Odlu fəryad

Hekayə

Beşmərtəbəli binanın ikinci mərtəbəsindəki mənzilimizin pəncərəsindən aşağı, həyətə baxanda diqqətimi çəkdilər: körpəcə qoşa zoğlardı. Səkinin kənarında asfaltı deşib çıxmışdılar. O namnazik zoğların hansı meyvənin tumundan bitdiyi hələ bilinmirdi.

Binanın birinci mərtəbəsi boyaboy mağazalar idi. Mağaza sahibləri özləri də səkinin kənarında sıra ilə ağaclar əkmişdilər. Tez-tez diblərinə su tökürdülər ki, böyüyüb kölgə salsınlar. Amma o ağaclar çox keçmədən quruyurdu. Özləri bitən zoğların isə həyat eşqi o qədər qüvvətli idi ki, sürətlə boy atırdılar. Tezliklə açılan kiçik, təzə-tər yarpaqlarından alça ağacı olduğu məlum oldu. Qoşa zoğlar böyüyüb qol-budaq ataraq şümal, göz oxşayan ağaca çevrildi. Ağacın yaxınlığındakı dayanacaqda avtobus gözləyən analar uşaqlarını onun kölgəsində günəşin yandırıcı şüalarından qoruyurdular.

Alça ağacı böyüdükcə kölgəsi də genişlənir, qalınlaşırdı. İndi onun kölgəsində daha çox adam otura bilirdi. Ağac ard-arda bir neçə il çiçəkləsə də, nədənsə, bar-bəhər gətirmirdi. Amma bir bahar o ağac daha sıx çiçək açdı. Çox gözəl görünürdü. Sanki ağ gəlinlik paltarı geyinmiş, həyat eşqi aşıb-daşan bir gözəl olmuşdu.

Yuxarı budaqları xeyli uzanıb az qala pəncərəmizə çatan o ağaca hər baxdıqca mən də çox sevinirdim. Ürəyim açılırdı, fərəhlənirdim. Elə bil ağac da mənim sevincimi duyaraq nazlanır, daha da gözəlləşirdi.

Bir gün evin altındakı mağazaya gedərkən alça ağacına yaxınlaşdım. Onun aşağıdakı kövrək budaqlarını, əlim yetən yarpaqlarını nəvazişlə sığalladım. Bu zaman yarpaqlar arasında xırdaca, noxud boyda yaşıl meyvələr gördüm. Qəlbim sevinclə döyünməyə başladı. Elə bil yazda gəlinlik paltarı geyinmiş həmin o gözəl indi dünyaya balalar gətirməyə hazırlaşırdı. Ağac bütün varlığı - kölgəsi, görünüşü, meyvəsi ilə insanlara xidmət etmək istəyirdi sanki. Elə bilirdi, insanlar da bunlara görə razı qalacaq, onu sevəcək, qoruyacaq, ona qayğı göstərəcəklər.

Əfsus! Belə olmadı...

Meyvələr bir az da böyüyüb fındıq boyda olanda adamlar duyuq düşdülər. Kölgəsində oturub dincələndə ağacın budaqlarını kobudluqla əyib, meyvələrini yoluşdurdular. Hələ bərkiyib qabıq tutmayan gövdəsi də əyilirdi ağacın, sanki indicə sınacaqdı. Budaqlar çox əyildiyindən bir də əvvəlki vəziyyətinə qayıtmadı. Adamlar yaşıl, tər yarpaqları yoluşdurub asfalt səkiyə tökürdülər. Ağac isə var qüvvəsini toplayıb yenidən dirçəlməyə, yaşamağa can atırdı.

Bir neçə yeniyetmə oğlan daha da irəli gedib, ağacın əl çatmayan meyvələrini yığmaq üçün onun budaqlarını şaqqıltı ilə, amansızcasına sındırmağa başladılar. Bu zaman ağacdan hansısa quşun hələ gözü açılmamış, sarıdimdik ətcə balaları zərblə yerə çırpıldılar. Uşaqlar isə heç nəyə əhəmiyyət vermədən budaqları dartışdırır, ağacı dayanmadan silkələyirdilər. Ağacın hündür yerində, sıx yarpaqlar arasında yuva qurmuş ana quşun fəryadı, səs-küyü ətrafa yayılırdı.

Mən onları bu işdən çəkindirmək üçün pəncərədən səsləndim. Oğlanlar heç elə bil eşitmədilər. Səki ilə addımlayan, ora-bura tələsən adamlar isə laqeyd şəkildə gah mənə, gah da yeniyetmələrin əməllərinə baxır, bir söz demədən uzaqlaşırdılar.

Günlər keçirdi. Ağacın kölgəsində istidən qorunan adamlar bəd əməllərini yenə də davam etdirirdilər. Atılmalı uşaq bezlərini, yedikləri yeməyin qalığını, boş plastik butulkaları ağacın budaqları arasına dürtür, dibini zibilləyirdilər.

İnsanların zorakılığına, ziyankarlığına məruz qalan ağac gündən-günə sınıxmağa, büzüşməyə, yarpaqları isə solmağa başladı. Ona kömək edə bilmədiyimə görə özümü günahkar sayır, əzab çəkirdim. Mənə elə gəlirdi ki, alça ağacı hamımızdan inciyib. Sanki daha heç kimə, elə mənə də əvvəlki kimi təbəssüm göstərmirdi.

Bir yay günü burnuma kəskin yanıq qoxusu gəldi. Elə bildim, mətbəxdə kibrit çöpünü yana-yana zibil qalağının, kağızın üstünə atmışam. Baxdım, mətbəxdə heç nə olmamışdı. Pəncərəyə baxanda qatı tüstü burumları gördüm. Tez pəncərəni açıb çölə boylandım. Gördüyüm mənzərə məni sarsıtdı.

Alovlanan alça ağacı idi. Gec idi, alov dilləri artıq onun gövdəsini aşağıdan yuxarı sarmış, öz öldürücü ağuşuna almışdı. Ona kömək edə bilməzdim.

Havada oynaşan alov dillərini görən adamlar da qorxaraq kənara çəkilir, bu mənzərəni soyuqqanlı seyr edirdilər. Mağaza sahibləri isə yanğının mağazalara keçə biləcəyindən təşvişə düşmüşdülər, ora-bura vurnuxurdular.

Sən demə, söndürülmədən yerə atılan siqaret kötüyü ağacın dibindəki kağız-zibil topasını alışdırmış, sonra da ağacı alov bürümüşdü.

Amma mənə elə gəldi ki, adamların biganəliyi, etibarsızlığı, qəddarlığı ağacı küsdürmüş, onu intihara məcbur etmişdi. Görünür, əslində eləydi: alça ağacı insan zülmünə, gördüyü haqsızlığa qarşı səssizcə fəryad qoparmış, sonra da bir qığılcımdan od tutub yanmışdı...

Məhliqa EYVAZQIZI

525-ci qəzet .- 2025.- 30 yanvar(№17).-S.15.