraxılacaq qədər bəsit məsələ deyil.

Keçmişin eşq hekayələrini bu qədər gözəlləşdirən də məhz keçilən yolun məşəqqətidir. Yol nə qədər uzundursa, eşq də bir o qədər ehtişamlıdır.

Deyir, bir gün uşaq babasından soruşur:

- Baba, Leyli ilə Məcnun bir-birini niyə belə bərk seviblər?

Babası cavabında deyir:

- Ona görə ki, evlənməyiblər...

Aytac SAHƏD

525-ci qəzet .- 2025.- 11 yanvar(№5).- S.19.