Əsl insanlıq və örnək müəllimlik yolu

Esse

Elmin ziyası ilə mühitimizi işıqlandıran, şagirdlərinin uğurunu görəndə sevincindən qəlbi fərəhlə döyünən, hərdən simasındakı kiçik təbəssümlə, bəzi vaxtlarda isə mənalı baxışı ilə həyatımıza istiqamət verən müəllimlik peşəsini arzulayanda pedaqoji və psixoloji məqamları bilmədən əsl müəllim olmağın mümkünsüzlüyünü dərk edirdim. Sadəcə əqli cəhətdən tam sağlam uşaqlarla deyil, autizm, daun sindromlu, eləcə də mutist, oliqafren uşaqlarla necə işləyəcəyim haqqında tələbəlik illərimdən araşdırmalar aparırdım. Haqqında: "Heç nəyi yoxdur, üz verməyəsən gərək, zəhmət çəkib oxusun, xəstəliyindən mənə nə, özünü bicliyə vurub" deyildiyini eşitdiyimiz uşaqlar da, unutmamalıyıq ki, yaşadığımız cəmiyyətin bir parçasıdır. Biz onları cəmiyyətə inteqrasiya etmək yerinə, görməzliyə vurduqca onlar daha çox sıxıntıya məruz qalır, ətrafdakı insanların istehza obyekti olur. Səbrimin tükəndiyi nöqtələrdə şagirdlərimin bəzilərinin də bu cür uşaqlar kateqoriyasında olduğunu xatırlayıb sinif otağında onların mənim sevgimə, dəstəyimə və anlayışıma daha çox ehtiyac duyduğunu beynimdə, səssiz təkrarlayıram.

Dostoyevski yazır: "Fikir ayrılığına baxmayaraq, qarşınızdakı insana hörmət edə bilirsinizsə, bu o deməkdir ki, insan ola bilmisiniz". Peşəkar müəllim də fikir və şagird müxtəlifliyini həmişə diqqət mərkəzində saxlamağı bacarmalıdır. Eyni zamanda, onların gözü ilə həyata baxmağı öyrənməlidir, əks halda, həmin şagirdlərin duyğu və düşüncələrini anlamaqda çətinlik çəkər. Mənimsə, həyatdakı əsas məqsədim məhz həssas, diqqətcil, əsl peşəkar pedaqoq olmaqdır. Uşaqların etibarını qazanmaq, yaddaşlarında sevimli müəllim kimi qalmaq heç də asan deyil, həyatı, fənnini sadəcə kitablardan öyrətməyən fədakar müəllim olmaq isə daha mürəkkəb işdir.

Bacardığım qədər hər gün o şagirdlərimlə pozitiv, gülərüz davranır, çox sadə görünsə belə, yenə, onların gözlərinin içinə baxaraq bu gün əhvallarının necə olduğunu soruşuram. Orta məktəb illərində müəllimlərim mənim duyğu və düşüncələrimi çox da ciddiyə almadığı üçün bəzi problemlərimlə təkbaşına qalıb özüm həll yolları axtarırdım, bəzən üzülüb heç bir işə yaramadığımı düşünür, qəhərlənirdim. Buna görə də şagirdlərimin kədərini, çətinliklərini onlara hiss etdirmədən mimikalarındən, səs tonundan, mövzularımıza münasibətindən anlamağa cəhd göstərirəm.

Biz - müəllimlər gərək unutmayaq ki, bir vaxtlar özümüz də parta arxasında əyləşən şagird və ya tələbə olmuşuq. İndi isə həm öyrənən, həm öyrədənik. Mən hər yaşda şagirdlərimdə özünəinam hissi, ətrafındakı bütün canlılara qarşı hörmət formalaşdırıb valideynlərinin, insanların, sahib olduqları hər şeyin qədrini bilməyi öyrətməyə can atıram. Kiçicik qəlblərində böyük dünyalar gəzdirən şagirdlərimin qiymətləri aşağı olarkən necə kədərləndiklərini görüb onlara deyirəm ki, kiminsə aşağı qiymət alması onun zəif, gücsüz deyil, daha sistemli çalışmalı olduğunu göstərir. Oyunun qalibi raundlarda deyil, ən sonda bilinir, bunun üçün səhvlərinizi düzgün analiz edib gələcək doğrularınızın möhkəm təməlini atmalısınız.

İnsani duyğuları ən yüksək səviyyədə bizlərə aşılayan peşəkar müəllimləri cəmiyyətin ideologiyasında dönüş yarada bilən novator şəxsiyyətləri də yetişdirməyi bacarmalıdır. Yetişdirdiyi insanlara acı həqiqətləri də söyləməli və başa salmalıdır ki, səmimilik, doğruluq həmişə qələbə qazanmasa da, gec-tez ədalət öz yerini tutur. Ucuz qalibiyyət qazanmaq yerinə, vicdanlı, dürüst uduzmağı seçmək vacibdir. Tarix boyu maarifçilərimiz, ziyalılarımız bütün qadağalara, təhdidlərə baxmayaraq, yurdumuzu yadelli əsarəti altında əzilməyə qoymayaraq təhsil sahəsində dünyanın inkişaf etmiş ölkələri ilə bir sıraya gətirməyi bacardılar. Mən də bu yolda bizə miras verilən dilimizi, ədəbiyyatımızı, tariximizi gələcək nəsillərə ömrümün vəfa etdiyi qədər çatdırmağa çalışan müəllimlərdən olacağıma söz vermişəm.

Zöhrə İMAMVERDİYEVA

148 nömrəli tam orta məktəbin Azərbaycan dili və ədəbiyyat müəllimi

zohre.imamverdiyeva@mail.ru

525-ci qəzet .- 2025.- 30 yanvar(№17).-S.8.