"İş
rejimimi görənlər
düşünürlər ki, əslində məhsuldar deyiləm"
YAZIÇI-DRAMATURQ ELÇİN HÜSEYNBƏYLİ:
"KİTAB GÜNDƏLİK TƏLƏBAT MALLARI
KİMİ HƏMİŞƏ GÖZ ÖNÜNDƏ
OLMALIDIR"
- Bu yaxınlarda
kitabınızla bağlı İmza günü keçirildi
və bununla da ədəbi mühitimizdə yeni bir ənənənin
əsası qoyuldu. Bu barədə fikirlərinizi bilmək istərdik.
- Təklif
Yazıçılar Birliyinin sədri, xalq
yazıçısı Anardan gəldi. Sədr bildirdi ki,
Avropa ölkələrinin əksəriyyətində belə
bir ənənə var, biz də tətbiq edək. Anar müəllimin
təklifi ilə ilk addımı yeni çapdan
çıxmış "Şah Abbas" romanımla mən
atdım. Bəzi yazıçılar İmza günü
keçirməyə çəkinirlər.
Düşünürlər ki, oxucu gəlməz, pərt
olarlar. Amma kimsə ilk addımı atmalıdır. Pərt
olmaqdan da qorxmaq lazım deyil. Yazıçı ortada əsəri
yoxdursa, pərt olmalıdır. Əsər yazırsa,
özünə inanırsa, ciddi ədəbiyyata ciddi maraq
yaratmaq istəyirsə, belə layihələrdən çəkinməməlidir.
Keçirilən ilk İmza gününü
başlanğıc üçün uğurlu hesab edirəm.
Bir gündə 43 kitabım satıldı. Burada söhbət
təkcə maddi qazancdan getmir, həm də kitabı əsasən
hədiyyə almağa öyrəşmiş oxucunu kitabı
pulla almağa sövq eləməkdən gedir. Məsələ
burasındadır ki, imkanı çatan da
yazıçıdan kitabı hədiyyə kimi umur. Yaxşı
kitab oxumaq istəyirlər, amma ona pul verib əldə etmək
istəmirlər. Belə adamların yeyib-içməyə,
taksiyə verməyə, müxtəlif əyləncələrə,
yaxşı geyinməyə pulları var, amma yaxşı
kitaba pul verməyə qıymırlar.
- Bunda yəqin ki, bəzi
qələm sahiblərinin də "günah"ı var. Yazdıqları
kitabı hədiyyə kimi paylayaraq, oxucunu "pis öyrədiblər".
- Razıyam. Bəzi
yazıçıları qınayıram. Deyirəm, bir
neçə kitabınız çıxıb, hədiyyə
eləmisiniz, daha belə eləməyin. Ya da özünüzə
inanmırsınızsa, kitab buraxdırmayın.
Yazıçının kitabını axtarıb tapanda, əldə
edəndə o öz yazıçı eqosunu təmin
etmiş olur, mənəvi rahatlıq tapır. Yazıçı
qapı-qapı düşüb kitabını hədiyyə
eləməli deyil. Onu da deyim ki, kitabımı hədiyyə
eləmək baxımından ən xəsis
yazıçı mənəm. Bunu hamı bilir. Bu
addımı da qazanc üçün deyil, yazıçı
eqomu təmin eləmək üçün atıram. Qeyd edim
ki, mən ilk addımı atandan sonra İmza günü
keçirmək üçün böyük bir
yazıçı siyahısı yaranıb.
- Yazıçı
kitabını satmaq üçün əsasən hansı
işləri görməlidir?
- Bunu yazıçı
etməli deyil. Kitabı reklam eləmək üçün
yazıçının bazarı təşkil olunmalıdır.
Kitab satışı şəbəkəsi bərpa
olunmalıdır, böyük ticarət mərkəzlərində
kitab bölmələri, kitab köşkü vergi vermədən
fəaliyyət göstərməlidir ki, oxucu gəlib oxusun,
yeni kitablarla tanış olsun. Kitab bazarı olmasa, reklam mənasız
işdir. Bu işə də mütləq dövlət
müdaxilə eləməlidir. İndi bizdə kitab
satışı əsl problemdir. Bakı kimi böyük bir
şəhərdə cəmi bir neçə kitab
mağazası var. Bu çox azdır. Düşünürəm
ki, kitab gündəlik tələbat malları kimi həmişə
göz önündə olmalıdır ki, alıcıları
cəlb etsin.
- Bu yaxınlarda Rusiya mətbuatında
bir neçə hekayəniz və "Balıq-adam"
romanınız çap olunub. Sizcə,
yazıçılarımız dünyada, geniş miqyasda
oxucu tapmaq üçün nə etməlidir?
- Burada əsas dil faktoru
rol oynayır. Dünyanın aparıcı dillərində
yazan yazıçıların
oxucu auditoriyası qazanması, məşhurlaşması
daha asandır. Dünya miqyasına çıxmaq
üçün böyük
məbləğdə yatırım
olmalıdır. Buraya Azərbaycanda
bəyənilən yazıçının
sistemli tərcümə
işi, yaxşı təqdimat və yaxşı piarının
təşkili məsələləri
aiddir. Bu da zənnimcə, dövlətin nəzarəti
və köməyilə
həyata keçirilməlidir.
Moskvada bir neçə nəşriyyat var ki, "Don Juan" kitabımı
nəşr etmək istəyir. Təbii ki, mən daha nüfuzlu nəşriyyata üstünlük
verərdim. Yaxud fikirləşirəm
ki, niyə bu əsər ispancaya tərcümə olunmasın? Bir ispana
maraqlı olmazmı bir şərqli yazıçı onun ölkəsi haqqında hansı fikirdədir?
Bunun üçün, əlbəttə
ki, yaxşı ispandilli tərcüməçiyə
ehtiyac var. Bütün
bunlar hamısı yenə böyük maddi vəsait istəyir. Düşünürəm
ki, bu işlər
ən azı yaxın on il
üçün real görünmür.
- Bu yaxınlarda Gənc
Ədiblər Məktəbinin qonağı oldunuz. Bu məktəb,
onun üzvü olan gənclər sizdə hansı təəssüratı
oyatdı?
- Bu Məktəbin təşkili
çox yaxşı addımdır. Gənc Ədiblər Məktəbi
bugünkü ədəbiyyatımızın mənzərəsilə
adekvatdır. Həmin gənclərin içərisində də
istedadlısı, istedadsızı, orta səviyyəlisi var.
Elə iddialıları da var ki, səs-küy salırlar, amma
içində heç nə yoxdur, danqıldayırlar. Onların
arasında cümlə qura bilməyənlərlə
yanaşı çox istedadlılarına da rast gəlinir. Ancaq
hələ istedad da hər şeyi həll eləmir. Onlar gələcəkdə
imzalarını təsdiq etmək üçün
çalışmalı, oxumalı, öz üzərlərində
işləməlidirlər. Həm də başqa yazarların
da haqqını tanımalıdırlar, qələm
yoldaşlarına qısqanclıqla yanaşmamalıdırlar.
Bu zaman onlar inkişaf və özlərini ədəbiyyatda təsdiq
edəcəklər, sıralarından maraqlı şair və
yazıçılar yetişəcək. "Ulduz"
jurnalının aprel sayını bütünlüklə Gənc
Ədiblər Məktəbi üzvlərinin ixtiyarına verdik
ki, əsərlərini nəşr etdirsinlər. Həmçinin
düşünürük ki, jurnalın nəşrindən
sonra həmin nömrədəki materiallar haqqında
tanınmış tənqidçilərin rəylərini,
fikirlərini də gələcək saylarımızda dərc
edək.
- Bu il ədəbi
yaradıcılıqla məşğul
olmağınızın 25 ili tamamlanır. Yazıçı
kimi bu 25 il sizi qane edirmi?
- İlk hekayəm olan
"Abunə pulu"nu 1984-cü ildə yazmışam. İlk
kitabım isə xeyli gec çap olunub - 2001-ci ildə. Ümumilikdə,
25 il ərzində 9 kitabım işıq üzü
görüb. Onlardan altısı roman, digərləri
dramaturgiya və publisistika sahəsini əhatə edir. Ona
yaxın dram əsərim səhnələşdirilib, bir o qədəri
də səhnə həllini gözləyir. İlk hekayələrimin
yer aldığı kitabımı bu il çap etdirməyi
düşünürəm. Bu günlərdə "Metro
vadisi" romanım ayrıca kitab halında işıq
üzü görəcək. Məni məhsuldar
yazıçı adlandırsalar da, özümü bu cür
qiymətləndirmirəm. Mənim yaradıcılıq
intizamımı, iş rejimimi görənlər
düşünürlər ki, əslində məhsuldar deyiləm.
- Bəs indi hansı əsərlər
üzərində işləyirsiniz?
- Hazırda əsas diqqətimi
"Adım Mameddir, çünki..." adlı müzikl cəhdinə
yönəltmişəm. Bu bir cəhddir. Necə alınacaq,
gələcək göstərər. Eyni zamanda "Don
Juan" əsərini də gələcəkdə müzikl
şəklində səhnələşdirmək arzusundayam. Bundan
sonra İstanbul həyatından bəhs edən "Ağ yelkənli
günəş" romanım üzərində işləri
yekunlaşdıracağam. Türkiyədə olanda bu roman əsasında
film çəkmək istəyən televiziya
kanallarının birindən təklif almışam. Bir
sözlə, gələcək üçün planlarım
yalnız yazıb-yaratmaqdan ibarətdir.
Sevinc MÜRVƏTQIZI