Tahir Talıblı: "İnsan yaşadığı hər gün üçün özünə hesabat verməlidir"

 

Şair Tahir Talıblı 70-ci illər ədəbi nəslinin nümayəndələrindəndir. Ona ilk xeyir-duanı Nəbi Xəzri, Söhrab Tahir kimi tanınmış Azərbaycan şairləri verib. Şeirlərində daha çox mənəvi problemlərə güzgü tutan T.Talıblı uzun illərdir ki, ömrünü sözə bağlayıb, sözlə əhd-peyman edib. İndiyədək "Sevgi harayı", "Yazılmamış şeirlər", "Yollara çıxmışam", "Bizi yurd saxlar", "Əziz Əliyev", "Bu tale dediyin" adlı kitablarla oxucuların görüşünə gələn şair daha çox özünü təvazökarlığın kölgəsində saxlamağa üstünlük verir. O, dövri olaraq mətbuatda çıxış etməklə bərabər uzun illərdir ki, Azərbaycan Dövlət Radiosunda "Xalq yaradıcılığı" redaksiyasının baş redaktoru kimi fəaliyyət göstərir. Xalq arasında çox sevilən "Bulaq" verilişinə uzun müddətdir ki, müəllif kimi imzasını atan bu ay 61 yaşın dizini yerə gətirən şairlə doğum günü ərəfəsində görüşüb söhbətləşdik. Söhbətimiz əsasən bu il 40 yaşını qeyd etməyə hazırlaşan "Bulaq" başında, SÖZdən oldu.

- Şeirləriniz mətbuat səhifələrində az-az görünür. Özünüzü "gizlətməyinizin" səbəbi nədir?

- Əsas səbəb az yazmağımdır. Elə əvvəldən az yazıram. Kitablarım sayca bir neçə dənə olsa da çox nazik, xəfifdir. Fikirləşirəm ki, az yazıb yaxşı yazmaq lazımdır. Söz ağır cavabdehlikdir. Mən sözə rəqib kimi baxıram, sözü özümə düşmən bilirəm. Tək-tək yazıya gətirə bildiklərim, əslində qalib gəldiklərimdi. Çox güman ki, qalib gələ bildiklərim də bir az zəif "əsgərlər"dir. Məğlub edə bilmədiklərim daha çoxdur. Onlar gücümün çatmadıqlarıdır. İndi söz bazarında ucuzluqdur. Əslində söz öz yerində, köhlən bir kəhərin belindədir. Ucuz olanlar sözün qiymətindən aşağıda olanlardır. Tarixdə dəfələrlə sübut olunub ki, sözümüz qalxdıqca özümüz, dövlətçiliyimiz, millətimiz qalxdı, sözümüzün yiyəsi olanda torpaqlarımızın yiyəsi olduq. Mən poeziyanı da şairin içinin, çölünün havası hesab edirəm. Bu havanı həmişə təmiz saxlamaq lazımdır.

- Uzunömürlü, həm də sevilərək dinlənilən "Bulaq" verilişinin ssenari müəllifisiniz və artıq 15 ilə yaxındır ki, "Bulaq" başındasınız...

- Adət-ənənələrimizin, tarixi yaddaşımızın, folklorumuzun dinləyicilərə çatdırılmasında "Xalq yaradıcılığı" redaksiyasının üzərinə böyük məsuliyyət düşür. Bu redaksiyada hazırlanan çoxsaylı uzunömürlü verilişlər var. "Bulaq" verilişi ilk dəfə 1969-cu ildə efirə çıxıb. Bu veriliş daha çox xalq danışıq dilimizi, adət-ənənələrimizi, el sənəti incilərimizi toplamaq və gələcək nəsillərə ötürmək ehtiyacından yaranıb. Araya-ərsəyə gətirəni, ilk efirə vəsiqə verəni xalq yazıçısı Mövlud Süleymanlı olub. 40 ildir ki, "Bulaq" həmin "Bulaq"dı, nə üslubundan çıxmaq olur, nə də axtarışlara son vermək. Ona görə ki, bu il "Bulaq"ın 40 yaşı tamam olsa da, əslində, Dədə Qorqud kimi yaşı bilinmir, eraların o üzündən yol başlayıb. Yarandığı gündən demək olar ki, qarşıya qoyduğu məqsədə nail olub, öz ətrafına tanınmış yazıçı və şairləri, jurnalistləri toplaya bilib. Bizdən əvvəllər də bu verilişi çox maraqlı şəkildə ərsəyə gətiriblər. Artıq 15 ilə yaxındır ki, taleyimi dediyiniz kimi "Bulaq" başında keçirirəm. Bəyənib-bəyənmədiklərini dinləyicilər özləri deyə bilərlər. "Bulaq" həm də əsrarəngiz səs sahiblərini öz ətrafına toplayıb. Mərhum Məhluqə Sadıqovanı və Səməndər Rzayevi xatırlamaq bu məqamda yerinə düşərdi. Ruhları behiştlik olsun.

- Bu gün ədəbiyyatda sözü də dəbə uyğunlaşdırmaq istəyənlər var. Klassik üslubda yazan bir şair kimi sözə postmodern donu geyindirənlərin "dərziliyindən" razısınızmı?

- Çağdaş Azərbaycan şeirində hansı üslubda yazılmasından asılı olmayaraq yaxşı sözə qiymət verirəm. Mənim üçün SÖZÜ ucalara qaldıranlar və yerlə sürüyənlər var. Hansı üslubda yazmasından asılı olmayaraq sözü ucalara qaldıranların yaratdıqlarını yüksək dəyərləndirirəm.

-Vətən, torpaq həsrəti, deportasiyaların mənəvi və maddi zərbələri özünü poeziyanızda necə ehtiva edir?

-Tarix qarşısında çox borclanmışıq, bir dəvəyə yükləsən daşıya bilməyəcək qədər. Bunlar təbii ki, şeirlərimə də sirayət edib. Daşınması çox ağır olan bir xiffət var...Türk deyilən yaranandan xiffət içindədir. Bu xiffəti də özüylə diyarbədiyar gəzdirir. Bu xiffət bir-birimizdən gen düşməyimizdən, itirdiklərimizin ölçüyəgəlməyən qiymətindən yaranıb. Bu, qan yaddaşımızdan gələn bir sızıltıdır. Ağrımızın böyük olması bütövlüyümüzü itirməyimizdəndir.

 

Uzaqdı özümüz qədər,

Yaxın da Dərbənddi bizə.

Könül Qarabağdan keçər,

Dərbənd də bir dərddi bizə.

 

Gözümüz odu yandırır,

Ağzımız dadı yandırır,

Çölümüz yadı yandırır

İçimiz qürbətdi bizə...

 

- Keçən il altmış illik yubileyinizi qeyd elədiniz. Kamillik yaşına yaxın bir dönəmdə geriyə boylananda bu yaşın kədərinin, yoxsa sevincinin çox olması qənaətinə gəlmisiniz?

- Həmişə özümü dərk etməyə çalışmışam. Zənnimcə, bu sufi olmaqla mümkündür. Sufilik hər şeydən öncə nəfsini yenə bilməkdir. Son illərdə yazdıqlarımda fəlsəfi yönümə meyl eləməyimi də yaşımla bağlayıram. Altmış yaşın sevincinə, kədərinə gəldikdə yaşımın ağrısını, kədərini daha çox hiss etmişəm. Bu kədər həm də sözdən qaynaqlanır. Əslində hər yaşın öz qəmi, öz ağrısı var. Kədərimin, qəmimin zirvə nöqtəsi altmışdan daha çox 30 yaşımda olub. Hər halda, sevinclər də az olmayıb. Ümumiyyətlə, insan yaşadığı hər gün üçün özünə hesabat verməlidir.

 

 

Sevinc MÜRVƏTQIZI

 

525-ci qəzet.-2009.- 27 fevral.-S.7.